Làm thế nào để tưới lan?

Vũ Hằng/Viễn Đông

Đọc cái tiêu đề trên, ông xã Hằng xung phong ngay, ông bảo ổng biết cách tưới miễn là em bằng lòng. Nghe vậy Hằng mừng quá, nhưng dẫn ổng ra ngoài vườn thì ổng lại chối bai bải, “không phải, không phải ở đây. Em còn thứ khác không?”. Còn chứ, nhiều thứ lắm, bạn bè cũng có, nhưng cứ hỏi khơi khơi như vậy thì có thánh cũng không biết là ông giỏi tưới cái gì? Vậy là lại tới tay mình.
Sắp vào mùa Tết, chợ hoa mở ra tưng bừng, hoa tươi bày bán ở mọi nơi. Hoa nào cũng đẹp, nhưng bạn thích nhất là hoa lan. Vì hoa lan “đậu” bền, lại còn có nụ lâu lâu nở xòe một bông trông rất ngộ… Có những chậu trưng được cả tháng, hay ngoài tháng. Khi chùm hoa tàn, chỉ còn có lá xanh, bạn đưa chậu ra vườn, lâu lâu tưới một chút… và một ngày bất ngờ thấy chúng kết nụ rồi nở hoa… Bạn mừng lắm và siêng năng tưới tắm, chăm bón hơn… Nhưng cũng thật bất ngờ, lá lại úa vàng, và các nụ chờ đâm bông trở nên ủ rũ, rồi rụng dần… Tại sao? Bạn không muốn trở thành nhà chơi hoa chuyên nghiệp, nhưng rất muốn biết cách tưới tắm để duy trì được sức sống vốn có của lan? Hằng có thể giúp bạn một vài ý mọn.

1. Phần lớn hoa chết vì tưới quá nhiều
Chúng ta thường sợ cây thiếu nước, nên hay tưới quá nhiều. Các nhà chuyên môn cho biết, 90% số hoa bị chết là do úng nước, chứ không phải thiếu nước. Lúc để lây lất thì sống, đến khi được chăm sóc kỹ càng thì lại chết, có thể là vì thế. Vậy, mỗi khi phân vân không biết có nên tưới hay không, thì tốt nhất là không tưới. Đó là qui tắc thứ nhất về việc tưới lan nói riêng, và tưới hoa nói chung.

2. Tưới bao lâu một lần?
Bí quyết tưới lan trong chậu là ở chỗ: Làm sao cân bằng giữa ẩm và khô, không ẩm quá và không khô quá. Trung bình nên tưới một tuần một lần (mùa đông), hoặc nhiều lắm là một tuần 2 lần khi trời quá khô (mùa hè) để giữ cho đất luôn luôn ẩm (damp), nhưng không sũng nước (soggy).
Tuy nhiên, cái chữ “trung bình” cần phải được bổ khuyết bằng cách quan sát đất và không tưới khi thấy đất còn quá ẩm. Muốn kiểm tra độ ẩm, không chỉ nhìn xem lớp đất trên mặt, mà phải thọc ngón tay xuống sâu khoảng chừng 2 đốt để xem đất bên dưới ra sao trước khi tưới. Nên chờ cho đất gần khô hoặc đã khô mới nên tưới. Hoa lan cần một độ khô nào đó, đa số các loài lan đều thích khô hơn là ướt.
Nếu chờ quá lâu (quá 2 tuần trong mùa đông, hoặc quá 1 tuần trong mùa hè) mà đất vẫn còn ẩm ướt, nguyên nhân có thể là:
- Khu vực đặt chậu không thoáng khí, thiếu air circulation. Cũng có thể do đất, rêu, hoặc gỗ… lèn quá chặt;
- Chậu lan quá lớn, lại không đủ lỗ thoát nước;
- Ẩm độ quá cao (trên 65%).
Vậy mình phải làm sao? Dĩ nhiên, không cần tưới thêm nước, nhưng cũng không thể chờ đến khi đất khô. Có thể là rễ đang mục ở trong đất rồi đó. Cần phải tìm một chỗ thoáng khí hơn, khai thông media (cho rỗng hoặc thoáng hơn), hoặc làm ẩm độ xuống một mức vừa phải (từ 50% tới 60%), như vậy mới tốt cho cây.
Có thể bạn thấy cây lan có vẻ như cần nước (lá héo hoặc choăn lại), trong khi rễ đang rữa mục, cũng vì những nguyên do kể trên: Đất không thoáng, khí trời không thể thổi qua và nước không thoát được. Cứ nhìn lá rồi tưởng rằng cây thiếu nước mà tưới… tưới… tưới thì chỉ làm vấn đề thêm trầm trọng mà thôi.

3. Tưới khi nào?
Đó là khi trời ấm và có nắng, khoảng 9 hoặc 10 giờ sáng, trễ nhất là 11 giờ trưa, để cho chậu lan kịp khô vào ban chiều trước khi tắt mặt trời. Nước vẫn còn lõng bõng trong chậu vào ban tối sẽ là môi trường thuận lợi cho nấm và vi trùng phát triển, giết chết cây lan.
Tưới ngập ngụa cho đến khi nào thấy nước chảy ra theo các lỗ rò ở đáy chậu mới thôi. Nhưng nếu đáy chậu có đĩa giữ nước thì tưới xong phải lấy đĩa ra đổ đi, đừng để cho chậu lan đứng trong vũng nước.
Cũng có thể để đáy chậu lan (chừng ½ inches từ dưới đáy lên) trong nước khoảng 10 phút để nước ngấm vào lớp đất ở đáy chậu. Thế nhưng, kỹ đến mức đó thì xin bạn thay nước sau mỗi lần ngâm chậu, để bịnh (nếu có) từ cây này khỏi lan sang cây kia.
Cần tưới nhiều hơn trong thời kỳ lan đang trổ bông. Lan có lá mỏng, mềm cũng vậy, cần nhiều nước hơn lan lá dầy. Nhưng biết như vậy để quan sát thôi, chứ không thể nào tưới khi chậu lan còn ướt nước.

4. Tưới bằng nước nào?
Đừng tưới nước quá lạnh hoặc quá nóng, dùng nước với nhiệt độ tương đương (hơn kém 10 độ F) so với nhiệt độ trong nhà ở. Nước tốt nhất là nước mưa, kế đó là… nước lọc, nếu có thể được. Nước vòi (công cộng) thường có pha thêm Chlorine, không tốt cho lan. Nhưng bất đắc dĩ phải dùng thì cũng… OK.
…
“Ơ kìa, ông xã, ông định lỉnh đi đâu vậy?”. Ấy là ông Cả Đẫn nhà em. Nói tới nước vòi, ổng sợ đụng chạm chăng? Bị túm sống áo giữ lại, ổng chống chế, “Xin lỗi, anh hiểu nhầm. Không ngờ tưới lại cầu kỳ như vậy!”. Có gì đâu, chỉ mấy điều căn bản thôi mà đã sợ, vậy thì làm sao theo được những tay chơi chuyên nghiệp cơ chứ!

Vuhang231@yahoo.com

Viendongdaily.com và tác giả giữ bản quyền bài trên trang này. Xin đừng trích đăng dưới bất cứ hình thức nào.