Bà nghị viên Việt bị mắng ‘không là người Mỹ’ vì vận động cho lá phiếu đa ngôn ngữ

Nghị Viên Vân T. Trần trong ảnh lấy từ Youtube thâu hình buổi họp hôm thứ Tư, 26 tháng 7, 2023. (City of Morrow via YouTube/ NBC News)

MORROW – Sóng gió đã nổi lên trong Hội Đồng Thành Phố của một thị xã nằm ở ngoại ô phía nam thành phố Atlanta, tiểu bang Georgia. Hội đồng này gồm có một thị trưởng và bốn nghị viên. Một nghị viên là bà Trần Thị Vân, hay Van T. Tran trên bảng tên đặt tại bàn họp Hội Đồng Thành Phố.

Bà Trần Thị Vân đã bị bà Nghị Viên Dorothy Dean chỉ trích là “đã sỉ nhục những lời cam kết mà bà đã tuyên thệ khi trở thành một công dân Hoa Kỳ.” Bà Vân bị nói nặng như vậy vì bà đã vận động cho lá phiếu đa ngôn ngữ. Bà muốn lá phiếu có thêm tiếng Việt và tiếng Tây Ban Nha bên cạnh tiếng Anh.

Bà Dorothy Dean nói rằng bà Nghị Viên Van Tran “không là người Mỹ” và “không thực hành đúng như một công dân của đất nước này,” vì bà Van Tran đã ủng hộ một kiến nghị cho lá phiếu ngôn ngữ trong những cuộc bầu cử cấp thành phố.

Tại cuộc họp của hội đồng ngày 11 tháng 7, bà Dean đã bước tới bục gỗ để phát biểu chống đối kiến nghị, cho rằng kiến nghị này “không là Mỹ” và bà Trần cũng “không là người Mỹ” khi ủng hộ kiến nghị đó.

Bà Trần nói rằng lá phiếu cần được viết thêm tiếng Việt và tiếng Anh dành cho những cử tri không nói tiếng mẹ đẻ là tiếng Anh.

Hôm 11 tháng 7 bà Dean phê bình bà Trần như sau, “Bà là một người Mỹ di dân, bà đã tuyên thệ nhập tịch với những lời tuyên thệ được đọc cho bà bằng tiếng Anh.”

Thị xã Morrow có 6,400 cư dân. Thống kê mới nhất của Phòng Kiểm Kê Dân Số Hoa Kỳ cho thấy gần 33% dân số của thị xã Morrow là người gốc Á Châu mà đa số là người Việt Nam. Thống kê cũng cho thấy 22% dân số của thị xã này là người Hispanic hoặc Latino. Bà Trần T. Vân đã nhập tịch và sống ở Mỹ 17 năm.

Đến buổi họp hôm thứ Ba tuần này, ngày 25 tháng 7, hàng chục người dân đã đến tham dự để bày tỏ sự ủng hộ dành cho bà Nghị Viên Trần T. Vân, mặc dù nghị trình làm việc của cuộc họp hôm đó không có đề tài về lá phiếu đa ngôn ngữ.

Một số người đã yêu cầu bà Dean phải xin lỗi bà Trần, có người còn yêu cầu bà Dean hãy từ chức. Nói với các đài truyền hình có mặt sau cuộc họp, bà Trần cho biết, “Tôi rất kinh ngạc trước sự ủng hộ của nhiều người. Phòng họp đã chật kín người.”

Trước những lời chỉ trích sau buổi họp hôm 11 tháng 7, vào thứ Hai vừa qua, bà Dean có đưa ra một bản văn tuyên bố về ý kiến của bà trước đây, “Tôi không kỳ thị ai. Tôi không cần biết bạn từ đâu đến, không cần biết bạn thuộc chủng tộc nào.”

Một số cử tri cũng lên tiếng ủng hộ bà Dean. Họ nói rằng họ không muốn có thêm ngôn ngữ khác trên lá phiếu và nêu ra rằng tại các phòng phiếu luôn luôn có thông dịch viên cho các cử tri không rành tiếng Anh.

Bà Trần Vân đã giữ chức nghị viên bốn năm. Tại các cuộc họp trong bốn tháng qua, bà thường lên tiếng ủng hộ đề nghị in lá phiếu đa ngôn ngữ. Những nghị viên khác không tán thành.

Hội Đồng Thành Phố Morrow gồm ông Thị Trưởng John Lampl, bà Phó Thị Trưởng Renee Saunders-Knight, ông Khoa Voung, bà Dorothy Dean, và bà Van Tran.

Trong những người dân đến ủng hộ bà Trần có anh Oscar Lanza Menjivar. Anh này nói rằng lá phiếu đa ngôn ngữ cần thiết cho những người như cha mẹ của anh. Họ là công dân Mỹ nhưng không rành những thuật ngữ tiếng Anh được viết trên lá phiếu.

Những hội bênh vực người Á Châu như Asian American Legal Defense và Education Fund từ Atlanta cũng có đại diện đến ủng hộ bà Trần.

Một trong những chuyện khiến bà Dean từng lên tiếng chỉ trích bà Trần, là vào dịp mừng Lễ Độc Lập 4 tháng Bảy vừa qua do thành phố tổ chức, bà Trần đã phân phát truyền đơn viết bằng tiếng Anh, Việt và Tây Ban Nha, kêu gọi người dân hãy ủng hộ kiến nghị lá phiếu đa ngôn ngữ.

Vì vậy hôm 11 tháng 7, bà Dean đến trước bục gỗ và lớn tiếng tuyên bố về bà Trần, “Này, bà Nghị Viên Trần, bà đã làm tôi bực mình vì bà là một người Mỹ di dân, bà đã tuyên thệ nhập tịch với những lời tuyên thệ được đọc cho bà bằng tiếng Anh. Là một viên chức dân cử tại phòng họp này, bà đã tuyên thệ và cam kết bằng tiếng Anh rằng bà sẽ trung thành với nước Mỹ.”

Bà Dean nói rằng bà Trần hãy khuyến khích những cử tri gốc Á Châu hãy học tiếng Anh, thay vì cung cấp lá phiếu bằng những thứ ngôn ngữ khác.

Bà Dean nói thêm hôm 11 tháng 7, “Là một công dân của thành phố này và là nghị viên đồng nghiệp với bà, tôi muốn bà biết tôi cảm thấy như thế nào, rằng bà không xứng đáng ngồi ở ghế đó trong vai trò một viên chức dân cử. Bà đã không thực hiện lời cam kết đã tuyên thệ. Bà không làm đúng như một công dân của đất nước này. Bà đã làm ngơ lời tuyên thệ đó, và bà đã sỉ nhục những lời cam kết mà bà đã tuyên thệ khi trở thành một công dân Hoa Kỳ. Tôi xin được nói là hành động của bà không là người Mỹ và không thể biện hộ. Thật đáng xấu hổ, Van Tran ơi.”

Bà Trần đã phản bác, “Những lời xúc phạm của bà đã thật sự làm đau lòng. Không chỉ đau lòng cho tôi mà còn cho tất cả những người mà tôi đại diện cho kiến nghị này và cho cộng đông.”

Bà Dean đã tránh trả lời phỏng vấn của các đài truyền hình sau buổi họp.

Vào thứ Hai, có tới 28 nhà lập pháp tiểu bang Georgia đã cùng ký tên trên một lá thư lên án bà Dorothy Dean.

Thư viết: “Khối cử tri đa dạng của Georgia là chứng cớ của sự sống động và sức mạnh của chúng ta. Đối với một viên chức dân cử nào đặt nghi vấn về sự việc một công dân di dân có xứng đáng tham gia tiến trình bầu cử hay không, sự đặt nghi vấn đó thật sự không là người Mỹ.”