Xe không người lái tốt hay xấu cho sức khoẻ chúng ta? Tùy

Một phụ nữ đang ngồi trong xe lái tự động. (Getty Images)

Xe không người lái, còn gọi là xe tự lái, đang xuất hiện ở các nước Tây Phương. Đề tài này giới truyền thông liên tục nhắc tới. Mới đây tạp chí New York Times Magazine đã dành hầu hết một số báo cho đề tài này.
Kỹ thuật có sự thu hút mạnh mẽ: nếu có kỹ thuật, chúng ta phải đem ra dùng. Yếu tố kinh tế còn mạnh hơn nữa. Nhiều công ty nhìn thấy cơ hội làm tiền. Còn các chính phủ thì muốn thận trọng phần nào, nhưng họ không muốn bị bỏ lại đằng sau.

Lời quảng cáo đang trở nên rõ ràng: những chiếc xe không có tài xế sẽ cho phép người lái được rảnh tay để làm những việc khác. Những chiếc xe không người lái sẽ làm giảm bớt nạn kẹt xe vì chúng có thể chạy gần nhau hơn; những chiếc xe không người lái sẽ tạo ra nhiều cơ hội kinh tế lớn.

Chúng ta cũng được cho biết rằng những chiếc xe không tài xế sẽ an toàn hơn nhiều, vì lỗi lầm của con người gây ra hơn 90 phần trăm trong tổng số các vụ đụng xe.

Xe ảnh hưởng đến sức khoẻ chúng ta như thế nào?
Những chiếc xe do con người điều khiển ảnh hưởng đến sức khoẻ theo ba cách thức chính, tất cả đều ảnh hưởng một cách tiêu cực.

Thứ nhất, các tai nạn xe hơi đã giết chết khoảng 1.25 triệu người trên toàn thế giới trong năm 2015. Những lời tuyên bố rằng xe không người lái sẽ làm thiệt mạng ít người hơn hơn đều là đáng tin cậy, nhưng chưa được chứng minh.

Những bước cải tiến về sự an toàn sẽ tùy thuộc vào công nghệ trong xe, hiện thời đang được phát triển và thử nghiệm. Mức an toàn cũng phụ thuộc vào cách môi trường xung quanh được thiết kế hoặc tái thiết kế như thế nào, để giữ cho người ta và mọi thứ tránh khỏi đâm vào phía trước những chiếc xe không người lái.
Thứ nhì, xe hơi cũng giết người ta bằng cách tạo ra ô nhiễm không khí. Những chiếc xe có động cơ đốt bên trong đều sản sinh các chất khí và các vi hạt, gây ra bệnh phổi. Các loại xe cơ giới cũng là một trong những nguồn lớn nhất thải khí carbon dioxide trên thế giới, gây ra tình trạng khí hậu thay đổi.

Những tác động gây ô nhiễm của xe chạy bằng điện đều phụ thuộc vào cách thức mà điện mà họ dùng được tạo ra. Vì vậy những lợi ích liên quan đến ô nhiễm của xe không người lái đều tùy thuộc vào sự kết hợp giữa các loại xe chạy bằng xăng dầu và các loại xe chạy bằng điện.

Sự pha trộn này rất khó tiên đoán và có thể khác biệt theo từng quốc gia. Những tác động ô nhiễm của xe không người lái cũng sẽ phụ thuộc vào việc chúng chạy với tổng số cây số nhiều hơn hay ít hơn so với các loại xe hiện nay.

Thứ ba, xe hơi giết người ta vì chúng ta ngồi khi đang lái xe, làm giảm bớt những phương cách vận chuyển lành mạnh hơn, chẳng hạn như đi bộ, đạp xe, hoặc ngay cả đi bằng xe vận chuyển công cộng. Phương tiện giao thông công cộng là một phương thức du hành lành mạnh, vì người ta thường phải đi bộ hoặc đạp xe tới, từ và giữa các điểm dừng và các trạm xe.

 Hoạt động thể chất ít ỏi và việc ngồi quá nhiều đều góp phần gây ra những chứng bệnh mãn tính giết chết phần lớn người ta trên thế giới. Những bệnh này thường là bệnh tim, đột quị, ung thư đa dạng, và tiểu đường.

Khi một cái gì đó lan rộng trong lúc xe hơi trải qua một cuộc cách mạng, chúng ta có thể mong đợi nhiều mục thay đổi lớn khác.

Những chiếc xe không người lái sẽ không làm gì để làm giảm bớt các tác động của xe hơi trên những chứng bệnh mãn tính, trừ khi chúng được du nhập theo một cách thức tiết giảm thời gian người ta ngồi ở trong xe.
Hơn 90 phần trăm trong tổng số các tác động tiêu cực của xe hơi đến sức khoẻ đều là do những ảnh hưởng đến hoạt động thể chất, việc ngồi nhiều, và bệnh mãn tính.

Hầu như tất cả các tác động của xe hơi tới sức khoẻ đều là do những mức rủi ro tăng cao đối với các chứng bệnh mãn tính thông thường. Vì vậy nếu người ta đang ngồi trong xe không lái xe hoặc xe có tài xế, thì đó sẽ không phải là vấn đề

Một trong những điều hàm ngụ của những điều phát hiện này là những người lập kế hoạch cho những chiếc xe không người lái nên xem xét một cách rõ ràng những hậu qua về sức khỏe của những chiếc xe không có người lái.Những thương tích do tai nạn và ô nhiễm không khí đều thường được xem xét trong việc quy hoạch giao thông vận tải, nhưng những tác động đến hoạt động thể chất và những chứng bệnh mãn tính thì không được xem xét.

Các mục tiêu và các phương pháp lập kế hoạch vận chuyển đều cần kết hợp những tác động của bệnh mãn tính nói chung, nhưng đặc biệt là khi lập kế hoạch cho một việc gây gián đoạn nghiêm trọng, như việc đón nhận xe không người lái. Nói một cách lý tưởng, các chuyên gia y tế công cộng sẽ tham gia thảo luận, khi các câu hỏi được nêu lên và các quyết định được đưa ra.

Hoàn toàn không biết rõ ràng một thế giới với những chiếc xe không người lái sẽ trông có vẻ như thế nào.
Những tác động lớn nhất tới sức khoẻ có lẽ được dựa trên cách thức các thành phố được thay đổi để thích ứng với những chiếc xe không người lái. Rõ ràng là việc thiết kế cho các thành phố trở nên tối ưu cho xe hơi là một thảm hoạ dài hạn cho sự bền vững về sức khoẻ và môi trường. Đường sá được thiết kế để đáp ứng các mục tiêu vận chuyển của việc làm di chuyển càng nhiều xe càng nhanh càng tốt đều là nguy hiểm và gây khó chịu cho những người đi bộ và đi xe đạp.