Thay bố thắng (phần 3)

Dùng Ê-tô

Bài HAO SMITH

Bố thắng (brake pads) là miếng “gôm” để kẹp bánh xe giúp nó đứng lại khi chúng ta đạp thắng. Lâu ngày nó mòn đi, thay miếng khác vào là chuyện phải làm. Nhưng ê-tô là cái gì? Tại sao nó có mặt ở đây?
Lý do là vì bạn phải gỡ miếng “gôm” (pad) cũ, nay đã mòn vẹt ra, để thay vào đó miếng “gôm” mới. Nhưng gỡ được miếng gôm cũ ra có thể khó khăn, bởi vì piston nhô ra, ép khá chặt vào thân nó. Trước tiên, bạn cần phải dùng cái tuộc-nơ-vít đầu dẹt kê vào để bẩy nó ra. Lấy được miếng gôm cũ ra rồi, bạn vẫn thấy cái piston như ngón tay nhô ra từ trong “vành tai” Caliper.

Nguyên thủy cái “ngón tay” này không nhô ra như vậy, mà nó nằm ẩn bên trong Caliper. Nhưng khi miếng gôm mòn dần qua thời gian cọ sát, piston phải nhô tới, nhô tới để đẩy nó sát vào mặt đĩa thắng (rotor), và dầu thắng cũng theo đó dồn vào bên trong Caliper để lấp khoảng trống piston vừa rời bỏ. Vì thế, piston không thể thụt vào được nữa. Đó là lý do có sự hiện diện của “ngón tay”, khiến khoảng trống giữa đĩa thắng và vành tai Caliper bị thâu hẹp lại.

Bây giờ, chúng ta cần phải đẩy “ngón tay” thụt trở vào để có đủ chỗ lắp miếng gôm mới dầy hơn. Nếu có thể dùng cái tuộc nơ vít để gõ cho nó thụt vào như bài trước mô tả, thì đỡ quá. Nhưng trong thực tế chúng ta khó có thể làm như vậy,nên mới có cái “ê-tô.”

Ê-tô (étau) là tiếng Pháp. Người viết chẳng giỏi gì tiếng Pháp, nhưng thấy mấy ông thợ máy ngày xưa hay gọi như vậy. Trong tiếng Mỹ, nó là Clamp, chính là vật dụng giúp chúng ta tăng sức ép để đẩy piston thụt trở vào trong Caliper. Nhiều loại Clamp có thể dùng được, nhưng có lẽ cái C - Clamp là tiện dụng hơn.
Trước khi ra tay, bạn nên lợi dụng cơ hội này để xem xét piston có bị sứt mẻ, trầy sước, hoặc nhỉ dầu hay không (Nếu thấy piston có tổn hại thì đây chính là cơ hội để bạn thay nó luôn – Sẽ đề cập trong bài khác). Rồi lau sạch đất cát ở chung quanh, và lau sạch cả đầu piston nữa.

Đặt một gọng clamp ở mặt ngoài Caliper, và gọng xiết ở trong, kê trên mặt piston. Chú ý: Để tránh làm trầy sướt đầu piston, dùng ngay miếng gôm cũ để làm đệm, cách ly gọng xiết và piston. Miếng gôm cũ làm đệm, cũng là để phân phối sức ép trải đều trên mặt piston, giúp piston chạy thẳng góc (chứ không xiên khoai) vào trong.

Khi hai gọng Clamp đã nằm gọn gàng tại vị trí, bạn dùng tay xiết lại từ từ, để cho piston thụt thẳng vào bên trong, cho đến khi nằm ngang vành tai Caliper.

Gặp loại piston khác thường, không thể tự chạy ngược lại, bạn không thể dùng Clamp thường, nhưng phải dùng một dụng cụ đặc biệt để vừa xiết vừa xoáy….

Tuy nhiên, ở một vài loại xe, piston có thể không từ từ rút vào, dù bạn đã cố xiết clamp. Gặp trường hợp này, bạn nên ngừng tay để tìm hiểu. Có thể piston không phải là một trục trơn mà có những vòng xoắn, đòi hỏi bạn phải vừa đẩy vừa xoay mới có thể đưa nó lui vào trong được. Khi đó, bạn phải dùng một dụng cụ khác thích hợp hơn (sẽ được trình bày trong một bài khác.)

Lưu ý: Trong khi piston lui vào, nó sẽ dồn dầu thắng bên trong Caliper chạy ngược trở lên. Như đã nói trong bài trước, đây là thứ dầu dơ, có lẫn nhiều bụi bẩn, bạn không nên để dầu chảy ngược lại, mà nên mở nút xả gió (bleeder valve), có đường ống nối với một bình chứa đặt dưới đất, cho nó thoát ra ngoài, rồi sau đó đổ đi. Dầu thắng là một chất độc, có thể ăn mòn các bề mặt, nhất là các mặt sơn, mặt vẹc ni. Xin đừng bao giờ để nó chảy tung tóe trên mặt đất.


Các loại clamp (ê-tô) có thể dùng để xiết.

Đương nhiên, với một lượng dầu thoát ra ngoài như vậy, bạn cần phải bù lại bằng cách tiếp thêm dầu mới vào bình sau khi đã lắp Pad mới vào Caliper.


C-Clamp là loại phổ thông, có hai gọng kềm giống hình chữ C.

Đẩy được cái “ngón tay” thụt vào trong là một việc làm cần thiết. Bằng không, chúng ta sẽ không có được một khoảng trống sẵn sàng. Bây giờ chúng ta chỉ việc lấy miếng Brake Pad mới, lắp vào… là xong việc.

haosmith@yahoo.com