Cá máu nóng đầu tiên được biết đến dưới đáy biển

Cá máu nóng moonfish

Các nhà khoa học đã tìm thấy một trường hợp được biết lần đầu tiên của một loài cá có máu nóng.
Trong tiếng Anh, loài cá tròn lớn này được gọi là opah, hoặc đôi khi là moonfish (cá mặt trăng). Các nhà nghiên cứu đã xác định rằng nó có thể giữ nhiệt độ bên trong của nó ớ mức 5 độ C ấm hơn so với môi trường của nó. “Chúng tôi rất kinh ngạc. Bao lâu mới có một lần thì người ta tìm ra được một điều gì đó mà không có nơi loài cá khác? Đó là một cơ hội mà cả một đời mới có một lần.” Heidi Dewar nói như vậy. Bà là một nhà sinh vật học nghiên cứu về các loài thủy sản, tại cơ quan Quản Trị Đại Dương và Khí Quyển Quốc Gia (NOAA). Bà thực hiện cuộc nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science.

Không có loài cá nào khác ở vùng biển có khả năng nâng cao nhiệt độ của các bộ phận cụ thể trên cơ thể của chúng. Chẳng hạn, một số giống cá ngừ và cá mập có thể làm ấm các bắp thịt bơi cần dưỡng khí của chúng. Loài cá billfish, bao gồm cá cờ sailfish và cá marlin, có thể làm ấm mắt và khu vực não của chúng.

Cá opah dành phần lớn thời gian của nó ở độ sâu hàng trăm bộ dưới mặt biển. Ở đó, nước thì lạnh và chỉ có chút ít ánh sáng soi thấu. Các cuộc nghiên cứu trước đây cho thấy rằng, ngay cả ở độ sâu này, nó có thể làm ấm những khu vực xung quanh miệng và não của nó. Nhưng các nhà khoa học không biết chắc chắn nó làm nóng lên bằng cách nào. Mãi cho đến cách đây mấy năm thì họ mới biết, khi Nicholas Wegner, chuyên gia của NOAA về mang cá, đem được một số mang cá opah vào trong phòng thí nghiệm.

Điều mà ông Wegner tìm thấy là một mạng lưới dày, gồm các mạch máu nằm ngay gần các mang cá của opah. Mạng này được gọi là mirabilia retia, nghĩa là “mạng tuyệt vời.” Những mạng mạch máu này cho phép làm một cuộc trao đổi nhiệt ngược dòng.

Retia mirabilia đã được nhìn thấy trong những loại cá khác có thể làm nóng lên một số bộ phận cơ thể của chúng. Nhưng trong cá opah, việc trao đổi nhiệt này xảy ra ngay tại mang cá, giữ ấm tất cả máu tuần hoàn trong cơ thể của cá.

Không giống như hầu hết các loài cá dưới biển sâu vẫy đuôi để di chuyển xung quanh, cá opah vẫy vây ngực của mình để bơi, và hóa ra nó vẫy những cái vây ấy gần như liên tục. Hoạt động trao đổi chất này tạo ra nhiệt, sau đó nhiệt lượng được chuyển vào máu.

Chuyện có máu nóng là một lợi thế cho cá opah, vì nó giúp cho loài cá này nhìn thấy tốt hơn, suy nghĩ tốt hơn và phản ứng nhanh hơn, khi nó đuổi theo con mồi di chuyển nhanh, chẳng hạn như con mực, thức ăn mà nó ưa thích.