Lãnh tụ Kim mời Tổng Thống Moon tới Bình Nhưỡng, Mỹ im lặng

Phó Tổng Thống Mỹ Mike Pence đang trò chuyện với Tổng Thống Nam Hàn Moon Jae-in trong lúc ngồi xem các lực sĩ trượt băng đua ở sân Gangneung Ice Arena ngày thứ Bảy, ngày cuối trong ba ngày thăm Nam Hàn của ông Pence. (Carl Court/ Getty Images)

GANGNEUNG, Nam Hàn - Lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong Un đã mời Tổng Thống Moon Jae-in của Nam Hàn tham dự một cuộc hội nghị thượng đỉnh ở Bình Nhưỡng. Chính phủ Nam Hàn đã loan tin về lời mời được đưa ra vào ngày thứ Bảy, mặc dù Mỹ đã khuyến cáo về việc Hán Thành coi chừng bị mắc lừa bởi sự dụ dỗ của cộng sản Bình Nhưỡng.

Phát ngôn viên của Phủ Tổng Thống Nam Hàn nói rằng lời mời đó, do em gái của Kim Jong Un là Kim Yo Jong chuyển tới ông Moon nhân dịp dự Thế Vận Hội, nói rằng ông Kim sẵn sàng gặp nhà lãnh đạo Nam Hàn “vào thời điểm sớm nhất mà đôi bên có thể dàn xếp được.”

Một cuộc họp thượng đỉnh giữa Bắc Hàn và Ban Hàn sẽ là lần thứ ba thuộc loại này, sau khi Kim Jong Il, cha và là người tiền nhiệm của Kim Jong Un, gặp hai tổng thống Nam Hàn là Kim Dae-jung trong năm 2000, và Roh Moo-hyun trong năm 2007, cả hai lần đều ở Bình Nhưỡng.

Ông Moon không chính thức chấp nhận lời mời ngay lập tức, mặc dù từ lâu ông có lập trường ủng hộ việc tiếp xúc với Bắc Hàn để đưa quốc gia có vũ khí hạt nhân này tới bàn thương thuyết. Nhưng hội nghị thượng đỉnh đó có thể gây chia rẽ giữa nhà lãnh đạo hiếu hòa này và Tổng Thống Donald Trump. Vào năm ngoái ông Trump và lãnh tụ Kim đã trao đổi những lời lẽ xúc phạm nhau và đe dọa gây chiến tranh với nhau.
Hoa Thịnh Đốn nhấn mạnh rằng Bình Nhưỡng - hiện đang bị nhiều biện phát trừng phạt của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc - phải thực hiện những bước cụ thể hướng tới việc giải trừ vũ khí hạt nhân, trước khi bất kỳ cuộc thương lượng nào có thể xảy ra.

Sau nhiều tháng im lặng về việc Bắc Hàn có tham gia Thế Vận Hội Mùa Đông Pyeongchang ở Nam Hàn hay không, kỳ Thế Vận Hội này đã khuyến khích đôi bên xích lại gần nhau. Trong khi đó sự có mặt của các lực sĩ, các nghệ sĩ trình diễn, và các đại biểu của Bắc Hàn được giới truyền thông Nam Hàn đưa tin hàng đầu.
Ông Moon đã gặp bà Kim Yo Jong và ông Kim Yong Nam, nhà lãnh đạo quốc gia có tính cách lễ nghi của Bắc Hàn, tại Phủ Tổng Thống Nam Hàn ở Seoul. Bà Kim là người thân tín gần gũi với anh bà, và là thành viên đầu tiên trong gia đình họ Kim của chế độ độc tài đặt chân trên đất Nam Hàn, tính từ cuộc Chiến Tranh Triều Tiên.

Sau khi trao một lá thư riêng từ ông anh, bà Kim Yo Jong nói với ông Moon, “Chúng tôi mong sớm được gặp ông ở Bình Nhưỡng,” theo các viên chức cho biết.

Bà nói, “Chúng tôi muốn thấy Tổng Thống Moon trở thành nhân vật chính trong việc mở ra một chương mới cho việc thống nhất, và để lại dấu ấn tuyệt vời trong lịch sử.”

Dân Bắc Hàn và ông Moon đang theo dõi trận đấu đầu tiên của đội tuyển chung hai miền tranh tài với Thụy Sĩ, khi trận đấu bắt đầu vào cuối ngày thứ Bảy.

Bắc Hàn và Nam Hàn đã bị chia cắt từ khi cuộc xung đột chấm dứt vào năm 1953. Nam Hàn dân chủ đã trở thành nền kinh tế lớn thứ 11 trên thế giới, trong khi đó Bắc Hàn bị trì trệ dưới chế độ cai trị của gia đình Kim.

Lời mời dự hội nghị có thể đưa ông Moon vào tình trạng khó xử tế nhị về mặt ngoại giao. Vì vậy ông đã tránh hồi đáp trực tiếp trong ngày thứ Bảy, và kêu gọi nỗ lực “tạo ra những điều kiện đúng” cho chuyến viếng thăm.

Ông Moon kêu gọi Bình Nhưỡng hãy tích cực tạo ra một cuộc đối thoại “hoàn toàn cần thiết” với Hoa Thịnh Đốn.

Bắc Hàn đã biểu dương các hỏa tiễn đạn đạo liên lục đĩa (ICBM) trong một cuộc diễn binh ở Bình Nhưỡng vào ngày thứ Năm. Các phân tích gia tin rằng sức thúc đẩy ngoại giao tại Thế Vận Hội bởi Bắc Hàn đã tìm cách nới lỏng các biện pháp chế tài trừng phạt nước này, và làm suy yếu quan hệ đồng minh giữa Hán Thành và Hoa Thịnh Đốn.

Các phân tích gia tỏ ra hoài nghi về triển vọng của cuộc hội kiến thượng đỉnh. Giáo sư Koh Yu-hwan của Đại Học Dongguk không dự đoán sẽ có một cuộc gặp gỡ như thế “trong tương lai gần.”

Ông nói với hãng tin AFP, “Lời đề nghị của ông Kim về cuộc họp thượng đỉnh với ông Moon là dựa trên tiền đề rằng Bắc Hàn sẽ duy trì vũ khí hạt nhân của họ trong khi tìm cách xích lại gần nhau với Nam Hàn. Bắc Hàn không quan tâm đến các cuộc đàm phán về việc giải trừ vũ khí hạt nhân.”

Sau khi trao thư mời cho Nam Hàn, phái đoàn Bắc Hàn đáp chuyến xe lửa cao tốc đi Gangneung, địa điểm diễn ra mọi cuộc tranh tài môn trượt băng, và tham dự một bữa tiệc do Bộ Trưởng Bộ Thống Nhất Cho Myong-gyon của Nam Hàn tổ chức.

Bà Kim Yo Jong nói, “Mặc dù đây là lần đầu tiên tôi đến đây, nhưng không cảm thấy lạ lẫm, không xa lạ gì cả,” khi được một người Nam Hàn tại bữa tiệc hỏi rằng bà cảm thấy ra sao về phía bên kia biên giới.
Trong lễ khai mạc Thế Vận Hội vào ngày thứ Sáu, ông Moon bắt tay với cả Kim Yo Jong lẫn ông Kim Yong Nam, một lãnh đạo cao cấp từ Bắc Hàn tháp tùng theo bà Kim. Họ reo mừng khi các lực sĩ từ Bắc Hàn và Nam Hàn cùng nhau tiến vào đấu trường, đằng sau một lá cờ thống nhất thể hiện một bán đảo Triều Tiên không bị chia cắt.

Tuy nhiên, Phó Tổng Thống Hoa Kỳ Mike Pence, người ngồi trong cùng hàng thế sát cạnh với tổng thống Nam Hàn đã không giao tế với những nhân vật Bắc Hàn vào bất cứ thời điểm nào.

Ông không bắt tay với Kim Yong Nam trong lần xuất hiện ngắn ngủi tại cuộc tiếp đón các nhà lãnh đạo trước buổi lễ, mặc dù Thủ Tướng Nhật Bản Shinzo Abe có bắt tay với ông Kim.

Hôm thứ Bảy, ông Pence viết trên Twitter, “Hoa Kỳ sẽ không để cho trò hề tuyên truyền của chế độ Bắc Hàn diễn ra mà không bị cản trở trên sân khấu thế giới.Thế giới KHÔNG thể làm ngơ trước sự đàn áp và những đe dọa của chế độ họ Kim.”