Vụ tranh cãi Lý Hiển Long: Singapore đồng ý khác biệt nhưng vẫn hợp tác với Cam Bốt

Thủ Tướng Hun Sen (bên phải) đang nói chuyện với Thủ Tướng Lý Hiển Long nhân dịp hai ông dự hội nghị thượng đỉnh của Khối Quốc Gia Đông Nam được tổ chức tại Nam Vang, Cam Bốt tháng Tư 2012. (Getty Images)

Bộ Ngoại Giao Singapore đã đưa ra một tuyên bố khá dài hôm thứ Sáu, ngày 7/6, giải thích quan điểm chính thức sau khi Campuchia và Việt Nam phản đối Thủ Tướng Lý Hiển Long.

Thông cáo nói, "Singapore rất coi trọng quan hệ với Campuchia và Việt Nam. Bất chấp khác biệt trong quá khứ, chúng tôi đã luôn đối xử với nhau với sự tôn trọng và bằng hữu. Quan hệ song phương đã tăng trong nhiều lĩnh vực, và chúng tôi hợp tác với các nước Đông Nam Á khác để xây dựng Asean thống nhất và đoàn kết.

“Đó là bối cảnh trong lá thư chia buồn cũng như diễn văn Đối Thoại Shangri-La của Thủ Tướng Lý. Việc ông nhắc tới chương đau thương trong lịch sử Đông Dương không có gì mới. Nó phản ánh quan điểm từ lâu của Singapore, mà cũng đã từng nói công khai trước đây.

“Thủ tướng sáng lập, Lý Quang Diệu, từng viết về chuyện này trong hồi ký. ASEAN (khi đó gồm 5 thành viên) cũng từng nêu quan điểm về Campuchia trong tuyên bố chung gửi Hội Đồng Bảo An LHQ năm 1979, khẳng định quyền của nhân dân Campuchia được tự quyết tương lai, không bị can thiệp hay ảnh hưởng từ ngoại quyền để thực thi quyền tự quyết.”

Thông cáo nói tiếp rằng Singapore "không có cảm thông cho Khmer Đỏ, không muốn thấy Khmer Đỏ quay lại Campuchia. Năm 1988, ASEAN từng bảo trợ các nghị quyết Đại Hội Đồng lên án Khmer Đỏ để bảo đảm họ không được tham gia mọi chính phủ sau này ở Campuchia. Singapore và ASEAN đã nhiệt tình giúp đỡ nhân đạo cho người dân Campuchia."

Bộ Ngoại Giao Singapore nói Thủ Tướng của họ nhắc lại giai đoạn lịch sử "để giải thích làm thế nào mà khả năng lãnh đạo và viễn kiến đã giúp chấm dứt các cuộc chiến bi thương gây ra đau khổ cho người dân Đông Dương, đem lại hòa bình và hợp tác ở khu vực ngày nay.

"Ông cũng muốn nhấn mạnh rằng không thể xem ổn định và thịnh vượng trong vùng, và đoàn kết ASEAN là điều nghiễm nhiên mà có. Bất an địa chính trị hiện nay lại càng khiến ASEAN phải duy trì đoàn kết, thống nhất, và tăng cường hợp tác."

Singapore tiết lộ Ngoại Trưởng Vivian Balakrishnan của họ đã gọi điện riêng cho Phó Thủ Tướng kiêm Ngoại Trưởng Việt Nam Phạm Bình Minh, và Phó Thủ Tướng kiêm Ngoại Trưởng Campuchia ông Prak Sokhonn hôm thứ Sáu.

Theo đó, Ngoại trưởng Singapore đã giải thích quan điểm chính thức.
Thông cáo Singapore nói: "Các bên đồng ý rằng bất chấp khác biệt nghiêm túc trong quá khứ, chúng tôi đã chọn con đường hợp tác, đối thoại và tình bạn."

Thông cáo Singapore kết thúc bằng câu: "Singapore quyết tâm xây dựng quan hệ tốt với Việt Nam và Singapore, và hy vọng quan hệ có thể tiếp tục mạnh mẽ dựa trên niềm tin và sự thẳng thắn."
Trước đó, trong ngày 7/6, Chủ Tịch Quốc Hội Singapore nói tranh cãi về phát ngôn của Thủ Tướng Lý Hiển Long không thể thay đổi quá khứ "xâm lược" Campuchia, và cũng không thay đổi hiện tại là "bạn tốt" giữa Singapore và Việt Nam.

Viết trên Facebook cá nhân ngày 7/6, ông Tan Chuan-Jin nói, "Việt Nam có thể không thích một số bình luận của Thủ Tướng, và tôi đoán họ có thể lựa chọn định nghĩa quá khứ theo cách họ thấy thích hợp.

"Điều này không thay đổi quá khứ như cách nhiều người nhìn. Nó cũng không ảnh hưởng việc chúng ta là bạn tốt, hay láng giềng tốt ngày hôm nay. Chúng tôi quyết tâm giữ vững điều đó."

Hôm 31/5, Thủ Tướng Singapore Lý Hiển Long nói trên Facebook cá nhân về việc cựu thủ tướng Thái Lan Prem Tinsulanonda qua đời.
Việt Nam và Campuchia chính thức phản đối vì ông Lý Hiển Long viết:
"Thời điểm ông ấy (Prem Tinsulanonda) làm thủ tướng trùng với thời điểm năm nước thành viên ASEAN cùng nhau chống lại sự xâm lược của Việt Nam vào Campuchia và chính phủ Campuchia sau đó đã thay thế chế độ Khmer Đỏ.

“Thái Lan lúc đó ở chiến tuyến, đối mặt với quân đội Việt Nam tràn qua biên giới giữa họ và Campuchia. Tướng Prem khi đó đã kiên quyết không chấp nhận hành động này, và đã làm việc với các đối tác ASEAN để phản đối sự chiếm đóng của Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế. Điều này ngăn cản một cuộc xâm lược quân sự và thay đổi chế độ không bị hợp pháp hóa."

Từ Campuchia, Bộ Trưởng Quốc Phòng Tea Banh của nói ý kiến của ông Lý "không thể chấp nhận.”
Còn Thủ Tướng Hun Sen nói trên Facebook hôm 7/6: "Tuyên bố của ông cũng là một sự xúc phạm đến sự hy sinh lính tình nguyện Việt Nam đã giúp giải phóng Campuchia khỏi chế độ diệt chủng. Tuyên bố của ông đã nói với thế giới và người dân Singapore rằng các lãnh đạo Singapore đã nhúng tay vào việc thảm sát người Campuchia."

Cùng ngày 7/6, Chủ Tịch Quốc Hội Singapore Tan Chuan-Jin viết trên Facebook rằng các sự kiện Đông Dương diễn ra trong quá khứ gần, và "tình hình nghiêm trọng khi đó ám ảnh cơ quan an ninh chúng tôi."
"Những ai dính líu sẽ biết rằng đe dọa của chủ nghĩa cộng sản và sự lây lan của nó về phía nam đã là quan ngại nghiêm trọng," ông Tan Chuan-Jin viết.

Ông Tan thừa nhận rằng một số người Singapore đã phản đối Thủ tướng Lý Hiển Long.
"Điều kỳ lạ là một số người Singapore (tôi giả thiết đây là người thật, chứ không phải người giả của các nước) lại vui vẻ nhảy vào và phản đối chính phủ, không đếm xỉa tới lịch sử."
"Có lẽ họ đã chưa đọc hay chưa hiểu về những gì đã xảy ra? Hay tệ hơn. Họ biết nhưng vẫn chê bai vì có lợi về mặt chính trị."

Ông Tan kêu gọi độc giả hãy đọc thêm về lịch sử.
Báo Hong Kong South China Morning Post ngày 6/6 cũng tường thuật cuộc tranh cãi đang xảy ra.
Tờ báo này hỏi nhà ngoại giao Singapore đã về hưu Bilahari Kausikan. Ông Kausikan hôm 5/6 trả lời ngắn gọn: "Triết gia George Santayana từng nói, những ai không thể nhớ lịch sử sẽ dễ lặp lại nó. Vị bộ trưởng Campuchia nên chiêm nghiệm câu này."

Cũng tờ South China Morning Post dẫn lời tiến sĩ người Campuchia Sophal Ear đang dạy ở Occidental College ở Los Angeles. Ông Sophal Ear trả lời bình luận của Thủ Tướng Lý Hiển Long "đúng về mặt chi tiết (factually correct)."

"Dĩ nhiên, Phnom Penh muốn viết lại lịch sử, đòi những ai phản đối chính quyền do Việt Nam bảo trợ thập niên 1980 phải xin lỗi, vì những ai chống đối họ đều là thân Khmer Đỏ."
Sophal Ear nói tiếp: "Việt Nam đã xâm lược Campuchia. (Vietnam had invaded Cambodia)."
Năm 2011, trong một diễn văn, cựu phó thủ tướng Singapore Wong Kan Seng nói vấn đề Campuchia khi đó thách thức Singapore.

Phát biểu tại Học viện ngoại giao Singapore, Wong Kan Seng nói: "Việc xâm lược một nước nhỏ của một láng giềng lớn hơn, lật đổ một chính phủ hợp pháp bằng thế lực bên ngoài, và áp đặt bộ máy ủy nhiệm bởi một ngoại bang đã là thách thức trực tiếp cho căn bản chính sách ngoại giao của chúng ta."
(Nguồn BBC)