Trump chọn Jerusalem làm thủ đô của Do Thái, bị các nước Ả Rập phản đối

Người Palestine đốt hình Tổng Thống Donald Trump tại quảng trường Bethlehem ngày thứ Ba, sau khi có tin ông Trump sẽ dời Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ từ Tel Aviv đến Jerusalem. (Musa Al Shaer/ Getty Images)

HOA THỊNH ĐỐN – Tổng Thống Donald Trump sẽ công nhận Jerusalem là thủ đô của Do Thái (Israel), trong một thông báo chính thức vào trưa thứ Tư. Theo thông báo của các viên chức cao cấp ngày thứ Ba, ông Trump sẽ ra lệnh cho Bộ Ngoại Giao bắt đầu công tác di chuyển Tòa Đại Sứ Mỹ từ Tel Aviv đến Jerusalem.
Quyết định của ông Trump được những người ủng hộ ông tại Mỹ và chính phủ Do Thái hoan nghênh. Thế nhưng các quốc gia Ả Rập đồng minh của Hoa Kỳ tại Trung Đông đều không tán thành. Các nước này cảnh cáo rằng sự chọn Jerusalem làm thủ đô sẽ khiến cho vùng Trung Đông càng thêm bất ổn, và tiến trình tìm hòa bình sẽ bị cản trở.

Từ lâu, cũng như người Do Thái, người Palestine cũng chọn đất thánh Jerusalem làm thủ đô của họ trong tương lai. Người lãnh đạo Palestine hiện nay là ông Mahmud Abbas. Văn phòng của ông Abbas cho biết trong ngày thứ Ba, rằng ông Trump có gọi báo tin cho ông Abbas biết là Hoa Kỳ sẽ di chuyển Tòa Đại Sứ đến Jerusalem.

Tòa Bạch Ốc cho biết ông Trump sẽ báo tin di chuyển vào lúc 1 giờ trưa thứ Tư, giờ miền Đông (tức là 10 giờ sáng tại California). Các viên chức nói rằng sự chọn Jerusalem sẽ không ảnh hưởng đến ranh giới giữa Israel và Palestine như đã được thương lượng trước đây.

Một trong các nước đồng minh của Hoa Kỳ lên tiếng phản đối mạnh nhất là Thổ Nhĩ Kỳ (Turkey). Tổng Thống Recep Tayyip Erdogan nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ có thể cắt đứt quan hệ ngoại giao với Israel, nếu Tổng Thống Donald Trump thực sự xúc tiến việc dời chỗ Tòa Đại Sứ Mỹ từ Tel Aviv tới Jerusalem.
Không chỉ Thổ Nhĩ Kỳ, các quốc gia Ả Rập kể cả nước đồng minh với Hoa Kỳ, cũng sẽ xem đây là một hành động khinh thường các quốc gia theo Hồi Giáo.

Do Thái đã chiếm giữ vùng Đông Jerusalem Ả Rập trong cuộc chiến Trung Đông vào năm 1967. Sau đó Do Thái sáp nhập khu vực đó, tuyên bố toàn thể thành phố này là thủ đô của Israel. Lời tuyên bố không được quốc tế công nhận. Người Palestine cũng muốn chọn Jerusalem là thủ đô của quốc gia tương lai của họ.
Khi nghe tin về quyết định của ông Trump, sự căng thẳng đã gia tăng tại Trung Đông. Theo
luật về vấn đề này được Quốc Hội Mỹ thông qua vào năm 1995, ông Trump sẽ phải ký một văn bản trì hoãn việc di chuyển tòa đại sứ từ Tel Aviv thêm sáu tháng. Điều đó có nghĩa là sự di chuyển sẽ kéo dài trong vòng một năm.

Từ thời tranh cử tổng thống, ông Trump đã cam kết sẽ xúc tiến việc di chuyển tòa đại sứ, cho dù đây là một hành động gây bất hòa với nhiều quốc gia, kể cả các nước Tây Phương.

Vào ngày Chủ Nhật, anh Jared Kushner cho biết ông Trump đã cân nhắc về việc công nhận Jerusalem là thủ đô của Do Thái. Jared Kushner là con rể của ông Trump và là đặc sứ hòa bình Trung Đông. Anh này đã thực hiện một chuyến công du Trung Đông trong tuần qua, mà nội dung của chuyến đi không được nói rõ. Kushner có ghé Ả Rập Saudi, một đồng minh lớn của Hoa Kỳ tại Trung Đông.

Trong một bài diễn văn tại quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ, ông Erdogan nói rằng ông sẽ triệu tập một cuộc họp thượng đỉnh của các nguyên thủ quốc gia Hồi Giáo, để đưa ra một phản ứng chung trước sự việc Hoa Kỳ công nhận Jerusalem.

Trong một cuộc họp quốc hội của đảng AK đang cầm quyền của ông, Tổng Thống Erdogan nói, “Thưa ông Trump, Jerusalem là lằn ranh đỏ đối với người Hồi giáo. Việc đưa ra một quyết định ủng hộ Do Thái, trong khi những vết thương của Palestine vẫn còn đang rỉ máu, là một hành động vi phạm luật pháp quốc tế. Điều này có thể đi tới chỗ cắt đứt các mối quan hệ của Thổ Nhĩ Kỳ với Do Thái. Tôi khuyên Hoa Kỳ đừng làm như vậy, vì điều đó sẽ làm các vấn đề trong khu vực càng thêm trầm trọng hơn.”

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cũng nói rằng ông sẽ triệu tập một cuộc họp thượng đỉnh của Tổ Chức Hợp Tác Hồi giáo (OIS), nhằm chống lại bất cứ hành động nào nhằm công nhận Jerusalem.

Vào ngày thứ Hai, tổ chức OIS với 57 quốc gia thành viên, nói rằng việc Hoa Kỳ công nhận Jerusalem là thủ đô của Do Thái sẽ là một hành động “gây hấn trắng trợn.”
Vương Quốc Ả Rập Saudi, một đồng minh của Hoa Kỳ, cũng nói rằng họ hy vọng chính phủ Trump sẽ không xúc tiến việc công nhân Jerusalem. Ả Rập Saudi cũng cảnh cáo rằng một quyết định như vậy sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng.