Tiệc khai mạc World Cup 2022: Qatar bị Ecuador cho nếm mùi thực tế

Tiền đạo Enner Valencia số 13 vui mừng sau khi làm bàn trái thứ nhì cho Ecuador trong trận đấu với Qatar tại giải 2022 World Cup Bảng A ở sân Al-Bayt Stadium, thành phố Al Khor, bắc Doha đêm Chủ Nhật, 20 tháng 11, 2022. (Raul Arboleda/ AFP via Getty Images)

AL KHOR, Qatar - Giải vô địch túc cầu thế giới tốn kém $220 tỷ mỹ kim để chuẩn bị đã khai mạc sau 12 năm chờ đợi và gây tranh cãi, với các nhà lãnh đạo độc đoán và cả thế giới theo dõi, vào đêm Chủ Nhật, 20 tháng 11 vừa, và trong một thời gian ngắn, tất cả đều hướng về Qatar ở Trung Đông.

Giải World Cup là sân khấu toàn cầu mà quốc gia dầu hỏa này đã xây dựng từ lâu để được nhắc tới. Giải khai mạc đầy ly kỳ với màn bắn pháo bông từ trên đỉnh của Sân Vận Động Al Bayt. Đây là một lễ kỷ niệm, ngập tràn với màn vẫy cờ, sự vui vẻ và những tiếng reo hò không ngớt dành cho Quốc Vương Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani của tiểu quốc Qatar.

Sau đó, trò chơi đá banh thực sự bắt đầu. Và Qatar rơi xuống một thực tế phũ phàng. Đội nhà chưa đủ sức để bước lên hàng cao thủ võ lâm trong lãnh vực đá banh, cho dù nước này quá giàu có với dầu hỏa, sẵn sàng chi tiền triệu tiền tỷ mỹ kim để thuê những huấn luyện viên hàng đầu từ Âu Châu.

Đội bóng Qatar đã bị áp đảo hoàn toàn bởi đối phương Ecuador từ Trung Mỹ Châu, mở màn bữa tiệc với trận thua 2-0 trước Ecuador khiến người hâm mộ đổ xô ra về trước khi tiếng còi mãn cuộc vang lên.

Người Qatar gào la trong không khí tưng bừng trước khi trận đấu bắt đầu giữa Qatar và Ecuador đêm Chủ Nhật. (Michael Steele/ Getty Images)

Người Qatar đã chờ đợi hàng tháng, hàng năm, hàng thập niên để đất nước của họ được ra mắt trên sân khấu lớn nhất của thể thao và cho giải World Cup được tổ chức lần đầu tiên ở Trung Đông. Tuy nhiên, sau 45 phút, một số người nghĩ rằng họ đã thấy đủ rồi, không muốn xem thêm nữa. Hình ảnh những chiếc áo choàng trắng của họ, trang phục truyền thống của nam giới Qatar, tràn ra khỏi cổng ngay vào giờ nghỉ giải lao và với số lượng rời sân vận động ngày càng tăng trong suốt hiệp hai. Đến cuối cuộc đấu, phần lớn trong số hơn 60,000 chỗ ngồi đã trống rỗng.

Qatar từng có giây phút hân hoan cho hàng chục ngàn người, khi cầu thủ Ecuador (chính người hùng Enner Valencia) chọc thủng lưới Qatar ở phút thứ ba, nhưng cú phá lưới bị trọng tài thổi kèn việt vị, giúp khán giả đội nhà vui mừng… muốn chết, và đó là lúc sân vận động ồn ào lớn nhất suốt buổi tối.

Sau đó, đội chủ nhà bị khuất phục trước một đội giỏi hơn toàn diện. Qatar trở thành đội chủ nhà World Cup đầu tiên thua trận khai mạc giải vô địch túc cầu thế giới.

“Mọi người rất mong chờ trận đấu này,” trưởng huấn luyện viên người Tây Ban Nha của Qatar, ông Felix Sanchez, phát biểu trước báo chí sau trận đấu thông qua một người phiên dịch. “Chúng tôi xin lỗi vì đã không thể góp phần tạo nên bầu không khí tuyệt vời này.”

Anh Enner Valencia, ngôi sao hàng đầu của World Cup 2014, đã ghi cả hai bàn sau khi chỉ ghi một bàn cho Ecuador trong 12 tháng trước đó. Đội Ecuador gồm các cầu thủ đấu cho các đội ở Âu Châu thuộc hạng Premier League và Bundesliga đã cho “đàn em” Qatar nếm mùi đau khổ của World Cup.

Kết quả 2-0 cho thấy đại dự án bóng tròn kéo dài hai thập niên của Qatar đã không “đạt chỉ tiêu” đúng thời hạn 2022. Viện đào tạo cầu thủ túc cầu tân tiến trị giá hàng tỷ mỹ kim của Qatar không thể tập hợp được một đội tầm cỡ World Cup từ một đất nước với dân số khoảng 300000 dân.

Tuy vậy, Qatar đã có dịp được chú ý với một buổi lễ khai mạc được biên đạo tuyệt vời và tài tử Mỹ lừng danh Morgan Freeman là người tường thuật trực tiếp. Đây là World Cup gắn liền với Qatar.

Khi giành quyền tổ chức World Cup, đất nước này đã trải qua sự chỉ trích của Tây Phương và vượt qua một cơn bão cát chưa từng có. Trong cuộc chiến tuyên truyền, báo Times địa phương viết tựa sáng Chủ Nhật: “Giải FIFA World Cup hay nhất từ ​​trước đến nay khai mạc tại Qatar hôm nay.” Sau 75 phút của trận đấu, chắc chắn Qatar vẫn sẽ ăn mừng về việc thực hiện được giải quốc tế này.

Người dân xem trận banh Qatar - Ecuador được chiếu ngoài trời tại thành phố Doha đêm Chủ Nhật, 20 tháng 11, 2022. (Clive Mason/ Getty Images)

Sự phi lý đáng kinh ngạc của World Cup này được phản ảnh dọc theo đường Al Shamal, một xa lộ chính cắt đứt Doha và chạy xuyên qua sa mạc, qua những khối đá đổ nát, máy xúc và vùng đất hoang vu, và lên đến Al Khor. Phong cảnh càng trở nên cằn cỗi hơn cho người lái xe cho đến khi tới Sân Vận Động Al Bayt hiện lên giống túp lều Bedouin đồ sộ giữa sa mạc.

Sân vận động được xây dựng bởi những lao công di cư, những người không còn ở đây nữa; và đối với những người khác, những người Qatar, những người đã đến đây trên những chiếc SUV xuống xa lộ đổ về sân banh hôm Chủ nhật. Đó là lý do tại sao World Cup này đã gây tranh cãi ngay từ đầu. Nhưng dù tốt hay xấu, vào một buổi tối gió mát, giải đá banh lớn nhất thế giới đã bắt đầu.

Sân khấu tràn ngập màu trắng của những chiếc áo choàng pha trộn với màu sắc, đủ loại màu sắc, trong không gian rộng mở xung quanh đấu trường. Có màu vàng rực rỡ của Ecuador, nhưng cũng có sự kết hợp sôi động của người hâm mộ từ ít nhất 16 quốc gia khác nhau, gồm cả Hoa Kỳ. Và ít nhất là trong từng đợt, kiểu không khí lễ hội mà chỉ một kỳ World Cup mới có thể tạo ra. Có nhưng người nói tiếng Bồ Đào Nha. Có những người Ecuador chụp hình lưu niệm với người Qatar. Có âm nhạc, niềm phấn khởi và sự kinh ngạc trước một đất nước tuy nhỏ nhưng có thể xây cất đồ sợ.

Ngoài ra còn có những lời nhắc nhở không thể tránh khỏi về sự bất bình đẳng tại Qatar cũng như trong giải World Cup này. Hình ảnh hàng trăm di dân, đa số là người từ các nước Nam Á, đứng bên ngoài một lối vào hàng giờ đồng hồ để được làm việc ở bên trong sân. Trong khi đó, có những người đàn ông cưỡi lạc đà và cưỡi ngựa xếp hàng ở một lối vào khác để chào đón ông chủ tịch FIFA Gianni Infantino và Quốc Vương cùng những quan khách khác. Lãnh tụ Mohammed bin Salman từ xứ dầu hỏa Ả Rập Saudi tham gia cùng họ trong một khu vực hộp sang trọng nhất  của sân khấu.

Xung quanh sân vận động, có lẽ có 40,000 người Qatar trong tổng số 67,372 người được công bố tham dự - và họ hoàn toàn không phải là đại diện của quốc gia Qatar này. Ở quận nào ngoài trung tâm thành phố, người ta sẽ gặp những người Ấn Độ, người Nepal, người Kenya, người Uganda và nhiều người khác đến làm việc lao động. Người di cư và con cái của người di cư chiếm gần 90% dân số Qatar. Mảnh đất giàu có của Qatar mà thực chất là người Qatar - những người được hưởng các quyền lợi độc quyền của quyền công dân, điều mà những người không phải là người bản địa gần như không thể có được - so với hầu hết các quốc gia trên thế giới, chỉ bằng một phần mỏng dánh.

Và hơn hết, đá banh là vấn đề của Qatar vào đêm Chủ nhật. Vào khoảng đầu thế kỷ này, Qatar muốn lập một đội banh hạng quốc tế với sự giàu có vô hạn nhưng về căn bản, dân số chỉ bằng xứ Iceland. Và như dự đoán, Qatar đã thất bại.

Qatar ban đầu đã cố gắng xây dựng các đội thể thao cạnh tranh giống như họ đã xây dựng phần lớn quốc gia, bằng cách nhập cảng tài năng. Qatar “mua” các lực sĩ cử tạ người Bungari và thể tháo gia chạy bộ người Kenya. Họ tìm cách đưa các cầu thủ Brazil vào sân - điều này đã khiến FIFA phải thay đổi các quy tắc về điều kiện. Kể từ năm 2004, các cầu thủ đá banh phải sinh ra, có nguồn gốc hoặc đã sống 5 năm tại quốc gia mà họ muốn đại diện. Vì vậy, với việc không được phép nhập cảng cầu thủ, Qatar đã chuyển sang một lựa chọn khác thường đối với họ: sản xuất tài năng trong nước.

Pháo bông thắp sáng bầu trời Doha, Qatar đêm Chủ Nhật, 20 tháng 11, 2022 khai mạc giải World Cup 2022. (Fadel Senna/ AFP via Getty Images)

Năm 2004, theo sắc lệnh của Quốc Vương, Qatar thành lập Học Viện Aspire, một trường thể thao quốc gia tân tiến được thiết kế tỉ mỉ để đào tạo ra các vận động viên chuyên nghiệp. Mái vòm rộng lớn của viện, loại lớn nhất thế giới, có sân đá banh được FIFA chấp thuận (ngoài một số sân ngoài trời), hàng chục cơ sở thể thao Olympic khác, lớp học và khu nhà ở sang trọng. Chính quyền cho các người dò thám khắp đất nước có diện tích bằng tiểu bang Connecticut, sàng lọc phần lớn trong số khoảng 7,000 em trai Qatar chơi đá banh theo đội, ở độ tuổi từ 6 hoặc 7. Những em giỏi nhất được đưa khỏi các đội địa phương khi còn là thanh thiếu niên và được đưa vào Học Viện, nơi họ được đào tạo dưới sự hướng dẫn của các huấn luyện viên Âu Châu giàu kinh nghiệm, học hỏi bằng học bổng và có mọi cơ hội để được tuyển vào đội tuyển quốc gia.

Kế hoạch tuyển cầu thủ được lập vì trong phần lớn thập niên trước và cho đến cuối năm 2017, Qatar quanh quẩn ở vị trí thứ 100 trong bảng xếp hạng FIFA. Các câu lạc bộ chuyên nghiệp không sản xuất đủ những cầu thủ hàng đầu. Vì vậy, chính phủ đã trả tiền cho một nhóm người Tây Ban Nha và những người nước ngoài khác để làm công việc sản xuất tài năng. Họ trả tiền cho huấn luyện viên để nâng cao kỹ năng và cho những nhà phân tích dữ liệu. Khi World Cup đến, Qatar cần tránh bị xấu hổ.

Khi chỉ còn vài năm nữa, dự án trị giá hàng tỷ mỹ kim đã bắt đầu đơm hoa kết trái. Một trong những huấn luyện viên người Tây Ban Nha đó, ông Sanchez, người đã rời học viện nổi tiếng của Barcelona vào năm 2006, đã huấn luyện đội cao cấp và đạt được những tiến bộ đáng kể. Với 7 học sinh tốt nghiệp Aspire trong đội tuyển 11 người, Qatar đã làm choáng váng Nhật Bản để giành chức vô địch Asian Cup 2019. Qatar cũng được ngưỡng mộ khi là khách mời tại Gold Cup 2021. Qatar đã leo lên top 50 thế giới, với hy vọng tạo thành thích tại World Cup.

Tuy nhiên, vào đêm Chủ nhật, Qatar đã trở lại mặt đất.

Ba mặt của sân vận động, được xây dựng trong nhiều năm dành riêng cho ngày này và một số ngày khác, bắt đầu trống rỗng trong suốt hiệp hai chán nản.

Người Ecuador, lấp đầy phần cuối thứ tư, đã nhảy lên vì sung sướng.

Họ hô vang “queremos cerveza,” “chúng tôi muốn uống bia.” Ban tổ chức Qatar đã cấm bán bia, gây bất bình cho giới đi xem đá banh quốc tế. (Chỉ có Budweiser không có chất cồn được bán giá $8.25.)

Tiền đã khởi đầu cho một bữa tiệc World Cup mà nay đã làm mất thể diện Qatar.