Tổ chức chống vũ khí hạt nhân được Giải Nobel Hòa Bình

Bà Beatrice Fihn (bên phải), Giám Đốc Điều Hành ICAN, và anh Ganiel Hogsta, điều hợp viên của ICAN đang vui mừng trước thông tin ICAN được trao giải thưởng Nobel Hòa bình, tại Geneva ngày thứ Sáu. (Getty Images)

OSLO - Trong một thế giới đang phải đối phó trước nguy cơ lớn từ vũ khí hạt nhân như năm 2017, giải Nobel Hòa bình đã được trao cho một tổ chức đang có nỗ lực ngăn chặn loại vũ khí nguy hiểm này.
Giải Nobel Hòa Bình được trao cho International Campaign to Abolish Nuclear Weapons (Chiến Dịch Quốc Tế Nhằm Bãi Bỏ Vũ Khí Hạt Nhân, viết tắt là ICAN). Đây là một liên minh các nhà hoạt động giải giáp hạt nhân có trụ sở ở Geneva, Thụy Sĩ.

ICAN được vinh danh nhờ đã có 10 năm nỗ lực tạo thuận lợi cho các cuộc thương lượng dẫn đến hình thành hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân đầu tiên - Hiệp Ước Cấm Vũ Khí Hạt Nhân, được Liện Hiệp Quốc ký trong tháng 7 vừa qua.

“Tổ chức này nhận được giải thưởng vì các hành động nhằm tạo sự chú ý đến các hậu quả tàn khốc của việc sử dụng vũ khí hạt nhân đối với con người, và vì các nỗ lực mang tính đột phá nhằm đạt được một hiệp ước cấm vũ khí này,” theo tuyên bố của Ủy Ban Nobel Na Uy.

Tiến trình phê chuẩn hiệp ước Hiệp Ước Cấm Vũ Khí Hạt Nhân bắt đầu từ ngày 20 tháng 9, tại Đại Hội Đồng LHQ. Đã có ít nhất 53 thành viên ký tham gia, và hiện nay đã có ba nước thông qua là Guyana, Vatican, và Thái Lan.

Hiệp ước sẽ có hiệu lực sau 90 ngày từ khi được 50 nước phê chuẩn. Theo thỏa thuận trong hiệp ước, tất cả việc sử dụng, đe dọa sử dụng, thử, phát triển, sản xuất, sở hữu, vận chuyển, đưa vũ khí hạt nhân đến một nước khác đều bị cấm.

Với các nước có vũ khí hạt nhân chọn tham gia hiệp ước, sẽ có một lộ trình tiêu hủy kho vũ khí hạt nhân nước này và nước này phải hứa sẽ không tiếp tục sở hữu vũ khí hạt nhân.

Sau thông báo trao giải, ICAN ra tuyên bố rằng giải thưởng này là sự ghi nhận với các nỗ lực không mệt mỏi của hàng triệu nhà vận động và cũng như công dân toàn cầu phản đối vũ khí hạt nhân, rằng chúng không phục vụ mục đích hợp pháp nào, cần được xóa bỏ vĩnh viễn khỏi trái đất.

ICAN được vinh danh Nobel Hòa bình trong bối cảnh nguy cơ xung đột hạt nhân giữa Mỹ và Bắc Hàn ngày càng lớn. Chưa kể quan hệ hai cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới, Mỹ và Nga, đang ở mức thấp nhất từ thời chiến tranh lạnh.

Thêm vào đó, Tổng Thống Donald Trump đang tính tuần tới sẽ tuyên bố Iran không tuân thủ thỏa thuận hạt nhân đã ký với nhóm P5+1, một bước nhằm tiến đến hủy bỏ thỏa thuận, điều các đồng minh châu Âu lo ngại có thể khiến Iran quay lại phát triển và sở hữu vũ khí hạt nhân.

Nói với báo chí, bà Berit Reiss-Andersen, Chủ Tịch Ủy Ban Nobel Hòa bình cho biết giải thưởng này không phải nhằm gửi thông điệp gì đến Tổng Thống Trump, mà chỉ nhằm khuyến khích các nước giải giáp hạt nhân.

Theo báo New York Times, việc ICAN được trao giải Nobel Hòa Bình là lời hồi đáp mạnh đối với chín quốc gia hạt nhân của thế giới, gồm Mỹ, Nga, Anh, Trung Cộng, Pháp, Ấn Độ, Pakistan, Do Thái, và Bắc Hàn.