Những cái túi ni-lông đựng hàng chợ vẫn tiếp tục làm nhiệm vụ

Hồi cuối tháng 10 năm ngoái, trong mục này chúng ta có nêu vấn đề những cái túi ni-lông cho khách đựng hàng khi đi chợ sẽ bị cấm chỉ trên toàn tiểu bang California kể từ ngày 1 tháng Bảy, năm 2015. Ngay từ khi luật mới được ban hành cách đây bốn tháng thì đã có dư luận nổi lên: Không thể đương nhiên áp dụng luật này mà phải đưa nó ra trưng cầu dân ý, để cho người dân trực tiếp có tiếng nói: Một là duy trì lệnh cấm (uphold the ban), hai là thâu hồi lệnh cấm nói trên (repeal the ban).
Điều dự đoán đã xảy ra: Hôm thứ Ba, 24 tháng Hai, vừa qua, bộ trưởng Nội Vụ California, ông Alex Padilla, chính thức tuyên bố, những cái túi ni lông vẫn tiếp tục đồng hành với những người đi chợ sau ngày 1 tháng Bảy, và lệnh cấm sẽ được hoãn lại tới gần 1 năm rưỡi nữa. Lý do: Chờ người dân cho ý kiến (thuận hay chống) vào ngày tổng tuyển cử 8 tháng 11, 2016, cũng là ngày toàn dân Mỹ đi bầu tổng thống và Quốc Hội. Những cuộc tổ chức lấy ý kiến người dân như thế đuợc gọi là Trưng Cầu Dân Ý (referendum).

Cuộc tranh cãi về lợi và hại của những cái túi ni lông có thể tóm lược như sau:
- Những người chủ trương chống túi ni lông cho rằng, những cái túi ni lông đựng hàng cho khách đi chợ, chỉ được dùng một lần rồi bỏ, thực ra lợi ít hại nhiều: Trên đất thì chật đất do không thể phân hủy hoặc rã mục giống như cây cỏ, phóng xuống nước thì làm hại các loài thủy sinh. Nên ngăn cấm sử dụng là một việc làm chính đáng để cứu lấy môi sinh.
- Đối lại, những người muốn dùng túi ni lông nói rằng, mặc dầu là một vật dụng rẻ tiền, túi ni lông lại rất có ích lợi. Ngoài việc giúp khách hàng đựng đồ đi chợ, nó còn có thể được tái sử dụng làm túi gom rác, vỏ cam, vỏ táo, xương cá, xương heo… nói chung là đựng rác nhà bếp trước khi đưa vào thùng rác lớn. Mấy người dắt chó đi dạo mỗi ngày có thể dùng túi nilon để bọc tay hốt phân chó, sau khi chúng bĩnh ra đường, thật là một lợi ích bất ngờ mà ngay cả những người chế tạo túi nilong cũng không tưởng tượng ra được.
Là người trực tiếp sử dụng những cái túi ni lông, chúng ta thử dành một vài phút để tìm hiểu về cuộc tranh luận rất hào hứng này trên phương diện thực dụng và phương diện pháp lý:
1. Bước đầu, phần thắng đã nghiêng về bên chống khi họ vận động được các vị dân cử cho ra đời một đạo luật cấm sử dụng túi ni lông. Đạo luật đã được ban hành vào ngày 30 tháng Chín, 2014, và sẽ có hiệu lực từ 1 tháng Bảy, 2015.
2. Nhưng khối người ủng hộ túi ni lông, mà mạnh nhất là Hiệp Hội Các Nhà Sản Xuất Túi Ni Lông Hoa Kỳ (American Progressive Bag Alliance), không bỏ cuộc. Họ cho rằng đây chính là một âm mưu của giới chủ chợ (California Grocers Association) mượn cớ bảo vệ môi sinh để cấm túi ni lông mà thực ra động lực chính là vì lợi nhuận: Thay vì phải phát túi ni lông miễn phí cho khách hàng đi chợ, nay nếu cấm dùng túi, chủ chợ có thể bán bao giấy với giá 10 xu một túi, dịch vụ này chắc chắn sẽ đưa lại một lợi nhuận không nhỏ.
Còn về vấn đề túi ni lông có thực sự làm ô nhiễm môi trường hay không, ông Lance Christensen, một nhà phân tích khoa học tại Reason Foundation, có đưa ra vài nhận xét như sau:
- Nói rằng túi nilon làm ô nhiễm đất đai thì không hẳn đúng. Là vì, túi nilon chỉ chiếm chưa tới 1%, cụ thể là 0.4% trong cái núi rác từ dân cư các thành phố đổ ra, và nó không thể là nguyên nhân chính gây ra tắc nghẽn hệ thống ống cống công cộng. Vì vậy, cấm túi nilon sẽ chẳng mang lại lợi ích nào cho môi trường. Thực tế, theo thống kê của thành phố San Francisco, thì kể từ sau khi cấm túi nilon, lượng rác của thành phố lại tăng lên.
- Ảnh hưởng tới biển cả: Túi nilon không phải là mối đe dọa đối với các loài thủy sinh trong đại dương mà chính là những dụng cụ câu cá, đánh bắt …. hư cũ, được phóng bừa bãi vào lòng biển. Nghiên cứu của Reason Foundation chỉ ra rằng, bỏ túi nilon có thể cứu được vài con cá nhỏ, nhưng không phải là giải pháp cho các loài thủy sinh.
- Tiết kiệm tài nguyên: Những cái túi ni long dùng xong một lần rồi bỏ có phải là sự phí phạm không? Không. Trái lại, dùng những thứ thay thế còn tốn kém hơn. Cụ thể là, nếu bỏ túi nilon thì phải có một thứ túi khác cho khách hàng sử dụng, mà cái loại túi thay thế này lại gây tốn kém gấp 5 lần chi phí do túi nilon gây ra. Thứ nhất, chi phí chế tạo các túi thay thế, có thể dùng đi dùng lại nhiều lần… chắc chắn cao hơn nhiều. Việc tái sử dụng cũng không phải là miễn phí. Bởi vì, khách hàng sẽ phải rửa sạch trước khi dùng lại. Số nước được dùng để rửa những túi ấy tính ra nhiều gấp 40 lần so với số nước phải dùng để sản xuất túi nilon. Muốn tiết kiệm nước chỉ có cách là … khỏi rửa. Nhưng làm như vậy là chống đối khuyến cáo của Bộ Y Tế Công Cộng tiểu bang rồi, bởi vì bộ này từng phát biểu, “Sự nóng bức trong tháng hè có thể làm tăng số vi trùng ẩn nấp trong các giỏ túi đi chợ! Thế nên, quí vị phải thường xuyên rửa sạch những túi giỏ (được dùng lại) đó.”
Với những lý luận như trên, Hiệp Hội Các Nhà Sản Xuất túi ni lông đã vận động để đưa đạo luật trên đây ra trưng cầu dân ý. Bỏ ra một số tiền khá lớn, $3.2 triệu đô, để thuê người đi vận động, rốt cuộc họ đã thâu thập được hơn 800,000 chữ ký ủng hộ của cử tri California, vượt quá con số qui định là 504,706 chữ ký cần thiết để mang vấn đề ra trưng cầu dân ý.
Vậy là những cái túi ni lông vẫn tiếp tục “sống” và phục vụ, ít nhất cho đến tháng 11 năm sau, để chờ ý kiến thuận hay chống của cử tri. Từ nay cho đến ngày đó, chúng ta sẽ được nghe nhiều lập luận trái chiều, bên bênh bên chống, hầu tranh thủ sự biểu đồng tình của từng người có lá phiếu. Dầu đứng về bên nào của cuộc tranh luận, chúng ta cũng phải nhận rằng đây quả thực là một cuộc đấu rất hào hứng.
Erictran216@yahoo.com