Một quân nhân đang canh gác trong Tòa Thị Chánh tại Yangon ngày thứ Hai, sau khi quân đội tổ chức đảo chánh để cướp chính quyền của bà Aung San Suu Kyi mà không gây đổ máu. (Getty Images)
HOA THỊNH ĐỐN - Tổng Thống Joe Biden đã cảnh cáo sẽ tái áp đặt lệnh trừng phạt đối với Miến Điện, vì vụ đảo chánh của quân đội tại nước Đông Nam Á này, đồng thời kêu gọi thế giới hãy cùng lên tiếng.
"Cộng đồng quốc tế phải cùng hợp tác gây áp lực, buộc quân đội Miến Điện lập tức từ bỏ quyền lực và trả tự do cho các viên chức bị bắt. Hoa Kỳ đã dỡ bỏ trừng phạt Miến Điện trong 10 năm qua, dựa vào quá trình hướng tới dân chủ. Việc đảo ngược quá trình này sẽ buộc chúng tôi phải xét lại biện pháp cấm vận và tiếp nối bằng hành động phù hợp,” Tổng Thống Biden nói ngày thứ Hai qua một văn bản.
Ông Biden cũng lên án vụ quân đội Miến Điện bắt bà Aung San Suu Kyi, người giữ vai trò lãnh đạo quốc gia qua chức vụ Cố Vấn Chính Trị, cùng Tổng Thống Win Myint và một số lãnh đạo cao cấp trong đảng cầm quyền. Ông Biden gọi đây là "cuộc tấn công trực tiếp vào quá trình chuyển đổi sang nền dân chủ và thượng tôn pháp luật của Miến Điện.”
Tổng Thống Hoa Kỳ cũng kêu gọi quân đội Miến Điện dỡ bỏ hạn chế về thông tin, tránh hành động bạo lực nhằm vào dân thường.
"Hoa Kỳ đang quan sát những người đứng cạnh người dân Miến Điện vào thời điểm khó khăn này. Chúng tôi sẽ hợp tác với các đồng minh trong khu vực và thế giới để khôi phục dân chủ, cũng như buộc những người cản trở quá trình này phải chịu trách nhiệm” thông cáo của ông Biden viết.
Tình hình Miến Điện là phép thử lớn đầu tiên với cam kết của ông Biden trong việc tăng cường hợp tác với đồng minh để giải quyết những thử thách quốc tế, trong bối cảnh ảnh hưởng của Trung Cộng ngày càng gia tăng.
Trước đó, trong tháng 11, đảng Liên Minh Quốc Gia Vì Dân Chủ (NLD) cầm quyền của bà Suu Kyi giành chiến thắng với 346 trên tổng số 412 ghế quốc hội Miến Điện.
Tuy nhiên, quân đội Miến Điện tuyên bố đã phát hiện hơn 10 triệu trường hợp gian lận cử tri, và yêu cầu ủy ban bầu cử của chính quyền công bố danh sách cử tri để đối chiếu, nhưng ủy ban không đồng ý.
Sáng sớm thứ Hai, quân đội Miến Điện đã bắt bà Suu Kyi, Tổng Thống Win Myint và một số lãnh đạo cao cấp trong đảng NLD, đồng thời tuyên bố tình trạng khẩn cấp để điều hành đất nước trong một năm.
Chính quyền quân sự sau đó cách chức 24 bộ trưởng và tự đề cử 11 người vào vị trí lãnh đạo các bộ gồm Tài Chính, Y Tế, Thông Tin, Ngoại Giao, Quốc Phòng, Nội Vụ và An Ninh Biên Giới.
Hoa Kỳ, Úc, và Liên Hiệp Quốc đã đưa ra các thông điệp mạnh mẽ, yêu cầu quân đội Miến Điện thả bà Suu Kyi và các viên chức chính phủ, đồng thời tôn trọng ý nguyện của người dân, giải quyết khác biệt thông qua đối thoại hòa bình. Trung Quốc cũng kêu gọi những bên liên quan giải quyết bất đồng theo pháp luật, đồng thời bảo vệ ổn định chính trị và xã hội.