Trump lại có ý kiến khiến cổ phiếu Boeing bị giảm giá, các công ty lớn sợ bị chiếu cố

NEW YORK – Ông Donald Trump lại phát biểu thẳng thừng theo thói quen, nhưng lần này trong vai trò của một vị tổng thống đắc cử đang chuẩn bị nhậm chức, nên lời nói có ảnh hưởng lớn, khiến trị giá cổ phiếu của hãng chế tạo máy bay Boeing bị sụt giá, và rồi các phụ tá của ông phải lên tiếng bào chữa.

Không chỉ Boeing, mà các hãng lớn tại Hoa Kỳ đang lo lắng là họ sẽ bị ông Trump trực tiếp chỉ trích, khiến hãng sẽ bị ấn tượng xấu, bị sụt giá trên thị trường chứng khoán trước khi họ có thể giải thích hoạt động của hãng. Trước khi Boeing bị tố chế máy bay với giá quá mắc, các hãng như Rexnord, Carrier và Ford Motor cũng bị xính vính vì bị Trump yêu cầu không chuyển việc làm đến Mễ Tây Cơ.

Vào sáng sớm thứ Ba, ông Trump đã dùng Twitter để viết mấy lời tố cáo hãng Boeing tội tính giá quá đắt cho hai chiếc phi cơ Air Force One mà hãng này dự tính sẽ sản xuất dành cho các tổng thống trong tương lai. Ông còn đe dọa hủy bỏ hợp đồng giữa chính phủ với Boeing sau khi ông tuyên thệ nhậm chức.

Ý kiến của ông Trump, mà thật sự người ngoài chưa biết rõ nguyên nhân từ đâu ra, đã khiến cổ phiếu của Boeing bị sụt giá đến $2 Mỹ kim ngay sau khi thị trường trao đổi chứng khoán mở cửa vào sáng thứ Ba. Sau đó thì cổ phiếu lấy lại giá, vì mối quan hệ giữa chính phủ liên bang với Boeing không đơn giản như lời tuyên bố của ông Trump.

Đến trưa cùng ngày, trong khi ông Trump không nói chuyện trực tiếp với công chúng, mà luôn liên lạc với thế giới bên ngoài qua Twitter, báo chí phải tìm đến các phụ tá của ông để làm rõ vấn đề.

Trước hết họ được nghe các phụ tá xác nhận rằng ông Trump từng đầu tư vào hãng Boeing nhiều năm trước. Nhưng, theo phát ngôn viên Jason Miller cho biết, ông Trump “đã bán hết cổ phiếu trong tháng Sáu.” Cho đến cuối ngày, theo ghi nhận của trang tin Huffington Post, những người của ông Trump chưa cung cấp chứng cớ cho thấy ông không còn cổ phiếu nào của hãng Boeing. Ông Miller có nói thêm rằng ông Trump đã bán hết các cổ phiếu mà ông đã mua trong tất cả các công ty công cộng, chứ không chỉ riêng Boeing mà thôi.
Khi nghe ông Trump đòi hủy hợp đồng, nhiều người tưởng rằng Boeing sẽ mất một hợp đồng trị giá tới $4 tỉ Mỹ kim. Đó là lý do mà cổ phiếu bị sụt giá vào buổi sáng. Đến khi biết điều đó không đúng, trị giá của Boeing lại tăng trở lại.

Theo tường trình của đài CNN, hiện nay Boeing chỉ có một hợp đồng trị giá $170 triệu mà Boeing đã giành được vào năm 2015. Hợp đồng này không phải để Boeing chế tạo máy bay chuyên cơ dành cho tổng thống, mà để nghiên cứu, tìm hiểu những kỹ năng cần thiết cho công tác chế tạo hai chiếc Air Force One trong một thập niên sắp tới, tức là sau khi ông Trump mãn nhiệm kỳ tổng thống (cứ cho là ông tái đắc cử thêm bốn năm nữa đi nha).

Vậy thì tại sao ông tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ bỗng nổi nóng và tuyên bố hủy bỏ hợp đồng với Boeing? Không ai thật sự hiểu, chỉ có thể phỏng đoán mà thôi.
Có thể là ông muốn cho thấy ông sẽ không sử dụng Air Force One sau ngày nhậm chức, mà có thể sử dụng một chuyên cơ riêng. Trong thời gian tranh cử tổng thống, ban tranh cử của ông đã chi tiêu $6.7 triệu cho chiếc máy bay riêng của ông. Ông từng tuyên bố chiếc Air Force One của tổng thống là “thuộc hạng thấp” so với chiếc máy bay của ông. Đến khi ông Trump được cung cấp dịch vụ bảo vệ của cơ quan Mật Vụ, cơ quan này đã tốn $1.6 triệu và phải trả cho TAG Air, một công ty do ông Trump làm chủ.
Về chiếc máy bay riêng của ông Trump, chiếc này cũng do Boeing chế tạo.

Trong trường hợp ông đòi dùng máy bay riếng, Không Quân Hoa Kỳ sẽ không cho phép ông được làm như vậy, ngoại trừ máy bay phải được nâng cấp để hội đủ các tiêu chuẩn về an toàn và chống hỏa tiễn, phải có khả năng tiếp nhận nhiên liệu trên không trung, và có vòng đai điện tử bảo bọc chung quanh. Phí tổn cho sự nâng cấp này sẽ tùy ý ông Trump.

Cho đến cuối ngày thứ Ba, giới truyền thông vẫn chưa hiểu tại sao ông Trump đưa ra lời hăm dọa xóa hợp đồng với Boeing.

Có người đoán rằng một thời gian ngắn trước khi ông Trump viết trên Twitter để chỉ trích giá cả của Boeing, có thể ông đã đọc một bài viết được đăng trên mạng một thời gian ngắn trước đó. Bài viết này ghi lại lời của ông Dennis Muilenberg, tổng giám đốc của Boeing.

Tại một hội nghị kỹ nghệ tại Illinois trong tuần qua, ông Muilenberg có nói rằng Boeing, một công ty sản xuất lớn nhất nước Mỹ, đã thành công một phần lớn là nhờ tinh thần tự do và công bình thương mại.
Tổng giám đốc này cho biết trong năm qua, Boeing đã giao 495 chiếc Boeing 737 cho các khách hàng trên khắp thế giới. Ông Muilenberg có cho biết một phần ba trong số phi cơ này đã được giao cho các công ty ở Trung Quốc.
Có phải Trung Quốc là yếu tố khiến ông Trump nổi nóng? Vì trong thời gian tranh cử cũng như mới đây, ông luôn chỉ trích Trung Quốc là giao thương không công bình với thế giới, mà nhất là với Mỹ.