Cải làn xào tỏi xì dầu

(Tom/ Viễn Đông)

Bài TOM

Ở Việt Nam, cây cải làn (còn gọi là cải ngồng, cải rổ, hay cải ná) mọc trên đất Bắc, chủ yếu là Tây Bắc và Đông Bắc, bởi xứ này lạnh, phù hợp với đời sống cây cải làn. Lạnh rét cóng, lạnh cắt da cắt thịt, vô hình trung trở thành môi trường khí hậu cho cây cải làn sống đúng điệu của nó, mọc từ tốn, ra hoa từ tốn mà mọng nước, đầy sức sống. Nhưng, nói vậy chứ cải làn trồng ở miền Trung, miền Nam vào mùa lạnh cũng khá ngon. Bởi thổ nhưỡng miền Trung và miền Nam lại phì nhiêu, màu mỡ hơn thổ nhưỡng đất Bắc. Chính vì vậy, tôi tin rằng quí vị sống trên đất Mỹ, vẫn có thể trồng cải làn vào mùa lạnh, trồng trong các thùng xốp hoặc các chậu hoa. Việc trồng nghe có vẻ hơi công phu nhưng bù vào đó, món cải làn xào tỏi với xì dầu là món ngon vô đối trong họ cải.

Tôi nhớ lần đầu tiên gia đình tôi ra Lạng Sơn, với tôi, Lạng Sơn thì không xa lạ gì, nhưng với bà xã và các con tôi thì Lạng Sơn là nơi đầy lạ lẫm, quyến rũ. Nhưng, cũng nhờ đi với gia đình mà tôi mới khám phá được nhiều thứ ở xứ này, trước đó, tôi đi công việc, mọi thứ cứ loáng thoáng qua rồi thôi, chẳng có chi để kể. Bù cho lần đi cùng gia đình, bà xã tôi chọn địa điểm check in tại thành phố Lạng Sơn, tôi mới biết tới các món ngon ở chợ Kỳ Lừa vào ban đêm, biết đến món phở Lạng Sơn ngon đặc biệt, khác xa phở Hà Nội (món này tôi sẽ kể trong bài tới). Và đó cũng là lần tôi biết tới món cải làn xào tỏi, để rồi sáng mai ra vác máy chạy thẳng lên Cao Lộc, nơi có các vườn hoa đào, cải làn và su lơ, su búp bát ngát, tôi tha hồ quay phim, phỏng vấn về đời sống người nông dân và ngỡ ngàng hiểu ra rằng trong hàng vạn cái khó, chính cây cải làn nhỏ nhoi và khiêm cung đã cứu sống bà con, giúp bà con năm nào cũng có cái Tết ấm bụng.

Bởi cải làn là món vừa phổ thông lại vừa là đặc sản vùng miền, nếu không bán hết trong tỉnh thì nơi khác đến mua về bán ở các chợ, đặc biệt, thời tiết lạnh, dường như mọi thứ cây đều không thể ngoi lên được thì chính cây cải làn lại làm người hùng, sống lặng lẽ nhưng bền bĩ, chờ đến ngày nắng ấm lại lặng lẽ trổ bông, người ta hái bông cải mang ra chợ bán, một bó bông cải (cắt từ gốc lên tới ngọn và khi dùng, gần như không bỏ phần nào, bởi phần ngọn mềm và hăng nhẹ thì phần gốc giòn và ngọt, phần lá cho cảm giác mát lạnh khi ăn, cả ba phần quyện vào nhau như một phức hợp trời đất không thể thiếu bất kì phần nào). Cây cải làn có một điểm đặc biệt là không thể nấu hay ăn lúc còn non giống như cải cay, cải ngọt. Bởi lúc cây được vài lá sau chồi, nếu là cải xanh thì có thể dùng làm rau sống, nếu cải ngọt thì có thể nấu canh. Nhưng với cây cải làn bà xã tôi trồng trong vườn, sau khi nhổ trồng và tặng bà con chòm xóm trồng, số cây còn lại trong luống giống mang vào nấu canh thì hỡi ôi, gốc của nó cứng như trối tre, không tài nào nhai được.


(Tom/ Viễn Đông)

Ban đầu nhìn cây lên tươi tốt, hạt giống phải đặt hàng mua tận Lạng Sơn, bà xã tôi rất mừng, nhưng khi nấu canh cải non thì bán tín bán nghi, không biết có phải là cải làn hay không mà từng gặp cây lớn trổ hoa vẫn ăn rất mềm, đằng này cây nhỏ xíu đã cứng như đá. Thế nhưng sau khi trồng được hai mươi ngày, cây bắt đầu bung lá lớn, phát triển nhanh từng ngày mặc dù chẳng phải tưới phân hay tưới bánh dầu. Đến mấy ngày lạnh thì tự dưng cải chuyển sang màu xanh đậm, thân cây mọng nước và ngồng lên vùn vụt, trổ hoa vàng rực cả một góc vườn. Bà xã tôi thử cắt một nắm vào xào tỏi thì không khỏi bất ngờ bởi lúc nhỏ nó cứng, dai bao nhiêu thì khi lớn, cây cải lại mềm, mọng nước, giòn và ngọt bấy nhiêu. Giờ mới hiểu ra được vì sao cây cải có thể phát triển, trụ được trong thời tiết khắc nghiệt.

Việc xào cải làn rất đơn giản, rất khỏe, chỉ cần hái vào, rửa sạch, cắt ngắn làm đôi, thường cây cải dài độ một gang tay, cắt làm đôi, để ráo nước. Bắc một chảo dầu, cho chừng hai muỗng cà phê dầu vào, tỏi đập dập, chờ dầu tới thì cho tỏi vào, phi vừa thơm thì cho cải vào, mở lớn lửa, dùng đũa xóc nhẹ, đều, chừng hai phút thì cho một chút xì dầu vào, một ít thôi, tùy vào khẩu vị mặn, nhạt của từng gia đình mà nêm xì dầu, nhưng nhớ phải thật ít, vừa đủ để không bị lạt là ngon. Tiếp tục đảo đều chừng ba phút nữa thì tắt bếp, cho ra dĩa. Cứ như vậy mà dùng chứ không thêm bất kỳ loại rau mùi nào vào. Bởi hương của cải làn xào tỏi rất riêng, thơm dịu.

Cải làn xào tỏi có thể ăn thay món xào trong bữa cơm, ăn khi uống rượu, ăn khi nhâm nhi cốc bia. Món này hợp nhiều thứ. Nhất là khi bữa nhậu gần vãn, tự dưng bà nội trợ mang cho dĩa cải làn xào tỏi thì mọi thứ cứ như nóng lên, kích hoạt trở lại. Một món ăn đậm hương vị xứ Bắc nhưng lại nồng ấm và ý vị tình người miền Nam.

Xin cầu chúc quí vị có bữa cơm ngon miệng và có một bữa rượu thật ấm lòng! Quí vị nhớ tìm mua hạt cải làn gieo thử, tôi tin chắc là xứ lạnh có loại hạt giống này!