Obama: Mỹ "sẽ ở lại" Á Châu, "có bổn phận đạo đức" với Lào

VIENTIANE - Trong chuyến viếng thăm Á Châu cuối cùng với tư cách là tổng thống Hoa Kỳ, ông Barack Obama cam kết một lần nữa rằng mới quan hệ giữ Mỹ với khu vực này sẽ tiếp tục kéo dài sau khi ông rời Tòa Bạch Ốc. Ông cũng nhắc đến một vết thương từ thời chiến tranh còn sót lại ở nước Lào.

Trong một bài diễn văn tại thủ đô Vientiane ngày thứ Ba, ông Obama nói, “Việc Hoa Kỳ quan tâm đến khu vực Á Châu-Thái Bình Dương không phải là điều mới mẻ. Đó không phải là chuyện nhất thời. Điều đó phản ảnh những quan tâm về quyền lợi căn bản của quốc gia.”

Đây cũng là lần đầu có một tổng thống Hoa Kỳ viếng thăm nước Lào. Trong bài diễn văn được đọc tại Hội Trường Quốc Gia Lào, ông Obama gián tiếp nhắc tới vết thương chiến tranh trong thời chiến Việt Nam, khi mà phi cơ Hoa Kỳ đã thả hàng triệu trái bom xuống nơi đây để ngăn chặn làn sóng cộng sản đỏ từ Bắc Việt tràn khắp Đông Nam Á trong hai thạp niên 1960 và 1970.

Ông Obama nói, “Với lịch sử của chúng tôi ở đây, tôi tin rằng Hoa Kỳ có bổn phận đạo đức giúp Lào được chữa lành vết thương.”

Trong ba năm sắp tới, ông Obama cho biết Mỹ sẽ viện trợ $90 triệu Mỹ kim để giúp Lào tháo gỡ hết những trái bom còn sót lại ở nơi đây. Số tiền này được xem là đáng kể so với $100 triệu mà Mỹ đã viện trợ cho Lào trong 20 năm qua.

Tổng Thống Obama mô tả Lào là quốc gia bị thả bom nhiều nhất trong lịch sử, trong khoảng thời gian từ năm 1964 đến 1973. Số lượng bom thả xuống Lào đã nhiều hơn so với bom thả xuống trong suốt thời Đệ Nhị Thế Chiến.

Hoa Kỳ đã thực hiện hơn 580,000 phi vụ trên đất Lào, thả xuống khoảng 260 triệu trái bom. Họ ước lượng Lào vẫn còn khoảng 80 triệu trái bom chưa nổ, và Hoa Kỳ có “bổn phận đạo đức” giải quyết số bom tàn dư này.

Tổng Thống Obama đã thực hiện chuyến đi thứ 11 và cuối cùng đến khu vực Á Châu-Thái Bình Dương. Và nhân dịp này, ông cũng tìm cách củng cố một “trục xoay” cho Mỹ trong khu vực này, nơi được xem là ưu tiên hàng đầu của chính phủ ông cầm quyền trong gần tám năm.

Trong bài diễn văn ở Lào, ông Obama đã giành thời gian để tóm tắt chính sách về Á Châu-Thái Bình Dương. Khi theo đổi chính sách đó, chính phủ thường bị phân tâm bởi tình trạng bạo động kéo dài và bất ổn ở Trung Đông.

Ông nói với các thủ tướng và tổng thống trong khối quốc gia Đông Nam Á dự hội nghị ASEAN tại, “Với tư cách là tổng thống, một mục ưu tiên hàng đầu trong chính sách ngoại giao của tôi là làm sâu sắc thêm sự cam kết của chúng tôi với các quốc gia và dân chúng ở khu vực Á Châu-Thái Bình Dương.” Tổng thống nói thêm rằng ông vẫn “ tin tưởng” rằng sự cam kết mới này sẽ kéo dài.

Ông Obama loan báo việc tăng cường hợp tác quân sự với các nước như Phi Luật Tân, Singapore và Ấn Độ, cũng như việc thúc đẩy một nền thương mại lớn hơn với khu vực này, và cam kết rằng việc này sẽ tiếp tục.

Ông Obama nói, “Chúng tôi đã đến đây và sẽ ở lại. Lúc thịnh cũng như suy, quý vị có thể tin tưởng vào Hoa Kỳ.”

Ông Obama cũng nhắc đến những mối lo ngại ở Trung Quốc. Bắc Kinh đã theo dõi sự xoay trục của Mỹ hướng tới Á Châu với thái độ nghi ngờ, trong khi vẫn theo đuổi chính sách ngoại giao càng ngày càng hung hăng của họ trong khu vực.

Ông Obama nói với các đại diện của ASEAN cùng sự có mặt của Nga, Nhật, Nam Hàn, “Hoa Kỳ và Trung Quốc đang vào cuộc trên khắp nhiều khu vực hơn bao giờ hết.”

Ông nói thêm rằng Washington “hoan nghênh sự vươn lên của một Trung Quốc hòa bình, ổn định và thịnh vượng, và một nước đóng vai trò có trách nhiệm trong những vấn đề toàn cầu, vì chúng tôi tin rằng điều đó sẽ làm lợi cho tất cả chúng ta.”

Tuy nhiên, ông cũng lặp lại rằng ông kiên quyết ủng hộ việc tiếp cận với những vùng biển tranh chấp trong khu vực mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền.

Ông nói, “Trên khắp khu vực, bao gồm cả Biển Hoa Đông và Biển Đông, Hoa Kỳ sẽ tiếp tục cho phi cơ bay, cho tàu thủy chạy, hoạt động ở bất cứ nơi nào mà luật pháp quốc tế cho phép, và ủng hộ quyền làm như vậy của tất cả các nước.”