Làn sóng văn hóa Đại Hàn tiếp tục lan mạnh; mọi người đang nô nức học tiếng Hàn

Từ trái là Min, Abraham Lim, Luna và các diễn viên đang chào cảm ơn khán giả trong đêm khai mạc nhạc kịch "KPOP" tại rạp Circle in the Square Theatre ở thành phố New York, ngày 20 tháng 11, 2022. (John Lamparski/ Getty Images)

Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ từng liệt kê tiếng Hàn là “ngôn ngữ siêu khó,” và “đặc biệt khó” đối với người nói tiếng Anh. Tuy nhiên hiện nay, theo báo cáo ngôn ngữ, tiếng Hàn là ngôn ngữ Á Châu được học nhiều thứ hai trên Duolingo, chỉ sau tiếng Nhật. Duolingo, một ứng dụng học ngoại ngữ đang lớn mạnh, có hơn 500 triệu người dùng quốc tế, xếp tiếng Hàn trước tiếng Trung Hoa, tiếng Nga và tiếng Hindi, và sau tiếng Ý. 

Tiếng Hàn là một trong những ngôn ngữ phát triển nhanh nhất trên thế giới, vượt xa các ngoại ngữ trước giờ có nhiều người học như tiếng Trung Quốc – phản ánh hiện tượng toàn cầu mà nhiều người gọi là “làn sóng Hàn Quốc”.

Vào năm 2022, tiếng Hàn là ngôn ngữ được học nhiều thứ bảy trên Duolingo. Và Hàn ngữ đang đạt được thành công đặc biệt ở một số khu vực của Nam và Đông Nam Á như Phi Luật Tân, Thái Lan, Nam Dương và Pakistan.

Tiếng Trung Hoa - thường được coi là ngôn ngữ kinh doanh của tương lai - vẫn là ngôn ngữ được sử dụng nhiều thứ hai trên thế giới, một phần nhờ  dân số quá lớn của họ, nhưng hiện nay tiếng Hoa đã đứng ở vị trí thứ tám trên Duolingo, tụt hậu so với tiếng Hàn.

Tiếng Anh và tiêng Tây Ban Nha vẫn thoải mái ở hai vị trí hàng đầu.

Các chuyên gia và giáo viên cho rằng sự quan tâm ngày càng tăng vào tiếng Hàn này là nhờ làn sóng Hàn Quốc, hay còn gọi là “hallyu” – sự phát triển của văn hóa Hàn Quốc trên phạm vi quốc tế.

Trong hai thập niên qua, Hàn Quốc đã càn quét thế giới bằng hai hiện tượng văn hóa là K-pop và K-drama, chưa kể các sản phẩm làm đẹp, thời trang và thực phẩm của họ. Đất nước này đã trở thành một trung tâm văn hóa quốc tế - đến mức từ điển tiếng Anh Oxford đã thêm hơn 20 từ có nguồn gốc tiếng Hàn vào năm 2021, và tuyên bố, “Tất cả chúng ta đều đang cưỡi trên đỉnh của làn sóng Hàn Quốc.”

Chính phủ Nam Hàn triệt để ủng hộ sự lan rộng của làn sóng văn hóa này. Họ đã làm việc để truyền bá ảnh hưởng văn hóa của đất nước thông qua âm nhạc và truyền thông kể từ những năm 1990. Giờ đây, tiếng Hàn có thể là mặt hàng xuất khẩu tiếp theo để vươn ra toàn cầu.

Bà Joowon Suh, giám đốc Chương Trình Ngôn Ngữ Đại Hàn tại Đại Học Columbia, cho biết, “So với thời điểm tôi bắt đầu sự nghiệp, nhận thức về Nam Hàn với tư cách là một quốc gia, văn hóa và xã hội Nam Hàn cũng như ngôn ngữ Hàn đã trải qua một sự thay đổi tích cực và đáng kể. Bây giờ Hàn ngữ được coi là hiện đại hơn, tiên tiến hơn, có giá trên thị trường, thú vị hơn và sành điệu hơn.”

Vươn cao trong các lớp học ngôn ngữ

Sau những video và phim ảnh Hàn Quốc gây ấn tượng như bài hát “Gangnam Style” năm 2012 của Psy, phim kinh dị “Ký Sinh Trùng” năm 2019, phim bộ trên Netflix năm 2021 “Squid Game” và sự xuất hiện của nhóm ca sĩ BTS, ngôi sao toàn cầu lớn nhất của K-pop, ngoại ngữ Á Đông được tìm học nhiều nhất đã thay đổi, không còn là tiếng Hoa và tiếng Nhật nữa.

Các số liệu cho thấy sự quan tâm đến Hàn ngữ đã tăng đột biến. Số lượng sinh viên theo học các lớp tiếng Hàn tại các cơ sở giáo dục đại học ở Hoa Kỳ đã tăng vọt từ 5,211 vào năm 2002 lên gần 14,000 vào năm 2016, theo dữ liệu được phân tích bởi Hiệp Hội Ngôn Ngữ Hiện Đại.

Bước nhảy vọt này gây ấn tượng vì tiếng Hàn không dễ học đối với những người không phải là người bản xứ. Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ cho rằng phải mất trung bình 88 tuần để đạt được trình độ làm việc chuyên nghiệp. Tiếng Hàn hiện đại tuân theo một bảng chữ cái ngữ âm (phonetic alphabet) gọi là Hangul, nghĩa là các âm tiết được phát âm giống như viết – không giống như các ngôn ngữ phi ngữ âm như tiếng Trung Hoa, sử dụng các ký hiệu để biểu thị ý nghĩa.

Bà Suh, giảng viên Columbia, cho biết lần đầu tiên bà bắt đầu nhận thấy sự quan tâm tăng lên là vào khoảng năm 2015 – và đã tăng rất nhanh trong ba bốn năm qua. Bà cho biết số lượng sinh viên Columbia ghi tên các khóa tiếng Hàn đã tăng 50% từ năm 2017 đến 2021.

Các ngôn ngữ khác có số học sinh giữ  nguyên hoặc giảm trong thập niên qua. Chẳng hạn, sinh viên Mỹ theo học các lớp tiếng Hoa đã tăng đáng kể từ năm 2002 đến năm 2013, giai đoạn được đánh dấu sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ và ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc. Tuy nhiên, theo Hiệp Hội Ngôn Ngữ Hiện Đại, số người ghi tên học tiếng Hoa đã giảm vào năm 2016 – trùng hợp với việc quan hệ Mỹ-Trung xấu đi và nhận thức ngày càng tồi tệ về Trung Quốc ở Tây Phương do các cáo buộc vi phạm nhân quyền của nước này.

“Mối quan tâm của sinh viên đối với việc học ngoại ngữ ở giáo dục đại học Hoa Kỳ có xu hướng phụ thuộc nhiều vào nhận thức hoặc danh tiếng của một quốc gia về kinh tế và địa chính trị, chẳng hạn như Trung Quốc, Nga hoặc Bồ Đào Nha,” bà Suh nói.

Tương tự, tại Anh quốc, số lượng sinh viên đại học tham gia các khóa học tiếng Hàn đã tăng gấp ba lần từ năm 2012 đến năm 2018, theo Hội Đồng Ngôn Ngữ Hiện Đại của trường đại học – so với mức tăng chỉ 5% đối với tiếng Trung và sự sụt giảm ở một số ngôn ngữ Âu Châu như tiếng Pháp và tiếng Đức.

Nỗ lực của chính phủ

Số người học tiếng Hàn tăng nhanh không là một sự ngẫu nhiên, mà là kết quả việc các nhà lãnh đạo Nam Hàn nắm lấy cơ hội để quảng bá ngôn ngữ của họ.

 “Chính làn sóng Hallyu đã thuyết phục các nước Á Châu rằng Nam Hàn thực sự đã là một phần của thế giới phát triển Tây Phương,” ông John Walsh cho biết trong cuốn sách năm 2014 của ông về hiện tượng này. Sự thay đổi trong nhận thức này đã tăng khả năng của chính phủ trong việc theo đuổi “quyền lợi quốc gia trong các lãnh vực ngoại giao, đầu tư, giáo dục và thương mại.”

Trong thập niên qua, Bộ Giáo Dục đã cử giáo viên Nam Hàn ra nước ngoài, gồm cả vài chục giáo viên tới Thái Lan vào năm 2017 để dạy ngôn ngữ này tại các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông.

Trong những năm gần đây, nhiều quốc gia như Lào, Miến Điện và Thái Lan đã chính thức coi tiếng Hàn như một ngoại ngữ trong chương trình giảng dạy ở trường học, theo các thỏa thuận đã ký với Bộ Giáo Dục Nam Hàn, theo hãng tin Yonhap.

Trong khi đó, Viện King Sejong, một thương hiệu dạy tiếng Hàn do chính phủ thành lập, đã thành lập 244 trung tâm học tập trên toàn thế giới, theo trang web của viện.

Bộ giáo dục cho biết trong một thông cáo báo chí năm 2017 rằng những nỗ lực này nhằm mục đích “duy trì sự quan tâm về tiếng Hàn ở nước ngoài, đã tăng nhiều nhờ Làn Sóng Hàn Quốc. Về lâu dài, các khóa học tiếng Hàn trong chương trình giảng dạy của các trường học địa phương sẽ là một bước để tiếp sức cho các chuyên gia Hàn Quốc, qua đó tăng cường mối quan hệ hữu nghị giữa Hàn Quốc và các quốc gia khác.”

Bà Suh cũng cảnh báo rằng làn sóng Hàn Quốc có nguy cơ bị đơn giản hóa quá mức về các sắc thái của văn hóa và xã hội Đại Hàn, chẳng hạn như sự khác biệt khu vực hoặc xung đột giai cấp, đồng thời tôn vinh “bất cứ thứ gì (Đại Hàn) mà không hiểu đầy đủ về lịch sử của nó”.

Tuy nhiên, bà nói thêm, sự đơn giản hóa này thực sự có thể mang lại lợi ích cho chính phủ Nam Hàn khi họ mở rộng ảnh hưởng của đất nước, như một điều mà “bất kỳ quyền lực mềm đang lên nào cũng có thể phải trải qua.”

Từ K-pop đến việc làm

Các chuyên gia cho biết sinh viên theo đuổi tiếng Hàn với nhiều lý do khác nhau  – mặc dù một số xu hướng nào đó đã xuất hiện giữa các khu vực và sắc tộc.

“Làn sóng Hàn Quốc là một yếu tố quan trọng đối với những sinh viên không có di sản,” Suh nói, đề cập đến những người không có nguồn gốc Hàn Quốc, những người đơn giản chỉ quan tâm đến các sản phẩm văn hóa Hàn Quốc như phim ảnh và K-pop.

Trong khi đó, sinh viên gốc Hàn có xu hướng tham gia các lớp học tiếng Hàn vì những lý do “hòa nhập” hơn, bà nói – chẳng hạn như muốn sống ở Nam Hàn, kết nối tốt hơn với cộng đồng và gia đình của họ, hoặc để khám phá bản sắc Đại Hàn của chính họ.

Bà Jiyoung Lee, trợ giảng tại Khoa Nghiên Cứu Đông Á của Đại Học New York, cho rằng sự trỗi dậy của các nền tảng truyền thông xã hội như Instagram và TikTok đã tạo điều kiện thuận lợi cho các tiếp xúc văn hóa quốc tế và “ảnh hưởng lớn” đến số lượng người học tiếng Hàn.

Nhưng bà Lee, người từng dạy tiếng Hàn ở Nam Dương và Nam Hàn, cũng nhận thấy sự khác biệt giữa sinh viên ở các khu vực khác nhau trên thế giới.

Sinh viên Mỹ có xu hướng học tiếng Hàn “vì họ quan tâm hơn đến việc thưởng thức văn hóa… và muốn nói chuyện với các ca sĩ hoặc diễn viên yêu thích của họ,” bà nói. Ngược lại, sinh viên ở Đông Nam Á chủ yếu học tiếng Hàn để kiếm việc làm ở Hàn Quốc hoặc tại một công ty Hàn Quốc ở nước họ, bà nói, lưu ý đến số lượng thương hiệu Hàn Quốc “hoạt động không chỉ ở Đông Nam Á mà còn ở nhiều quốc gia khác nhau.”

Chẳng hạn, công ty giải trí Hàn Quốc khổng lồ SM Entertainment đang mở rộng sang Đông Nam Á với trụ sở mới ở Singapore. Trong khi đó, chuỗi cửa hàng tiện lợi GS25 của Nam Hàn có hơn 180 cửa hàng tại Việt Nam và chuẩn bị xây thêm tại Mã Lai Á trong năm nay.

Việc mở rộng kinh doanh và văn hóa đại chúng của Nam Hàn cũng có thể thúc đẩy giới trẻ Đông Nam Á đến Nam Hàn. Người Đông Nam Á chiếm hơn 40% sinh viên nước ngoài và 30% cư dân ngoại quốc nói chung tại Nam Hàn, theo Carnegie Endowment for International Peace.

Jeffrey Holliday, giảng dạy Hàn ngữ tại Đại Học Nam Hàn ở Seoul (với các lớp dạy bằng tiếng Anh), cho biết khoảng 40% sinh viên của ông là sinh viên trao đổi, chủ yếu đến từ Mỹ. Ông nói, những sinh viên này thường là sinh viên chưa tốt nghiệp, chỉ ở Seoul trong một vài học kỳ và gần như tất cả đều là những người hâm mộ cuồng nhiệt văn hóa đại chúng Nam Hàn như K-pop.

Trong khi đó, các sinh viên cao học ngoại quốc của ông - những người có xu hướng học toàn thời gian ở đó và đang tìm việc làm ở Nam Hàn - phần lớn đến từ Trung Quốc và Việt Nam.

“Đối với tôi, điều đó thật đáng ngạc nhiên vì khi tôi học đại học (ở Mỹ) từ năm 1999 đến năm 2003… người đi học tiếng Hàn là người gốc Hàn. Tôi là người duy nhất không phải là người Mỹ gốc Hàn,” ông nói.

“Trong khi hiện tại, những sinh viên ngoại quốc này đến đây, họ rất tập trung, rất quyết tâm – họ thực sự muốn học tiếng Hàn và họ ở đây vì điều đó.”