Những ngôi nhà "ma" ở Úc

Một số tòa nhà chung cư tại khu Docklands.


VICTORIA – Người nước ngoài, đặc biệt là Trung Quốc, thường chi cả triệu Mỹ kim để mua nhà chung cư ở Úc, nhưng chẳng mấy khi đến ở. Một buổi tối giữa tuần, thời điểm mà hầu hết người Úc đang ở nhà nấu bữa tối, chưa đầy một phần ba căn chung cư tại khu Docklands, bang Victoria, Úc, là sáng đèn. Hầu hết cửa hiệu và nhà hàng khu này đã đóng cửa. Những người đi lại ở đây có vẻ cũng là để đến nơi khác.
"Những tòa tháp ma" là tên gọi dành cho những tòa chung cư cao cấp như ở Docklands, với các căn nhà 3 phòng ngủ, giá gần $1 triệu Mỹ kim, nhưng lại không có người ở. Tình trạng này được cho là do những nhà đầu tư Trung Quốc - những người thường chỉ mua chứ ít khi đến sống. Những căn chung cư tối om ở đây là biểu tượng cho một thị trường bất động sản không phục vụ cho người địa phương.

Nhà chức trách Úc đang tìm cách xoa dịu sự bất bình của người dân và tăng thuế với người mua nhà ngoại quốc. Bang New South Wales đã tăng gấp đôi các loại phí khi người nước ngoài mua nhà ở đây. Western Australia cũng vừa bổ sung một loại thuế. Nhiều bang cũng đánh thêm thuế lên các bất động sản bỏ hoang từ 6 tháng trở lên.

Dù vậy, việc xác định một căn nhà có bị bỏ trống hay không cũng là vấn đề đau đầu với nhà chức trách. Bang Victoria định để chủ nhân tự kê khai, và sẽ giám sát việc sử dụng điện, nước để phát hiện người nói dối. Sở thuế Úc thì gợi ý dựa vào hóa đơn thuế hoặc thông tin bưu điện để kiểm tra.

Tuy nhiên, các chuyên gia bất động sản cho biết, việc thuê người đến nhà để bật các công tắc đèn, vòi nước, để giả vờ có người ở là rất dễ dàng. Bên cạnh đó, rất nhiều căn chung cư chỉ là trống tạm thời, để chờ con cái sang học đại học, hoặc chuyển được cả gia đình sang đây. Vì vậy, chính sách tăng thuế cũng khiến nhiều người nghi ngờ về độ công bằng.

Dù vậy, hành động của Úc cũng nằm trong xu hướng chung toàn cầu, chủ yếu để phản ứng lại việc dòng tiền khổng lồ rời khỏi Trung Quốc và đổ vào bất động sản trên toàn thế giới. Thuế đánh lên nhà bỏ trống cũng đã được áp dụng tại Vancouver, Toronto, của Canada, và một số khu vực ở London, Dublin.
Tại Vancouver, những căn nhà phải có người ở ít nhất 6 tháng trong 1 năm, nếu không sẽ phải nộp thuế. Chủ nhà cũng sẽ phải nộp hồ sơ xác nhận vào tháng 12. Nếu vi phạm, họ có thể bị phạt tới $8,150 Mỹ kim một ngày.

Một nghiên cứu về thị trường địa ốc Úc của Trung tâm Nghiên Cứu City Futures cho thấy, trong buổi tối họ điều tra, cứ 10 căn nhà thì hơn 1 căn bỏ trống. Số căn trống đã tăng 19% tại Melbourne và 15% tại Sydney so với 5 năm trước.

Người nước ngoài, chủ yếu là từ Trung Quốc, đã mua 25% nhà mới tại New South Wales và 16% tại Victoria trong năm tính đến tháng 9, 2016. Giá trung bình một căn nhà tại Sydney đã tăng gấp đôi kể từ năm 2009. Hơn 60% cư dân Sydney đổ lỗi việc này cho tiền đầu tư từ nước ngoài.

Việc mua bất động sản cao cấp rồi bỏ trống đã gây ra làn sóng giận dữ tại Úc, đặc biệt với nhóm người vô gia cư. Còn đối với những nhà đầu tư giàu có Trung Quốc, tăng thuế cũng chỉ như thêm một khoản chi phí mà thôi. Khi giá một căn chung cư hai phòng ngủ tại Sydney và Melbourne rẻ hơn 25% so với Thượng Hải, người Trung Quốc vẫn coi Úc là địa điểm lý tưởng để cất giữ tiền bạc, đặc biệt khi đồng yuan đang mất giá và họ tìm cách chuyển hóa tài sản ra nước ngoài.

Ông Leor Wong - Giám đốc hãng bất động sản Australia Property Group Investment, cho biết một người bạn của ông đã chi 1 triệu đôla Úc để mua 1 căn chung cư, và chỉ để đưa gia đình, bạn bè đến đây chơi một tháng mỗi năm. "Tôi không nghĩ ông ấy sẽ bận tâm đến tiền thuế,” ông Wong cho biết.

Tuy nhiên, bà Liu Yumei - một chủ nhà hàng 52 tuổi tại Tô Châu, Trung Quốc, lại không nghĩ vậy. Căn chung cư 2 phòng ngủ của bà tại Melbourne đã bỏ trống từ năm 2013, chỉ thỉnh thoảng để gia đình tụ tập ngắn hạn. Liu cho biết bà không muốn cho thuê nhà, vì sợ người thuê sẽ khiến nó lộn xộn và hư hại. Bà Liu mua nó để dành cho con trai khi học đại học.

Nếu bị đánh thuế, bà sẽ mất hơn $2,200 Mỹ kim mỗi năm. Con số này đang khiến bà nghĩ về việc cho thuê. "Vài người bạn nói với tôi rằng tiền thuê ở Úc cao lắm và tôi không nên bỏ lỡ,” bà cho biết.
Sắp tới, việc Trung Quốc kiểm soát tiền tệ, các ngân hàng Úc ngừng cho vay đối với người mua nước ngoài, và các khỏa thuế mới, có thể sẽ khiến hoạt động mua nhà chậm lại.