Tranh cử Nhật: ông Abe, bà Koike tháo găng. Liệu bà Koike còn "diều hâu" hơn cả ông Abe?

Ông Shinzo Abe và bà Yuri Koike

TOKYO – Bà Thống Đốc Yuri Koike khá nổi tiếng ở xứ Phù Tang đã mở một cuộc tấn công dữ dội nhắm vào Thủ Tướng Shinzo Abe. Ông Abe cũng phản cộng mạnh không kém. Thứ Ba là ngày chính thức bắt đầu vận động cho cuộc bầu cử ngắn gọn, tại đất nước đang có nền kinh tế lớn hàng thứ ba trên thế giới.
Thủ Tướng Abe, 63 tuổi, đã bất ngờ gặp một thách đố đầy ác liệt từ bà Koike. Bà này là người thành thạo giới truyền thông, gây ồn ào trong thế giới chính trị vốn tương đối lắng đọng trong thời gian qua tại Nhật Bản, qua việc bà thành lập Đảng Hy Vọng.

Nói chuyện bằng loa phóng thanh với với hàng trăm người trên đường đến nơi làm việc tại một trạm xe nhộn nhịp ở thủ đô Đông Kinh, bà Koike kêu gọi những người ủng hộ hãy “chấm dứt chính trị của ông Abe.” Bà kịch liệt chỉ trích ông thủ tướng phục vụ lâu năm này, nhắc đến những vụ bê bối mới đây gây ảnh hưởng trầm trọng cho uy tín của ông.

Bà Koike, 65 tuổi, từng là người dẫn chương trình trên đài truyền hình, tố cáo, “Tình trạng chính trị vẫn không có gì thay đổi, trong khi chính nó đã đánh mất niềm tin của dân chúng.”

Trong khi đó ông Abe tạo ra một hình ảnh khác biệt. Thay vì ở chốn ồn ào như bà Koike, ông mở màn cuộc vận động tranh cử trong vùng nông thôn xinh xắn Fukushima, gợi ý về nỗ lực tái kiến thiết khu vực bị ảnh hưởng nặng nề do vụ tai họa nhà máy điện hạt nhân trong năm 2011.

Ông cam kết thực hiện việc mở rộng các chương trình xã hội, trong số đó có việc cung cấp giáo dục mẫu giáo miễn phí, nhằm làm cho tăng thêm số lượng phụ nữ đi làm, cùng lúc đối thoại cứng rắn hơn đối với Bắc Hàn.

Trong một lời đả kích gián tiếp nhắm vào bà Koike, ông kêu gọi các cử tri hãy xem xét các chính sách của ông, chứ đừng nên nghe những âm thanh làm cho họ được bùi tai.

Ông nói, “Những hàng tít giật gân và các khẩu hiệu không mở đường cho tương lai. Các chính sách mới mở khóa cho tương lai. Chúng ta không được thua cuộc.”

Cuộc vận động tranh cử kéo dài 12 ngày sẽ xoay quanh việc khôi phục lại nền kinh tế của Nhật Bản từng đánh bại cả thế giới, và về mối nguy cơ luôn có của Bắc Hàn đe dọa “nhận chìm” nước Nhật xuống biển.
Chỉ trong vòng một tuần, Đảng Hy Vọng của bà Koike đã thay thế phần lớn các đảng đối lập lớn, làm thay đổi quan cảnh chính trị trầm lắng của Nhật Bản trong mấy năm gần đây.

Thế nhưng theo các cuộc thăm dò dư luận cho thấy, sự ủng hộ từng lên ào ào dành cho bà Koike đã bỗng nhiên khựng lại, sau khi bà tuyên bố không muốn tranh cử giành chức vụ thủ tướng trong cuộc bầu cử. Bà muốn tập trung vào việc điều hành Tokyo, một thành phố đông dân nhất thế giới trong ba năm tới, cho đến khi Tokyo tổ chức Thế Vận Hội.

Một cuộc thăm dò dư luận trên tờ nhật báo Yomiuri ăn khách nhất cho thấy 32% cử tri dự định dồn phiếu cho đảng LDP bảo thủ của ông Abe, với 13% dồn phiếu cho Đảng Hy Vọng. Đây là mức giảm 6 điểm phần trăm từ cuộc thăm dò ý kiến trước đó vào cuối tháng Chín.

Ông Abe đang muốn thắng một nhiệm kỳ mới ở chức vụ lãnh đạo Nhật Bản, thế lực kinh tế Á Châu và là đồng minh quan trọng của Mỹ trong khu vực. Ông đã bất ngờ kêu gọi tổ chức một cuộc bầu cử chớp nhoáng, nhằm tận dụng lợi thế trong lúc khối đối lập đang bị suy yếu và bị rạn nứt.

Nhưng bà Koike đã giành lại được sự chú ý bằng cách lập đảng riêng, công kích chính phủ Abe vì quá chậm chạp trong việc cải cách đất nước, bị đè nặng bởi dân số đang lão hóa, hiện tượng giảm phát, và một đống nợ khổng lồ.

Chính sách “Kinh Tế Abe” đặc trưng của thủ tướng đã cam kết chấm dứt nạn lạm phát và sẽ duy trì tỉ lệ lạm phát ở mức hai phần trăm với mức tăng trưởng ổn định. Nhưng chính sách hiện chưa làm được gì.

Một số người cho rằng ông Abe đã kêu gọi tổ chức một cuộc bầu cử sớm, nhằm đánh lạc hướng sự chú ý trước một loạt những vụ tai tiếng đã xảy ra gần đây. Trong số đó, có những lới cáo buộc ông thiên vị dành ân huệ cho một người bạn, trong một hợp đồng kinh doanh, điều mà ông thủ tướng mạnh mẽ phủ nhận.
Và các phân tích gia nói rằng cuộc bỏ phiếu vào ngày 22 tháng Mười thực sự là một cuộc trưng cầu dân ý về ông Abe. Ông hưởng được sức mạnh chính trị mà không có đối thủ trong năm năm qua, một phần là vì sự thiếu vắng phe đối lập đáng tin cậy, trong khi các chính sách chủ chốt của ông vẫn còn gây tranh cãi, hoặc không được ưa chuộng.

Về phần bà, Koike nói rằng nhóm mới của bà ủng hộ “chủ nghĩa bảo thủ nhân đạo.” Vì ông Abe cũng thuộc phe bảo thủ, bà Koike hy vọng sẽ phân biệt bà với ông Abe bằng cách cam kết việc dần dần cắt giảm điện hạt nhân vào năm 2030, và ngưng kế hoạch tăng thuế thương vụ đã được dự trù.

Hơn 1,000 ứng cử viên sẽ ra tranh cử giành 465 ghế trong hạ viện đầy thế lực. Đây là mức giảm bớt 10 ghế từ kỳ bầu cử trước đó.

Kết quả có thể tạo ra hai khối bảo thủ đối địch có những chính sách ngoại giao và quốc phòng khá giống nhau, với các lực lượng cánh tả bị chia cắt điền vào khoảng cách, theo các chuyên gia nói.

Trước khi cuộc vận động tranh cử bắt đầu, khối cầm quyền của ông Abe nắm giữ một đa số hai phần ba, với đảng LDP cầm quyền giữ 287 ghế, trong khi đối tác nhỏ hơn Komeito giữ 35 ghế.

Ông Abe nói rằng ông sẽ từ chức, nếu liên minh của ông thất bại trong việc giành được một tỉ lệ đa số. Thế nhưng ít nhà phân tích coi đó là một kịch bản có xác suất cao, đặc biệt giữa lúc đảng của bà Koike chỉ đưa ra 235 ứng cử viên mà thôi.