WHO cảnh báo toàn cầu virus cúm gia cầm độc lực mạnh biến đổi, làm tăng nguy cơ lây lan sang người

Image by Gerd Altmann from Pixabay

Vừa qua, các nhà khoa học trưởng của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết sau khi chủng virus H5N1 lây lan sang một số loài động vật có vú, nguy cơ bùng phát dịch cúm gia cầm trên người ngày càng cao.

Cúm gia cầm A độc lực cao, hay H5N1, gần đây đã lây nhiễm cho bò và dê ở Hoa Kỳ, sau nhiều năm chỉ lây truyền giữa gà và vịt.

Jeremy Farrar, nhà khoa học trưởng của WHO, nói với các phóng viên ở Geneva rằng H5N1 đã liên tục lây lan sang các loài mới và đã "trở thành đại dịch động vật trên toàn cầu".

Ông nói thêm: "Tất nhiên, mối lo ngại lớn là khi chủng virus này - vốn chỉ lây nhiễm cho gà / vịt nhưng đang có xu hướng lây nhiễm trên động vật có vú - sẽ tiến hóa và phát triển khả năng lây nhiễm cho người, và sau đó là khả năng lây truyền từ người sang người”.

Bệnh cúm gia cầm đã lây nhiễm cho hàng loạt gia súc ở 8 tiểu bang trên toàn nước Mỹ, gần đây nhất là ở Nam Dakota. Một người ở Texas cũng được xác nhận mắc bệnh.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cho biết, việc giải trình tự mẫu phẩm thu được từ bệnh nhân cho thấy virus có một sự thay đổi so với mẫu phẩm trích xuất từ động vật nhiễm bệnh trước đó, và sự thay đổi này có liên quan đến khả năng lây nhiễm sang động vật có vú cao hơn.

Tuy nhiên, cơ quan này lưu ý rằng sự thay đổi đó đã được phát hiện trước đây, không có bằng chứng cho thấy cúm gia cầm có khả năng lây lan giữa người với người.

“Hơn nữa, trong các mẫu phẩm của bệnh nhân, không có dấu hiệu nào cho thấy sự biến đổi của virus có liên quan đến khả năng kháng thuốc. Hơn nữa, chủng virus này có liên quan rất chặt chẽ với hai loại virus “ứng cử viên vaccine” HPAI A(H5N1) hiện đã có sẵn, và có thể sử dụng để sản xuất vaccine nếu cần thiết”.

Theo WHO, kể từ năm 2003, đã có 889 người được xác nhận nhiễm bệnh và 463 ca tử vong.

Ông Farrar nói: "Chúng tôi biết rằng trong những trường hợp hiếm hoi ... cho đến nay ở người, tỷ lệ tử vong là cực kỳ cao. Vì vậy, đối với tôi, đây là một mối quan tâm lớn".

Những câu hỏi quan trọng cần trả lời bao gồm cúm lây truyền cho bò như thế nào và liệu có thêm người nào nhiễm cúm từ bò hay không.

Như đã thấy trước đây, một số chủng virus cúm đã thích nghi để bắt đầu lây lan giữa người với người, bao gồm cả H1N1.

Bác sĩ thú y Marcela Uhart, Giám đốc Chương trình Châu Mỹ Latinh tại Trường Y Thú y của Đại học California Davis, cho biết trong một hội thảo trên web gần đây:

"Virus H5N1 có khả năng riêng biệt, trong nhiều trường hợp có thể lây nhiễm cho nhiều loài khác nhau, nhưng đặc biệt là một số loài động vật có vú khác nhau bao gồm cả con người. Nó không chỉ có khả năng lây nhiễm và thích nghi mà còn gây ra bệnh nghiêm trọng".

"Vì vậy, đây là lý do tại sao chúng ta phải cảnh giác và đang trong tình trạng báo động vì sự lây lan và truyền bệnh liên tục của H5N1 này, đặc biệt là khi nó di chuyển ngày càng nhiều sang động vật biển và các loại động vật có vú khác".

Ông Farrar nói, nếu cúm bắt đầu lây truyền giữa người với người, thì các quan chức y tế phải đảm bảo họ "có thể phản ứng ngay lập tức thông qua khả năng tiếp cận, công bằng, với vaccine, thuốc điều trị và chẩn đoán".

CDC cho biết chủng virus đang lưu hành hiện nay có liên quan chặt chẽ đến một số loại “ứng cử viên vaccine” có sẵn để sản xuất.

CDC từ chối yêu cầu bình luận nhưng một phát ngôn viên của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho biết cơ quan này đã phê duyệt ba loại vaccine H5N1, từ Sanofi Pasteur, ID Biomedical Corporation of Quebec và Seqirus, đồng thời sẵn sàng hành động nếu cần thiết.

Theo hướng dẫn của FDA, ngay cả với khi đã được phê duyệt trước đó, dữ liệu về khả năng sản sinh miễn dịch từ các thử nghiệm lâm sàng với vaccine có các chủng cập nhật vẫn là cần thiết.

DM