Tình trạng đại thảm họa

Đại lộ 5th Avenue ở New York City thường rất đông đảo xe cộ và người đi bộ nhưng đã gần như vắng tanh hôm thứ Hai, 23 tháng 3, 2020. Thành phố này là nơi có nhiều người bị nhiễm Covid-19 nhất trên toàn nước Mỹ. Thị Trưởng Bill de Blasio nói rằng các bệnh trong thành phố đang tới mức quá tải. (Angela Weiss/ AFP via Getty Images)

Bài NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Tối thứ Sáu 20/3, Nghị Sĩ Chuck Schumer loan báo cho cư dân New York biết tiểu bang này được tổng thống tuyên bố lâm vào “tình trạng đại thảm họa”; tình trạng đó sẽ giúp New York xin được nhiều giúp đỡ của cơ quan liên bang FEMA (Federal Emergency Management Agency) trị giá bạc tỉ, qua ngân sách Disaster Relief Fund (Quỹ Cứu Trợ Thiên Tai).

Tình trạng đại thảm họa cho phép chính quyền tiểu bang thực hiện những biện pháp khẩn cấp để bảo vệ tính mạng, tài sản, và sức khỏe của quần chúng; quyền hạn khẩn cấp có thể là quyền di dời dân chúng địa phương đến một nơi khác an toàn hơn; kiểm soát mọi ra vào của một khu vục; xin chính phủ liên bang trợ giúp ngân khoản để thực hiện những công tác khẩn cấp.

New York bị coi là một trung tâm của đại dịch coronavirus, với 15,168 trường hợp mắc bệnh, và Thị Trưởng de Blasio lo ngại bảo các phóng viên truyền thông, “Tình hình mỗi ngày một tệ hơn.”

Để giới hạn cuộc khủng hoảng đa diện, Thống Đốc Andrew M. Cuomo đã yêu cầu chính phủ liên bang quốc hữu hóa công nghiệp sản xuất vật liệu y khoa, và ra lệnh cho thành phố Nữu Ứoc cấm những cuộc tụ tập tại những nơi công cộng. Cuomo còn đòi cấm xe cộ lưu thông trên một vài khu vực để nhường đường xe cho người đi bộ.

Hôm Chủ Nhật, thống đốc còn công bố nhiều biện pháp nhằm chuẩn bị đón nhận một làn sóng, bệnh nhân đột ngột trở thành đông đảo hơn như thiết lập các bệnh viện tạm thời ở ba vùng ngoại ô thành phố New York và dựng một trại lều vải (bivouac) y tế khổng lồ ở Trung Tâm Jacob Javits, thuộc khu vực Manhattan West.

Các bệnh viện trên khắp khu vực New York đang báo cáo sự gia tăng bệnh nhân coronavirus và tình trạng thiếu những y cụ quan trọng như máy thở và mặt nạ.

Do việc sản xuất những bộ thử nghiệm bệnh coronavirus đang trở thành đầy đủ, nên công tác thử nghiệm cũng phổ biến rộng khắp, để phát giác một số lượng bệnh nhân đông đảo hơn, cho nên số người bệnh được đưa vào bệnh viện gia tăng.

Thử nghiệm giúp phát giác ra trên 15,000 cư dân tiểu bang New York nhuốm bệnh (positive), đa số là dân thành phố (New York City region); trên toàn thế giới cuộc đại dịch (pandemic) đang gây tình trạng bệnh hoạn cho 314,700 người.

Tình trạng thiếu bệnh viện quan trọng đến mức trong 8 người bị bệnh, chỉ một người có giường nằm bệnh viện -13%; tính đến chiều thứ Hai, 23 tháng Ba, đã có đến 157 người New York chết vì chứng coronavirus, đa số là những vị cao niên tuổi trên 70, thành phần đặc biệt nhạy cảm với các bệnh về hô hấp.

Ông Hussein Ali, 54 tuổi, chủ một tiệm bán quần áo, xoay qua bán mặt nạ và nước khử trùng rửa tay; anh bảo một phóng viên đứng quan sát thương vụ mới của anh, “Khách mua đang hốt hoảng, không ai mua quần áo nữa, trong lúc ai cũng cần mặt nạ và thuốc vệ sinh tay.”

Thống Đốc Cuomo bảo phóng viên truyền thông là số bệnh nhân coronavirus tại tiểu bang New York bằng với 5% tổng số bệnh nhân toàn cầu.

Hai nguyên nhân khiến con số này đang gia tăng -một là sức lan lây của con vi khuẩn Covid-19, và hai là tình trạng thử nghiệm được bành trướng rộng rãi hơn, nhờ bộ kít thử nghiệm được sản xuất đầy đủ hơn, giúp những người đã mắc bệnh từ trước, giờ này mới được thử nghiệm phát giác.

Thái độ của ông Cuomo chỉ trích Thị Trưởng De Blasio có thể là mâu thuẫn gây trở ngại trong việc đối phó với nạn đại dịch Covid-19.

Ông thống đốc tiểu bang Cuomo cho là thái độ của người thị dân New Yorker tỏ ra là họ vô cảm và kiêu ngạo. Ông đề nghị các viên chức thành phố cấm xe lưu thông trên một số đường phố để cung cấp cho người đi bộ nhiều tiện nghi xê dịch hơn.

Cuomo còn muốn nhân đôi số giường bệnh viện, bằng cách xây thêm 4 bệnh viện mới, có khả năng chăm sóc thêm 1,000 bệnh nhân nữa. Ông cũng đòi hỏi tiếp tục và gia tăng việc thử nghiệm.

Thống Đốc Cuomo cho biết tổng thống lạc quan về 3 loại thuốc hydroxychloroquine, zithromax và chloroquine; ông đem tên các loại thuốc đó ra hỏi các y sĩ và dược sĩ, nhiều người cho rằng việc tìm thuốc trị bệnh là một hướng đi cần làm, và có triển vọng thành công.

Phía thành phố Nữu Ứớc không tỏ ra lạc quan; Thị Trưởng de Blasio, vẫn lập lại câu nhận xét của ông, “It’s getting worse” (mỗi ngày một tệ hơn); trong lúc nghị viên đô thành Mark Levine, chủ tịch Ủy Ban Y Tế thành phố cho là việc tìm kiếm thuốc trị bệnh chỉ làm xao lãng việc chăm sóc bệnh nhân đang cấp thiết.

Ông Levine đáng khen vì ông quan tâm đến việc trị bệnh coronavirus cho cư dân Nữu Ứoc, nhưng nhận xét của ông về nhu cầu nghiên cứu tìm ra dược phẩm để khắc phục con vi khuẩn Covid-19 vẫn sai lệch, vì nghiên cứu, tìm thuốc mới lúc nào cũng là điều tối cần của khoa học -và Hoa Kỳ vẫn là quốc gia đứng đầu trên địa hạt nghiên cứu đó.

Thị trưởng Nữu Ước nói trên chương trình truyền hình Meet The Press hôm Chủ Nhật, “Tháng Ba đã không sáng sủa gì, mà tôi đang lo là tháng Tư còn tệ hơn tháng Ba, và tháng Năm cũng không hứa hẹn cho chúng ta nhìn thấy ánh sáng cuối đường hầm.”

Viên chức thị xã New York bi quan vì trong 26,389 cư dân thị xã được thử nghiệm hôm Chủ Nhật, thì 9,654 người bị xác nhận là nhuốm bệnh; 2 con số đó là một tỉ lệ quá cao -gần 3%- khiến họ muốn tập trung mọi nỗ lực vào việc trị bệnh.

Nhưng trị bệnh cần y dược và y cụ; y cụ, thì Mỹ đang thiếu từ cái mặt nạ bảo vệ cho y sĩ, y tá cho đến cái máy thở (ventilator) cho bệnh nhân; y dược thì nhân loại hoàn toàn chưa biết loại thuốc gì trị được con vi khuẩn Covid-19.

Nói cách khác, Mỹ đang tay không đối đầu với kẻ thù Covid-19; tay không -không y dược, không y cụ- nhưng Mỹ vẫn còn có thể học từ kinh nghiệm của bốn nước -Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, và Tân Gia Ba, những nước đã bị con vi khuẩn Covid-19 tấn công, nhưng cuối cùng họ vẫn thắng được nó.

Lần này không phải là lần thứ nhất Mỹ bị tấn công đột ngột như vậy, trên bình diện quân sự Mỹ đã trải qua 2 kinh nghiệm thiếu chuẫn bị giống như lần này; lần thứ nhất tại Trân Châu Cảng và lần thứ nhì, tại Nữu Ứớc; kết quả sau cùng, Mỹ vẫn khắc phục được yếu tố bất ngờ, và đoạt chiến thắng.

Viên chức thành phố Nữu Ước cũng nên học kinh nghiệm qua hai bài học trong lịch sử bất khuất đó của người Mỹ.