Vụ nổ súng tại Washington: Hung thủ bị tâm thần, từng thấy bóng ma, học thiền ở chùa Thái

Bên trái là hình hung thủ Aaron Alexis do FBI cung cấp. Bên phải là Sư Kasem Pundisto đang tiếp phóng viên tại chùa Wat Busayadhammavanaram ở Fort Worth, Texas hôm thứ Ba. Ngôi chùa này là nơi Alexis từng học thiền vào mùa hè năm 2010. (Getty Images)

Trong lúc cuộc điều tra về vụ bắn vẫn được tiếp tục, các viên chức giấu tên cho biết Aaron Alexis từng nói với người khác rằng anh đã nghe những tiếng nói ở trong đầu. Cơ quan FBI hiện đang điều tra về hồ sơ bệnh lý tâm thần của Alexis.

Alexis bị bắn chết trong cuộc đấu súng với cảnh sát hôm thứ Hai. Trước đó vào sáng thứ Hai, anh đã bắn thiệt mạng ít nhất 12 người tại xưởng tàu Hải Quân. Tại một căn cứ quân sự ở Rhode Island, các viên chức quân đội cho biết họ từng nhận được báo cáo của cảnh sát Newport trong tháng Tám về tình trạng Alexis thường nghe có tiếng nói ở trong đầu.

Theo hồ sơ, vào ngày 7 tháng Tám, Alexis đã gọi cảnh sát đến phòng khách sạn của anh ở Newport và nói rằng anh bị theo dõi bởi ba người. Theo lời của Alexis, anh bị ba người này quấy rầy bằng cách “nói chuyện và gởi làn sóng từ trường vào cơ thể” của anh khiến anh bị mất ngủ. Đây là một trong các yếu tố mà nhà chức trách đang tìm hiểu để tìm nguyên nhân đưa đến sự nổ súng hôm thứ Hai.

Trong một cuộc họp báo bên ngoài một chi nhánh của FBI trong vùng Hoa Thịnh Đốn hôm thứ Ba, ông Ronald Machen Jr., một trưởng công tố viên của Bộ Tư Pháp nói, “Chúng tôi muốn biết điều gì đã khiến cá nhân này giết quá nhiều người vô tội?”

Hung thủ mua súng dễ dàng

Qua một cuộc điều tra khác, nhà chức trách được biết trong tuần qua hung thủ Aaron Alexis từng ghé một tiệm súng ở tiểu bang Virginia và bắn thử một khẩu súng tấn công AR-15. Anh không thể mua khẩu súng này vì luật Virginia cấm bán vũ khí tấn công cho người sống ngoài tiểu bang. Trên giấy tờ thì Alexis vẫn là cư dân Texas.

Thay vì mua khẩu súng có thể bắn hàng chục viên đạn trong vài giây, Alexis chọn mua một khẩu shotgun mà cảnh sát thường sử dụng. Đó là khẩu súng 870 Remington. Anh đã dùng khẩu súng này để bắn nhiều người tại xưởng tàu hôm thứ Hai.

Hai ngày trước khi thực hiện ý định sát nhân, Alexis đã đến một sân bắn và tập dượt với súng mới mua. Sân bắn Sharpshooters Small Arms Range nằm ở thị xã Lorton, Virginia là nơi Alexis đã tập bắn hôm thứ Bảy 14/9. Nhà chức trách cũng xác định rằng Alexis đã sử dụng một khẩu shotgun và ít nhất một khẩu súng lục khác được lấy từ một nhân viên an ninh bị bắn.

Về khẩu shotgun, một viên chức tiết lộ, “Alexis bẻ khẩu súng làm đôi và giấu trong túi xách. Khi bước vào bên trong tòa nhà, hắn ta ráp lại súng trong phòng vệ sinh.”

Từ trên một vị trí cao, hung thủ bắn xuống những người đang ngồi ăn sáng. Sau đó Alexis đi tìm thêm người để bắn và đụng độ một nhân viên an ninh. Alexis đã bắn nhân viên này và rồi lấy khẩu súng bán tự động của người đó. Trong lúc bước khi trở lại một vị trí ở trên cao, hung thủ bắn một nhân viên của Hải Quân làm việc trong khu vực bảo trì tàu. Nhân viên này đã tìm cách cản đường của Alexis và rồi bị bắn.

Giải ngũ trong danh dự nhưng có vấn đề

Theo hồ sơ của Hải Quân, Aaron Alexis từng được giải ngũ trong danh dự, rời khỏi lực lượng Trừ Bị Hải Quân trong năm 2011, mặc dù anh đã có những hành động sai trái trong thời gian tại ngũ.

Alexis, 34 tuổi, một nhân viên làm việc theo hợp đồng với Hải Quân, trước đây từng bị “giải ngũ phổ thông” (general discharge) khỏi lực lượng Trừ Bị, một loại bãi nhiệm gợi ý cho thấy đương sự có hành vi sai trái. Các viên chức Hải quân cho biết Alexis đã nộp đơn và được chấp thuận cho giải ngũ trong danh dự, căn cứ theo chương trình chuyển tiếp những người nhập ngũ sớm.
Một viên chức cho biết trước khi cho Alexis giải ngũ trong danh dự, quân đội đã xúc tiến cho Alexis giải ngũ phổ thông, dựa trên một loạt từ 8 đến 10 hành vi sai phạm, từ vi phạm giao thông cho tới phá rối trật tự. Alexis từng bị bắt giữ vì bắn một viên đạn vào căn apartment của người hàng xóm của anh ở tầng dưới, và sau đó anh bị yêu cầu rời khỏi căn apartment của mình ở Fort Worth.
Bạn bè cho biết Alexis đã tới Washington cách đây khoảng bốn tháng. Gần đây anh làm việc cho một hãng thầu quốc phòng có tên là The Experts, một nhà thầu phụ nhận lại hợp đồng từ HP Enterprise Services, để làm việc trên mạng nội bộ Hải Quân Navy Marine Corps’ Intranet, theo phát ngôn viên Michael Thacker của Hewlett-Packard cho hay.
Là một nhân viên dân sự làm việc theo hợp đồng về kỹ thuật thông tin, Alexus đã làm việc nơi mạng Navy Marine Corps’ Intranet, và được cấp một thẻ an ninh đặc biệt để vào xưởng mà không bị kiểm tra.

Nhà chức trách đang điều tra bằng cách nào mà Alexis đã lọt vào trong trung tâm hành chánh hải quân Navy Yard, và liệu ông có sử dụng thẻ căn cước của một hạ sĩ quan hải quân hay không vì tấm thẻ này đã được tìm thấy ở gần thi thể của Alexis sau khi cảnh sát bắn chết anh ta.

Hung thủ là ‘người dễ thương và thông minh’

Những người quen biết Alexis trong những năm gần đây mô tả anh như là một “người dễ thương và thông minh” (theo lời một khách hàng thường xuyên tới nhà hàng Thái Lan nơi anh từng chạy bàn), là “một người tốt” (theo chủ nhà của ông nói), nhưng Alexis cũng được mô tả như một người “rất hung hăng”, một người có vẻ như đến một ngày nào đó có thể tự tử (theo lời một cư sĩ làm việc tại ngôi chùa Phật giáo, nơi Alexis từng đến học thiền).

Alexis chào đời năm 1979 tại Queens, lớn lên ở Brooklyn thuộc thành phố New York và sống với cha mẹ là bà Sarah và ông Anthony Alexis. Bà Helen Weeks, dì ruột của Alexis nói. “Chúng tôi không thấy Alexis trong nhiều năm. Tôi biết Alexis đã vào quân đội, phục vụ ở hải ngoại, hình như làm gì đó trong ngày điện toán.”

Alexis làm việc gần bốn năm cho Hải Quân trong vai trò quân nhân dự bị trong toàn thời gian từ tháng Năm 2007 đến khi giải ngũ tháng Giêng 2011 vì hành vì sai trái. Vụ nổ súng năm 2010 tại Texas là một trong các yếu tố đưa đến việc Hải Quân phải cho Alexis giải ngũ.

Cấp bậc cuối cùng của Alexis trong Hải Quân là Chuyên Viên Điện Không Hành đệ tam cấp (Aviation Electrician's Mate 3rd Class) vào tháng 12, 2009.

Theo Tổng Thư Ký Hải Quân, ông Ray Mabus, sau ngày giải ngũ, Alexis làm việc cho một công ty ký hợp đồng với Hải Quân tên là SinglePoint Technologies, đặt trụ sở ở Richmond, Virginia.

Hồ sơ Hải Quân cho thấy Alexis dành hầu hết thời gian phục vụ quân đội từ năm 2008 đến năm 2001 trong phi đoàn hậu cần 46 tại căn cứ Fort Worth, Texas. Anh được hai huy chương mang tên “Phục Vụ Trong Cuộc Chiến Chống Khủng Bố Toàn Cầu” và “Phục Vụ Quốc Phòng.” Đây là hai phần thưởng được mô tả không đáng kể.

Nổ súng gây lo sợ cho người hàng xóm ở Texas

Tại Fort Worth, Alexis  sống một thời gian trong khu chung cư có cổng khóa tên là Orion ở Oak Hill. Vào tháng Chín, 2010, cảnh sát được gọi đến căn chung cư của Alexis sau khi có một phụ nữ báo cảnh sát về việc Alexis bắn một phát đạn xuống sàn nhà và xuyên qua trần nhà của bà ở phòng bên dưới.

Phụ nữ đó cũng từng gọi cảnh sát nhiều lần để than phiền rằng Alexis gây tiếng ồn nhưng không được cảnh sát đáp ứng. Vài ngày trước khi bắn một phát xuống sàn nhà, Alexis đã đụng độ phụ nữ trong bãi đậu xe. Lúc đó anh than phiền rằng phụ nữ đã gây tiếng ồn từ phòng bên dưới.

Khi đến nhà để điều tra, cảnh sát gõ cửa ba lần nhưng Alexis không trả lời. Chỉ đến khi cảnh sát gọi các nhân viên cứu hỏa đến dùng vũ lực để phá cánh cửa thì Alexis mới chịu mở cửa và nói chuyện với cảnh sát.

Lúc đó Alexis giải thích với cảnh sát rằng anh đã nấu ăn xong lau chùi súng. Vì tay còn dính dầu nấu ăn nên anh vô tình bóp cò, khiến một phát đạn bắn xuống sàn nhà và bay xuống phòng của phụ nữ sống ở bên dưới.

Alexis đã bị bắt vì tội cẩu thả với súng nhưng rồi không bị truy tố trước tòa án. Hình biên bản của cảnh sát lúc bấy giờ cho thấy Alexis có một khuôn mặt được cạo râu sạch sẽ, ánh mắt dịu nhưng vô cảm. Vì vụ nổ súng, Alexis bị đuổi ra khỏi khu chung cư.

Liên hệ với chùa Thái

Một thời gian ngắn sau đó, ông Srisan Somsak, 57 tuổi, một di dân từ Thái Lan và sống tại Fort Worth, gặp Alexis tại Thiền Viện Wat Busayadhammavanaram, một ngôi chùa của người Thái. Ông Somsak cho biết thỉnh thoảng Alexis ghé chùa để dự những lớp thiền vào mùa hè năm 2010.

Khi gặp ông Somak, Alexis nói rằng anh cần một chỗ ở và được ông đề nghị cho thuê một ngôi nhà nhỏ với hai phòng ngủ nằm đằng sau thiền viện với điều kiện anh không được hút thuốc hoặc uống rượu.

Alexis thuê nhà này với giá $600 Mỹ kim mỗi tháng. Ông Somsak nói rằng Alexis đã giữ đúng lời hứa, và không bao giờ trễ tiền nhà. Ông nói anh là một người rất tốt.

Cũng theo ông Somsak, Alexis thỉnh thoảng ghé chùa để ngồi thiền và làm công quả. Ông cũng vui khi được biết anh đã học tiếng Thái và từng viếng thăm Thái Lan.

Khi nghe hung tin hôm thứ Hai, nhiều Phật tử tại chùa Thái Lan đã không tin Alexis là thủ phạm. Ông Somsak nói, “Họ không tin anh ta đã giết chết 12 người như vậy. Tôi nghĩ chắc anh ấy bị ức hiếp hay sao đó.”

Thế nhưng ông Somsak cũng như các Phật tử từng biết Alexis cũng nhớ lại một vài chi tiết bất thường về Alexis. Ông Somsak còn nhớ ông từng hỏi Alexis về thời gian phục vụ trong Hải Quân, “Tại sao anh nghỉ làm cho chính phủ?” và nghe anh trả lời, “Có người không ưa tôi.”

Vì cảm thấy Alexis không muốn nói chuyện nên ông Somsak không hỏi sâu hơn.

Ông cho biết Alexis từng ghé chùa hai lần mỗi tuần. Những người từng gặp Alexis trong chùa nói rằng anh rất thầm lặng, hơi có vẻ căng thẳng.

Ông J. Sirun, một cư sĩ thường phụ giúp các tăng trong chùa, kể, “Alexis thường giúp khi thấy người khác bưng đồ nặng trong tay. Nhìn bề ngoài, tôi thấy anh ấy là người ít nói, nhưng bên trong là một người dữ dằn. Anh không thích gần gũi bất cứ ai trong chùa, lầm lì như một người lính ở mặt trận.”

Vì vậy ông J. Sirun thường tránh nói chuyện với Alexis. Tuy vậy, anh không là người cô độc vì có nhiều bạn Thái Lan. Ông Sirun cho biết anh nói tiếng Thái rất giỏi, “có thể hiểu 75 phần trăm tiếng Thái.”

Cũng trong thời gian sống gần chùa, Alexis kiếm sống trong một thời gian bằng nghề tiếp khách và giao thức ăn cho nhà hàng Happy Bowl Thai tại White Settlement, Texas. Một số thực khách từng thấy Alexis ngồi học tiếng Thái ở bàn ăn trong giờ nghỉ.

Đến đầu năm 2011, Alexis ngừng đến chùa. Ông Sirun nói, “Tôi không thể tưởng tượng anh ta có thể trở thành một con người bạo động như vậy. Tôi không ngạc nhiên nếu biết anh tự sát, nhưng tôi không thể nghĩ anh lại muốn giết người khác.”

Các thân nhân cũng sửng sốt không kém. Bà dì Helen Weeks cho biết bà kinh ngạc khi nghe tên hung thủ chính là cháu Alexis của bà.

Trong thời gian làm việc cho công ty quốc phòng SinglePoint, Alexis đã tiếp tục học lấy bằng kỹ sư không gian qua phương pháp học online với trường Embry-Riddle Aeronautical University tại Daytona Beach, Florida. Anh ghi danh với trường này vào tháng Bảy 2012 qua một chi nhánh của trường ở Fort Worth, Texas. Trường cho biết anh đang có học lực tốt.

Mặc dù báo chí đã loan nhiều tin về hung thủ, cơ quan FBI vẫn muốn công chúng cung cấp thêm tin tức vì FBI muốn tìm hiểu hết các khía cạnh của Alexis để biết rõ tại sao anh lại bắn loạn xạ như một người có mối hận với cuộc đời.