Vườn rau trong mùa đông

Bài VŨ HẰNG

Thời tiết mùa đông rất khắc nghiệt. Chỉ trừ khi bạn ở những vùng nắng ấm quanh năm như miền Nam California, còn ở tiểu bang nào khác bạn cũng phải e dè mùa đông. Vườn tược thường để trống, cây rau phải nhường chỗ cho tuyết phủ vào mùa này. Nhưng có nhiều loại rau rất kiên cường, chúng có thể cõng tuyết trên lưng và tiếp tục sống còn qua mùa đông.


Rau trồng mùa đông: Collard
 
Những loại rau có thể trồng mùa lạnh

Vì có rất nhiều thứ rau trong trời đất, nên để dễ nhớ, chúng ta sẽ phân chia chúng thành ba loại như sau:
- Hardy: Có thể hiểu là những loại rau “rất lì.” Như chúng ta biết, nhiệt độ xuống tới 32 độ F (0 độ C) là nước đông thành đá, vậy mà những loại rau này có thể chịu đựng được giá lạnh từ 25 độ F đến 28 độ. Cõng tuyết trên lưng là loại này. Ngoài khả năng chống chỏi, chúng lại còn lợi dụng được tuyết, nghĩa là, trời lạnh còn làm cho chúng ngọt hơn.


Rau cải xoăn

“Lì” nhất trong số này là rau Kale, nhiều người gọi nó là “cải xoăn” theo hình dáng cánh lá. Tiếp đến là Spinach (rau dền) và Collard Greens (cải rổ). Ngoài ra, bạn có thể trồng Broccoli, Cabbage, Brussel Sprouts (cải bắp tí hon), Radish (củ cải đỏ), Parsley (ngò tây).
- Semi-Hardy (khá lì): Những loại rau này chịu lạnh kém hơn, nhưng cũng khá kiên cường. Chúng có thể chịu được nhiệt độ từ 29 độ F tới 32 độ F, đó là: Beets (củ dền), carrot, cauliflower, hay celery. Ngay cả lettuce (rau diếp) cũng được coi là “khá lì,” nhưng cần có biện pháp bảo vệ thích hợp mới qua khỏi mùa đông.
- Summer: Đó là những thứ rau cần thời tiết ấm áp, từ 65 độ F tới 90 độ F, không thể chịu đựng được giá băng. Người ta chỉ trồng chúng trong mùa hè, hoặc trong các vùng không có băng đá.
Đó là những thứ như Beans (đỗ, đậu), Cucumber (dưa chuột), Eggplant (cà), Gourd (bầu, mướp), Melons (dưa hấu, mướp đắng), Pumpkin (bí ngô), Squash (bí đao), Potatoes (khoai tây), Sweet Potatoes (khoai lang), Tomatoes (cà chua).


Củ tỏi

Bắt đầu trồng khi nào?

Những loại rau “lì” (hardy) được trồng và thu hoạch theo thời biểu sau đây:
- Trồng vụ thứ nhất vào đầu mùa xuân để có thể thâu hoạch được vào cuối mùa xuân
- Trồng vụ thứ hai vào cuối mùa hè để thâu hoạch vào cuối mùa thu,
- Hoặc, trồng vào cuối mùa thu để thâu hoạch vào đầu mùa hè (đối với những loại dài ngày như củ hành, củ tỏi...)
Những loại rau cần thời tiết ấm áp phải được trồng giữa mùa xuân (sau đợt băng giá cuối cùng) để có thể thâu hoạch vào cuối mùa hè.


Củ dền

Bảo vệ vườn rau trong mùa đông

Mặc dầu gọi là “lì”, nghĩa là có thể chống chỏi được giá băng để sống còn qua mùa đông, nhưng rau vẫn cần có thêm sự bảo vệ để khỏi bị dập vùi dưới những cơn bão tuyết hung hãn.

Khi thời tiết xuống tới 32 độ F, chúng ta cần có ít biện pháp giúp cây vườn “chống băng” bằng cách rải mulch (vỏ cây vụn, lá khô, giấy báo...) dầy chừng 8 inches - trên mặt đất, trên lối đi giữa những luống rau, hoặc chung quanh gốc cây. Lớp mulch 8 inches mới rải trông có vẻ dầy, nhưng từ từ sẽ ép xuống, giúp giữ lại hơi ấm dưới lòng đất để cây bớt tiêu hao năng lượng.


Hành củ


Hành lá

Đối với những cây vươn cao trên mặt đất, bạn có thể dùng bạt hoặc lưới che để bảo vệ chúng trước những cơn bão gió. Nhưng dù che chắn cách nào, bạn vẫn phải giữ thoáng hơi, để không khí có thể lọt vào cho cây hít thở.


Cải bắp tí hon

Các nhà chuyên môn có chế ra nhiều vật liệu, như khung và lưới phủ, để kiến thiết “nhà bảo vệ” dã chiến cho vườn cây trong mùa đông. Bạn có thể tìm những cái tên như “row covers,” “hoophouses.” Nếu khéo tay làm mộc, bạn có thể mua gỗ về để đóng thành những nhà tránh lạnh (cold frames) cho cây.


Cải bắp

Không hiểu bạn thế nào, Hằng chỉ nghĩ đến đây là đã thấy “ấm lòng ấm cả mùa đông,” và muốn chạy ngay đi tìm gỗ, tìm lưới về xây dựng những pháo đài mùa đông này cho vườn cây rồi.
Vuhang231@yahoo.com