Anies Baswedan thắng cử, cực đoan lên ở Nam Dương, như Trump ở Mỹ, Brexit ở Anh

Nỗi lo về Hồi cực đoan tại Đông Nam Á
Những người trẻ tuổi đang dự một cuộc xuống đường trong khu phố của họ tại thủ đô Jakarta trong ngày bầu cử thống đốc của Jakarta vào ngày thứ Tư. Họ đã cầm cờ đen của lực lượng khủng bố Hồi Giáo Quốc ISIS. Ứng cử viên được những người Hồi quá khích này ủng hộ là ông Anies Baswedan, người đã đắc cử trước đối thủ “Ahok” Basuki Purnama Tjahaja, một người Nam Dương gốc Hoa. Kết quả này gây lo lắng về phong trào quốc gia chủ nghĩa đang lên mạnh tại nơi đây. (Ed Wray/ Getty Images)

JAKARTA – Một cựu bộ trưởng giáo dục ở Nam Dương đã đắc cử, trong cuộc chạy đua giành chức vụ thống đốc của thủ đô Jakarta hôm thứ Tư. Việc thắng cử xảy ra sau một chiến dịch gây chia rẽ trầm trọng, đồng thời gây nghi vấn về tương lai tại Nam Dương, một quốc gia từng tự hào là một đất nước có hình thức Hồi Giáo khoan dung so với các quốc gia Hồi quá khích khác.

Ông Anies Baswedan giành được 58% phiếu bầu, so với 42% cho ông Basuki Tjahaja Purnama, một đương kim thống đốc được biết đến bằng biệt danh “Ahok” trong tiếng Trung Hoa, dựa trên 100 phần trăm số phiếu trong một cuộc “kiểm phiếu nhanh” không chính thức bởi Indikator Politik. Các nhà thăm dò khác cho thấy những kết quả tương tự, với 99% được đếm.

Các ủy ban bầu cử quốc gia sẽ loan báo các kết quả chính thức vào đầu tháng Năm.
Trong cuộc vận động tranh cử hỗn loạn này, đã diễn ra những cuộc xuống đường rầm rộ được cầm đầu bởi một phong trào Hồi Giáo có khuynh hướng cực đoan. Phong trào này được củng cố trong những năm gần đây, trong một đất nước từ lâu được thống trị bởi một hình thức Hồi Giáo ôn hòa. Hơn 80 phần trăm dân số Nam Dương tuyên xưng theo đạo Hồi.

Ông Keith Loveard, một phân tích gia của Concord Consulting ở Jakarta và là tác giả của cuốn sách về chính trị Nam Dương, nói, “Trong thời gian tới, tôn giáo trong chính trị sẽ là một thế lực hùng mạnh.”
Biên độ thắng cử rất lớn của ứng cử viên Baswedan gây ra kinh ngạc, vì các cuộc thăm dò ý kiến trước khi sắp đến ngày bầu cử đều cho thấy một tỷ số khít khao. Trong khi ông Purnama gốc Hoa đã thắng vòng bỏ phiếu đầu tiên chọn thống đốc trong tháng Hai, trong một cuộc chạy đua ba chiều.

Những người dùng truyền thông xã hội Nam Dương đã so sánh kết quả bầu cử với những kết quả gây kinh ngạc của cuộc bỏ phiếu bầu tổng thống Hoa Kỳ, và cuộc bỏ phiếu Brexit vào năm ngoái.

Một người dùng Twitter, @fuadhn, nói rằng những người Nam Dương “có thể cảm nhận được lúc này các công dân Mỹ và Anh cảm thấy như thế nào. Hoan nghênh chủ nghĩa bình dân...”

Cuộc bầu cử đã diễn ra vào đêm trước ngày viếng thăm của Phó Tổng Thống Hoa Kỳ Mike Pence, khi chính phủ Trump tìm cách lôi kéo Nam Dương với tư cách là một cường quốc khu vực đang lên. Nam Dương là quốc gia lớn vào hàng thứ tư trên thế giới, và là nước đa số Hồi Giáo lớn nhất.

Theo dự trù, vào ngày thứ Năm ông Pence sẽ tới thăm thánh đường Hồi Giáo lớn nhất ở Đông Nam Á, là Mosque Istiqlal ở Jakarta.

Cuộc bầu cử ở Jakarta sẽ được coi là một thước đo cho kỳ bầu cử tổng thống năm 2019, vì tầm quan trọng vượt trội của thành phố này, với tư cách vừa là thủ đô vừa là trung tâm thương mại của Nam Dương.

Ông “Ahok” Purnama được ủng hộ bởi đảng cầm quyền của Tổng Thống Joko Widodo. Ông Baswedan được Prabowo Subianto ủng hộ. Ông Subianto là một vị tướng hồi hưu, người thua Widodo với tỷ số sát nút trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2014, và theo dự đoán sẽ tranh đua với Widodo một lần nữa.
Cảnh sát cho biết 15 người đã bị giam giữ, sau khi có những tin báo về những vụ xáo trộn tại một số phòng phiếu trong thành phố có 10 triệu người. Những vụ ấy xảy ra sau một điều mà báo Jakarta Post trong tuần này gọi là “cuộc vận động tranh cử bẩn thỉu nhất, gây chia rẽ nhiều nhất,” mà quốc gia này từng thấy.

Các nhân viên an ninh xuất hiện không nhiều ở một số phòng phiếu, mặc dù cảnh sát cho biết có 66,000 nhân viên đã được điều động trên khắp thành phố.

Những mối căng thẳng tôn giáo là một dòng nước ngầm trong cuộc vận động tranh cử, với vụ ông Purnama gốc Hoa bị xét xử vì tội lộng ngôn, sau khi ông đưa ra những lời bình luận trong năm ngoái, mà nhiều người coi là lăng mạ Hồi Giáo.

Hàng trăm ngàn tín đồ Đạo Hồi xuống đường vào cuối năm ngoái, để kêu gọi sa thải ông, và thúc giục các cử tri đừng bầu chọn một nhà lãnh đạo không phải là người Hồi Giáo. Một người chết và hơn 100 người bị thương, sau khi một cuộc biểu tình trở thành bạo động.

Một số cử tri có thể ngần ngại bỏ phiếu cho Purnama, vì những nỗi lo ngại về “thêm năm năm nổ ra những cuộc biểu tình trên đường phố của những người Hồi Giáo cực đoan.” Loveard nói như vậy, trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại.

Ông Baswedan, một học giả đáng kính được nhiều người coi là ôn hòa, đã gây ra những lời chỉ trích tràn lan trong cuộc vận động tranh cử, khi ông chủ động ve vãn lá phiếu của người Hồi Giáo bảo thủ. Ông xuất hiện một cách công khai cùng với các lãnh tụ Hồi Giáo cực đoan, trong những cuộc xuống đường chống Purnama.

Baswedan, được bao quanh bởi những người bảo trợ chính trị của ông, trong số đó có Prabowo, đã có một cung giọng hòa giải, trong vào một cuộc họp báo sau khi có những kết quả không chính thức. Ông cam kết “bảo vệ sự đa dạng và đoàn kết.”

Diễn đàn của ông tập trung vào việc cải thiện nền giáo dục công cộng, cung cấp các khoản vay tiền mua nhà không cần đặt cọc cho những nhóm có mức thu nhập thấp, và chống lại một bức tường chắn biển khổng lồ ở Vịnh Jakarta mà Purnama ủng hộ. Baswedan phủ nhận chuyện ông dự định thi hành luật sharia Hồi giáo ở Jakarta, nếu ông đắc cử.

Baswedan sẽ chính thức tiếp quản chức vụ thống đốc trong tháng Mười.
Ông Purnama chúc mừng đối thủ của ông trong một cuộc họp báo. Purnama nói, “Chúng tôi vẫn có sáu tháng (tại chức), cho đến khi tân thống đốc nhậm chức, và chúng tôi sẽ làm xong bài tập ở nhà của chúng tôi. Chúng tôi hy vọng rằng trong tương lai mọi người có thể quên giai đoạn vận động tranh cử.” Purnama có thể lãnh án tối đa năm năm tù giam, nếu bị buộc tội lộng ngôn. Cuộc xét xử ông được tiếp tục lại trong ngày thứ Năm tuần này, khi các công tố viên sẽ đệ trình một thỉnh cầu về bản án.

Trong một bức thư ngắn của nhà đầu tư, Citigroup nói rằng, bất chấp tiềm năng xảy ra thêm những cuộc biểu tình mới nếu Purnama thắng cử, họ vẫn duy trì một mục tiêu chỉ số chứng khoán ở Jakarta là 6,150 vào cuối năm 2017. Đó là một mức tăng 8 phần trăm. “Theo quan điểm chúng tôi, miễn là không có những vấn đề an ninh, kết quả bầu cử sẽ không cản trở một cách đáng kể chương trình cải cách của chính phủ quốc gia.”

Đồng rupi của Nam Dương suy yếu một chút, sau khi các kết quả không chính thức được loan báo. Hợp đồng kỳ hạn không thể được chuyển giao (NDF), của đồng rupiah trong 7 ngày, đã được giao dịch 0.37% yếu hơn, so với đồng Mỹ kim, vào thời điểm 0457 GMT. NDF 3 tháng được giao dịch 0.24% thấp hơn, trong các thị trường Á Châu.