Tổng thống Phi không xin lỗi vì gọi đại sứ Mỹ là đồng tính

MANILA - Tổng Thống Rodrigo Duterte đã từ chối xin lỗi vì gọi đại sứ Hoa Kỳ là người “đồng tính” và “con của một gái điếm.” Những lời lẽ này đã gây ra một vụ tranh cãi ngoại giao.

Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ đã triệu tập tùy viên Phi Luật Tân vào hôm thứ Hai, để yêu cầu trùy viên này phải giải thích tại sao trong tuần qua ông Duterte nhạo báng Đại Sứ Philip Goldberg, trong một bài diễn văn trước các binh sĩ. Hôm thứ Sáu, Tòa Đại Sứ Mỹ nhắc lại rằng lời lẽ của ông Duterte là “không thích hợp và không thể nào chấp nhận được.”

Nhưng ông tổng thống thách thức lại và nói, “Tôi sẽ không xin lỗi về bất cứ điều gì. Ông ấy đã không xin lỗi tôi khi chúng tôi gặp nhau. Tại sao tôi lại phải xin lỗi ông ta?”

Ông Duterte nói với các phóng viên rằng ông Goldberg gây ra vụ tranh cãi. Ông nhắc lại rằng trong cuộc vận động cho cuộc bầu cử hồi tháng Năm vừa qua, vị đại sứ Mỹ chỉ trích ông Duterte vì ông nói đùa về vụ cưỡng hiếp một nhà truyền giáo người Úc. Phụ nữ này đã bị tấn công tình dục và bị giết chết, trong một vụ bạo loạn nhà tù năm 1989 ở Davao, thành phố mà ông điều hành trong hai chục năm.
Tổng thống Phi Luật Tân bào chữa rằng, “Ai sẽ không nổi giận với ông ấy? Đó là thời gian bầu cử, thế mà ông nói một điều như thế?” Ông Duterte nói như vậy hôm thứ Sáu, trong một chuyến đi tới một trại lính trên hòn đảo Jolo bị xung đột tàn phá ở miền nam.

Tòa đại sứ Mỹ đã cảnh cáo rằng tiền viện trợ cho Phi Luật Tân được liên kết với việc tôn trọng nhân quyền, giữa lúc ông Duterte mở một cuộc chiến đẫm máu chống lại tội phạm, khiến cho các tổ chức nhân quyền cáo buộc ông dung túng cho việc những vụ giết người không được pháp luật cho phép.
Cảnh sát Phi Luật Tân xác nhận rằng họ đã giết chết 550 nghi can ma túy, tính từ khi ông Duterte đắc cử. Đài truyền hình hàng đầu ABS-CBN đưa ra con số cao hơn nhiều, nói rằng gần một ngàn người đã bị giết chết trong những vụ chống ma túy. Trong số đó, có khoảng 400 người bị giết bởi những toán cảnh vệ mà người ta không rõ là ai.

Duterte công khai khoe rằng ông đã ra lệnh cho cảnh sát “bắn cho chết,” nhằm đối phó với các nghi can ma túy.

Tòa Đại Sứ nói rằng mặc dù mới đây Hoa Kỳ đã cấp $32 triệu trong khoản viện trợ cho Phi Luật Tân để thực thi công lực, nhưng việc tài trợ ấy là có điều kiện.

Tòa Đại Sứ nói, “Tất cả những hỗ trợ an ninh của chúng tôi đều nhằm thăng tiến nhân quyền, thông qua nội dung huấn luyện và bằng cách làm tăng khả năng chuyên nghiệp, thủ tục đúng cách, và việc thượng tôn pháp luật.”

Tòa đại sứ nói thêm rằng quan hệ hợp tác Hoa Kỳ-Phi Luật Tân là “dựa trên một sự tôn trọng chung đối với việc thượng tôn pháp luật.”

Ông Duterte đã tăng cường chiến dịch chống tội phạm, công khai cáo buộc các thẩm phán và các giới chức dính líu vào ma túy. Thậm chí ông còn đe dọa áp dụng thiết quân luật, sau khi thẩm phán hàng đầu của nước này đặt nghi vấn về phương pháp của ông.

Sau đó phát ngôn viên của ông Duterte nói rằng lời đe dọa của ông chỉ có tính cách “hùng biện” mà thôi.
Hoa Kỳ là đồng minh quốc phòng chính yếu, và là cựu thực dân cai trị Phi Luật Tân. Nước này đang chiến đấu chống lại những cuộc nổi dậy trong nước, trong khi bị lôi kéo vào một cuộc tranh chấp với Bắc Kinh trên Biển Đông.