Video cho thấy một ngư dân California dùng gậy baseball đánh chết cá mập

Cảnh cá mập bị vướng lưới rê (drift gill net) bị đánh chết bằng gậy bởi các ngư phủ ngoài khơi California. (Mercy for Animals)

LOS ANGELES - Một đoạn video quay cảnh các đội thuyền đánh cá thương mại California đã được công bố đầu tuần, cho thấy cảnh tượng dã man như ngư phủ cắt vây cá mập còn sống, dùng gậy baseball quất đầu cá mập cho chúng chết, lôi kéo cá heo và sư tử biển lên tàu, và để cho những con cá mặt trăng rất lớn bị nghẹt thở trên boong tàu.

Video ấy được công bố nhằm hỗ trợ cho một nỗ lực của các nhà bảo vệ môi trường nhằm cấm dùng lưới rê (drift gill net), một loại ngư cụ gây nhiều tranh cãi vì gây chết cá mà luật không cho phép bắt.

Những tấm vách lưới nhựa dưới nước dài hàng dặm này, được dùng để bắt cá kiếm, đang bị kiểm tra cặn kẽ hơn, vì đôi khi chúng làm vướng những con hải cẩu, hải sư, cá heo, cá voi, và các loài sinh vật biển khác.
Video được thâu bí mật trên hai chiếc tàu đánh cá sử dụng lưới rê ở miền Nam California, từ tháng 12 năm 2016 cho tới tháng 12 năm 2017, được quay bởi một nhà hoạt động bảo vệ thú vật, giả dạng là một người làm phim tự do. Video đó được đăng trên mạng trong tuần này, bởi nhóm Mercy for Animals (Thương Xót Loài Vật) từ Los Angeles. Video xuất hiện khi hai nghị sĩ California, là bà Dianne Feinstein và bà Kamala Harris, đệ trình một dự luật tại Quốc Hội, cấm dùng thứ lưới đó trên toàn quốc. Một dự luật tương tự đang chờ thông qua tại Sacramento, nhằm dần dần loại bỏ thứ lưới đó trên toàn tiểu bang.

Kenny Torrella, phát ngôn viên của Mercy for Animals, nói, “Phần lớn việc tàn ác xảy ra đó được thực hiện mà không có bất kỳ nhân chứng nào cả. Các điều tra viên của chúng tôi đang đóng vai trò làm tai mắt cho công chúng. Hãy tưởng tượng những chuyện đang xảy ra trên những chiếc thuyền khác. Hầu hết người ta đều không biết.”

Theo nhà hoạt động bí mật quay phim những vụ ấy cho biết trong một cuộc phỏng vấn, ông đã bỏ ra 17 năm để quay hàng chục video bí mật tại các nông trại kỹ nghệ, trại nuôi chó để bán, lò sát sinh, và những địa điểm khác, thường là sau khi nộp đơn xin việc và được thuê làm ở đó, rồi đưa lén thiết bị video được giấu kín vào nơi ấy. Công việc của ông đã dẫn đến những vụ kết án với những cáo buộc về việc tàn ác với thú vật, theo ông nói, và một số cơ sở đã bị ra lệnh đóng cửa. Ông đã đồng ý về một cuộc phỏng vấn trong tuần này với đài tin tức Bay Area News Group tại San Francisco, với điều kiện ông được giấu tên.

Ông nói, trong trường hợp này ông làm việc trên hai chiếc tàu đánh cá thương mại, Albatro và Margaret O, với một máy camera mà ai cũng nhìn thấy rõ, sau khi các thuyền trưởng cho phép ông lên tàu, vì ông nói ông đang làm phim tài liệu.

Ông nói, “Tôi thuyết phục họ để cho tôi lên tàu và công khai quay phim nhiều công việc đánh cá thường lệ mà họ làm, và hễ lúc nào có một vụ vi phạm, họ sẽ bảo tôi dời camera đi chỗ khác, và tôi sẽ chuyển sang cách thức quay bí mật.”

Ông nói thêm, “Trên tàu Albatro, tất cả ba lần mấy con cá heo mắc lưới rê được kéo lên, họ bảo tôi đừng quay phim. Một thủy thủ nói, ông không phải là cảnh sát, đúng không? Nếu ông là cảnh sát thì ông tới số rồi, chúng tôi sẽ cột mấy bao cát vào đôi ủng của ông. Và anh ta chỉ xuống đáy biển.”

Mỗi chiếc tàu có một thuyền trưởng và hai thuyền viên. Tàu Albatro ta khơi từ khu vực Long Beach-San Pedro Harbor, và tàu Margaret O từ Ventura. Ông cho biết video được quay trên ba chuyến đi, hai chuyến trên tàu Albatro ở giữa đảo Santa Barbara Island và đảo San Nicholas Island, trong tháng 12 năm 2016 và tháng Chín 2017, và chuyến thứ ba trên tàu Margaret O trong tháng 12 năm 2017, khi tàu đang đánh cá giữa đảo Santa Rosa Island và quần đảo Channels Island.

Gary Burke, một ngư dân đánh cá bằng lưới drift net, nói thay cho các thuyền trưởng khác của các tàu đánh cá bằng drift net. Ông nói rằng ngành ngư nghiệp của tiểu bang đã giảm dần số lượng động vật vô tình bị bắt được, trong tiếng Anh gọi là bycatch, bằng cách dùng loại lưới có mắt lưới lớn hơn, rộng 14 inch, đặt những thiết bị điện tử phát ra những âm thanh ngắn và sắc để xua đuổi cá heo, cũng như dùng những biện pháp khác.

Burke cho biết ông có xem video nói trên và quen với các thuyền trưởng của hai chiếc tàu đó. Nhóm Mercy for Animals và hồ sơ hải cảng thương mại xác định hai thuyền trưởng là ông Carlos Rivas Sr., trên tàu Albatro, và ông Jack Bateman trên tàu Margaret O.

Ông nói rằng hiện nay chỉ còn 20 chiếc tàu dùng lưới rê thương mại ở California. Con số này giảm rất nhiều so với 129 chiếc từng co trong năm 1994, theo hồ sơ liên bang cho biết - hầu hết đều đánh cá trong phạm vi từ San Diego và Big Sur. Ông nói, nếu việc đánh cá bằng lưới rê bị cấm, nước Mỹ sẽ nhập cảng thêm cá kiếm, cá nhám đuôi dài, cá mặt trăng opah, và các loại cá khác từ những nước không có luật cấm lưới rê.
Đối với những gì được thấy trong video, Burke nói rằng ông không đồng ý với các xử lý hải vật như vậy, và quy trách nhiệm cho các ngư phủ được thuê từ Nam Mỹ Châu.

Ông nói, “Ở một số nước khác, không có quy định nào cả. Họ làm bất cứ điều gì họ muốn. Anh chàng đó (trong video), phải nhớ là anh ta tới đây từ Argentina hay Chile. Anh ta không biết gì cả. Nhưng để bênh vực anh ta, tất cả những con cá mập đó đều thuộc loại cá mập mà người ta ăn được. Tôi không ủng hộ việc dùng gậy đập cá mập. Nếu là tôi thì tôi dùng một con dao. Nhưng chúng ta được phép bắt chúng, và người ta đều ăn.”

Lưới rê có thể trôi dạt dài tới 1 dặm với chiều sâu 100 feet (30 mét).
Nghị Sĩ Ben Allen (Dân Chủ-Redondo Beach), người đệ trình dự luật dần dần loại bỏ thứ lưới đó, nói, “Như video mới nhất này cho thấy, lưới drift gill net gây chết cá, và vô nhân đạo. Chúng ta cần tìm cách dời ngành đánh cá tới thiết bị tốt hơn, và đó là điều mà dự luật của tôi nhắm tới.”
Ông Burke, ngư dân thương mại, phản đối dự luật này. Ông lưu ý rằng việc cắt vây cá mập còn sống “là bất hợp pháp,” và các thủy thủ trong video lẽ ra nên ném những con cá kiếm còn sống xuống biển lại. Nhưng ông nói rằng mặc dù có những hình ảnh gây quan tâm đó, những người tiêu thụ vẫn cứ ăn cá kiếm ở nhà và trong các nhà hàng, và ngành đánh cá của ông gặp phải rất nhiều quy định, và phải vất vả để tồn tại.
California là tiểu bang cuối cùng ở Duyên Hải Miền Tây cho phép dùng lưới rê. Nhiều tiểu bang khác đã cấm loại lưới này, trong số đó có Washington, Oregon, Alaska, và Hawaii.