Ứng cử viên nghị sĩ xin lỗi vụ nói xấu người tị nạn Việt Nam

EUGENE – Sau khi bị nhiều người Mỹ gốc Việt lên tiếng chỉ trích, ông Faye Stewart đã chính thức xin lỗi về những lời phát ngôn thiếu cân nhắc của ông trong tháng Ba vừa qua.

Ông Stewart, 49 tuổi, đang giữ chức giám sát viên Hạt East Lane tại tiểu bang Oregon, nơi ông đang tranh cử chức nghị sĩ liên bang trong nội bộ đảng Cộng Hòa. Những người gốc Việt cho rằng lời của ông Stewart đã thiếu tế nhị và hạ thấp nhân phẩm của người Việt Nam.

Vào ngày 10 tháng Ba, một cuộc tranh luận giữa các ứng cử viên đã được tổ chức vào tại trường George Fox University ở thị xã Newberg, nhằm chọn một ứng cử viên đại diện đảng Cộng Hòa trong cuộc đua giành ghế của Nghị Sĩ Liên Bang Ron Wyden thuộc đảng Dân Chủ.

Các ứng cử viên đã được hỏi ý kiến về cách thức mà chính phủ Hoa Kỳ có thể áp dụng để giải quyết làn sóng người tị nạn Syria từ Trung Đông đang tìm đến các quốc gia Tây Phương. Hiện nay Đảng Cộng Hòa đang có khuynh hướng chống chính sách đón nhận người tị nạn từ Trung Đông. Họ viện lý do trong khối người Trung Đông có những phần tử quá khích và có thể trở thành quân khủng bố.

Trong một video clip được cắt ráp kỹ lưỡng và được đưa lên online, ông Stewart đã nhắc tới những chuyện từng xảy ra ở Portland liên quan đến người tị nạn Việt Nam khi họ bắt đầu định cư ở thành phố này từ bốn thập niên trước. Lúc đó ông Stewart là một thiếu niên.

Theo ghi nhận của báo Daily Caller, ứng cử viên này nói rằng khi người tị nạn Việt Nam đến vùng Tây Bắc nước Mỹ, họ đã “bắt chó, mèo của người khác” để làm thực phẩm “vì văn hóa và lối sống của họ không hòa hợp với văn hóa của chúng ta.”

Ông Faye Stewart nói tại buổi tranh luận, “Nhiều năm trước đây tiểu bang của chúng ta đã từng nhận một số người tị nạn, tôi tin rằng đó là những người tị nạn Việt Nam. Sự đón nhận đó đã gây ra một vấn đề khó khăn lớn vì văn hóa và lối sống của họ không hòa hợp với văn hóa của chúng ta.”

Ứng cử viên này nói tiếp, “Tôi nói như vậy là vì như quí vị đã biết, chính phủ đã đưa những người tị nạn vào sống trong những ngôi nhà trong vùng Portland. Và theo như tôi được biết, chuyện đã xảy ra là họ không biết làm sao để sưởi ấm nhà của họ, nên họ đốt lửa ngay giữa phòng khách trong căn chung cư.”

Ông Stewart nói thêm, “Hoặc khi cần cái gì đó để ăn, họ liền làm theo thói quen tự nhiên là bắt chó và mèo của người khác, những con thú cưng của người khác, vì văn hóa và lối sống của họ không phù hợp với chúng ta.”
Video ghi lời tuyên bố của ông Stewart đã mau chóng được phổ biến trên mạng xã hội. Đến đầu tháng Tư, các báo địa phương cho biết ứng cử viên này đã xin lỗi cộng đồng người Việt.

Một trong những người đã nêu ý kiến là bà Kitty Piercy, thị trưởng thành phố Eugene. Bà từng viết một chữ duy nhất trên Facebook để nêu ý kiến sau khi xem video: “Interesting...” (tạm dịch “Cũng lạ.”)

Vài ngày sau, hôm thứ Năm 31 tháng Ba, Thị Trưởng Piercy viết trên Facebook: “Theo kinh nghiệm của tôi, thì cho dù chúng ta có bất đồng ý kiến về một chính sách nào đó và đi đến những kết luận khác nhau, ông Faye là một người nói thẳng, công bình và tử tế.”

Thế nhưng một số người khác không nghĩ như vậy. Cô Lê Nhu, điều hợp viên truyền thông của Hội Sinh Viên Người Mỹ Á Châu Thái Bình Dương tại trường University of Oregons Asian Pacific American Student Union, nói rằng lời của Stewart cho thấy người Mỹ gốc Việt giống như là thú vật và dã man.

Cô nói với nhật báo Register-Guard, “Ông ấy là người đại diện cho Hạt Lane County, và lời tuyên bố như vậy quả là đáng xấu hổ. Ông Stewart là một viên chức và cũng là một tấm gương cho nhiều người trong cộng đồng, thế nên những lời nói ấy của ông đã làm đau lòng người khác.”

Phê bình nặng hơn, anh Nguyễn Chí Duy, chủ tịch của một tổng hội đại diện cho các sinh viên Việt Nam tại khoảng 10 trường đại học ở hai tiểu bang Oregon và Washington, cho rằng ông Stewart đã nói lời kỳ thị chủng tộc.

Theo báo Register-Guard, anh Duy đang là một kiến trúc sư tập sự tại một công ty ở Portland. Cha mẹ anh đã rời bỏ Việt Nam và định cư tại San Diego sau khi cộng sản chiếm miền Nam Việt Nam vào năm 1975. Anh cho biết hai bên nội ngoại của anh đều có học thức cao và từng phục vụ trong quân lực Việt Nam Cộng Hòa.
Anh nói với báo về những người tị nạn từng chân ướt chân ráo mới đến nước Mỹ, “Chắc chắn là họ có nhiều điều để học hỏi. Thế nhưng nói rằng họ không biết gì hết, chỉ biết săn bắt chó mèo là điều quá quái đản, điên khùng, và thật sự phỉ báng người khác.”

Ông Stewart nói rằng ông đã nêu những thí dụ mà ông đã nghe qua một người bạn sống ở Portland trong thời gian người tị nạn Việt Nam mới đến, chỉ nhằm mục đích khuyên chính phủ Hoa Kỳ nên cẩn thận về việc giúp đỡ người khác để rồi gây ra một tình trạng tệ hại hơn. Ứng cử viên cũng nhìn nhận rằng ông đã “phạm một lỗi lầm” và đáng lý “phải chọn một cách nói khác” hay hơn để trình bày quan điểm của mình.”

Ông nói, “Thật đáng tiếc là có người đã chơi đòn chính trị và cắt xén... câu hỏi và nội dung để vẽ lớn ra một chuyện không hoàn toàn đúng từ một chi tiết rất nhỏ .”Stewart said he “made a mistake” and could have made his point “in a different fashion.”

Ông nói thêm, “Tôi rất buồn về chuyện này, và xin nói thật với quí vị rằng đó không phải là con người thật của tôi. Tôi là một người lãnh đạo muốn bao gồm hết mọi người, giúp đỡ mọi người ... Tôi rất bực rằng có người đã gây ra vụ này nhằm tạo một đòn chính trị dựa trên sự thù ghét.”

Ba ứng cử viên khác đang tranh cử với Stewart trong đảng Cộng Hòa là Mark Callahan, Sam Carpenter và Dan Laschober. Tiểu bang Oregon sẽ có bầu cử sơ bộ vào ngày 17 tháng Năm, 2016
Nhiệm kỳ giám sát viên của ông Faye Stewart kéo dài đến năm 2019.