Lưỡng đảng vẫn tranh cãi dữ dội về đạo luật ngân sách 2025 có tên gọi OBBB

Mấy tháng nay chính trường Mỹ tranh cãi dữ dội về đạo luật ngân sách 2025, có biệt danh “One Big Beautiful Bill”. Dưới đây là phân tích ngắn về đạo luật đầy tranh cãi này.

Tác động đối với tầng lớp trung lưu Mỹ

* Lợi ích:

• Đơn giản hóa chính sách: Một dự luật thay vì nhiều luật nhỏ – dễ theo dõi, dễ hiểu, rõ ràng cho cử tri.
• Thỏa hiệp lưỡng đảng: Kết hợp các chính sách hấp dẫn cả hai bên, như giảm thuế và hỗ trợ nuôi con.
• Hỗ trợ trực tiếp: Bao gồm giảm thuế, trợ cấp nhà ở, chi phí năng lượng, giảm giá y tế.
• Thông qua nhanh hơn: Gói lớn có thể được Quốc hội phê duyệt nhanh trong các tình huống khẩn cấp.

* Bất lợi:

• Dễ bị phình to: Có thể bị nhồi nhét các điều khoản không liên quan hoặc thiên vị chính trị.
• Thiếu tính đặc thù: Một giải pháp “một cỡ cho tất cả” có thể bỏ sót sự khác biệt giữa vùng nông thôn, ngoại ô và thành thị.
• Giải pháp ngắn hạn: Hỗ trợ tức thì nhưng có thể kéo theo lạm phát hoặc nợ công.
• Dễ bị trì hoãn: Một điều khoản gây tranh cãi có thể khiến toàn bộ dự luật bị đình trệ.

* Kết luận: Nếu minh bạch và công bằng, đây có thể là bước đột phá cho người dân lao động. Nếu không, chỉ là một lời hứa chính trị nữa bị bỏ dở.

Tác động đối với dân nghèo (nhấn mạnh là nghèo theo tiêu chuẩn nghèo của Mỹ)

* Lợi ích:

• Gói hỗ trợ toàn diện: Bao gồm thực phẩm, nhà ở, chăm sóc sức khỏe, giữ trẻ, đào tạo nghề – giúp hàng triệu người vượt nghèo.
• Tiếp cận dễ hơn: Một hệ thống, một đơn đăng ký – giảm phiền hà hành chính.
• Tạo hiệu ứng chính trị: Dễ thu hút sự quan tâm truyền thông và gây áp lực với Quốc hội.
• Giải quyết gốc rễ: Hướng đến cải cách hệ thống – không chỉ là biện pháp tình thế.

* Bất lợi:

• Hứa nhiều, làm ít: Thiếu kinh phí, quy định phức tạp hoặc điều kiện tiếp cận khắt khe có thể khiến nhiều người nghèo bị bỏ lại phía sau.
• Thiếu trọng tâm: Cố gắng giải quyết quá nhiều vấn đề có thể làm giảm hiệu quả.
• Dễ bị công kích: Bị chỉ trích là “phúc lợi cho kẻ lười” hoặc “xã hội chủ nghĩa phá hoại ngân sách”.
• Triển khai chậm: Người nghèo cần giúp ngay, nhưng nhiều chương trình phải mất hàng tháng để hoạt động.
• Thiếu tính bền vững: Nếu không có nguồn lực lâu dài, các kết quả đạt được có thể sớm bị xóa bỏ.

Kết luận: Đây có thể là công cụ thay đổi cuộc sống cho người nghèo – nếu được thực hiện nghiêm túc và đầy đủ. Ngược lại, nó có thể trở thành một lời hứa suông nữa.

--

FB Henry Quang Vu