Mẹo Vặt

Tỉa cây theo dáng nào?

Thursday, 18/06/2015 - 08:40:11

Muốn tạo dáng này, chủ vườn chờ đến khi thân chủ đạo (central leader) phát triển được chừng 3 hoặc 4 tầng cành lớn, chủ vườn sẽ cắt ngọn, sát với tầng cành cao nhất, rồi để cho cây phát triển theo chiều ngang.

Bài VŨ HẰNG



                                    Những cây này được tạo theo dáng nào, có ai biết không?

 
Cây lá là thành phần thiết yếu của thiên nhiên, và là sự sống của con người. Không có cây lá, con người sẽ chết chắc. Nhưng không có con người thì cây lá lại chẳng biết làm dáng như thế nào. Xin lỗi, nói như vậy có vẻ hơi quá… lộng ngôn, bởi vì thiên nhiên tự nó đã đẹp, con người có dự phần thì đa phần là phá phách và làm hại! Nhưng nói vậy cũng là oan cho con người. Trong một vài trường hợp, sự can thiệp của con người không đến nỗi vô bổ, nhất là với những cây ăn trái trồng ở vườn nhà.
Xét về hình dáng cây ăn trái, chúng ta có thể xếp nó vào một trong 3 loại: Thân chủ đạo, Ngọn cụt cành loe, và Thân chính biến thể. Những hình thể này không phải tự nhiên mà có, nhưng do chúng ta cắt tỉa mà thành. Là vì, hình thể phát triển tự nhiên của cây không hẳn sẽ giúp cho cây khỏe mạnh và phát sinh hoa trái tối đa. Vì thế, tốt nhất là chúng ta nên tỉa cây và uốn chúng theo dạng mình mong muốn càng sớm càng tốt. Trước khi đặt cái kéo vào cành cây, chủ vườn phải tự hỏi: Mình muốn cây phát triển như thế nào nếu cây còn nhỏ? Hoặc, cây đã được tạo hình ở dạng nào và bây giờ phải cắt tỉa ra sao để duy trì dáng ấy?

Thân chủ đạo (central leader)


                                                 Dáng cây “thân chủ đạo” (central leader)

Là cây có dáng cao, với thân chính thẳng đứng, và các cành lớn bám vào thân chĩa ra tứ phía, tạo thành một hình chóp nón. Thân chính thẳng là trụ đỡ, được gọi là Central Leader. Với hình thể này, cây tiếp nhận được nhiều ánh nắng và không khí lưu thông qua tàn lá, thuận lợi cho việc trổ hoa kết trái. Nhưng thân chính thường quá cao, không thuận tiện cho việc thâu hoạch hoa trái. Duy trì thân chính vói những loại cây lùn (dwarf trees ) có thể dễ coi hơn.
Để dáng cây được cân đối, chủ vườn cần chọn cành cắt tỉa, giữ lại các cành chính so le, cách nhau một khoảng nào đó, chĩa về bốn phía thân chủ đạo, tạo hình hình kim tự tháp có đỉnh nhỏ dần khi lên cao. Mỗi cành cần phải có đủ không gian riêng của mình để phát triển. Không nên để các cành phụ chồng chéo, mọc um tùm rậm rịt, gác đè lên nhau khiến cho không khí và ánh sáng khó lọt vào trong tàng cây lá, làm cớ cho sâu rầy và tật bệnh phát triển.
Một số loại cây điển hình có thể tỉa theo dạng thân thẳng là: Táo (apple), Lê (Pear), và Hồng (Persimmon) ….

Ngọn cụt cành loe

                                       Dáng cây ngọn cụt cành loe (Open center, Vase shape)


Dáng này gọi là Open Center, vì nó mở rộng vùng trung tâm. Cũng gọi là Vase-Shape, vì trông như cái hũ hoặc cái bát ăn cơm, đáy thon mình rộng. Tuy nhiên, nếu bạn có cơ hội nhìn lúc người ta tạo hình - bằng cách cắt cụt ngọn chính để các cành dưới be ra – thì bạn sẽ phải công nhận, nó đúng là một cái cây “ngọn cụt, cành loe.” Thường thì người ta chỉ để lại một hoặc hai tầng, với khoảng 4 hoặc 5 cành chính (scaffold limbs) mọc trực tiếp từ thân cây để làm đáy hũ. Những cành này phải chĩa ra tứ phía, cành dưới cùng không nên quá thấp (dưới 18 inches) hoặc quá cao (36 inches) tính từ mặt đất. Sau đó, cắt cụt ngọn trên thân chủ đạo để cây dồn hết năng lượng vào phát triển hai tầng cành. Và từ những cành chính sẽ phát sinh ra nhiều cành phụ. Cần giữ lại những cành phụ để cây trổ trái, nhưng phải biết hy sinh những cành nào mọc chồng chéo, làm mất không gian phát triển của những cành khác.
Với hình thể này, cây không vươn quá cao, khi đơm trái chĩu cành vừa tầm tay hái trông thật là hấp dẫn. Nhờ khoảng giữa rộng mở, cây tiếp nhận được nhiều ánh nắng soi vào, giúp cây tích lũy năng lượng để phát triển. Nhưng khuyết điểm là có thể tạo ra những cành yếu, khi mang trái chĩu cành thường phải có cây chống lên.
Những cây ăn trái có thể tỉa theo dạng Open Center là: Hạnh nhân (Almond), trái mơ (apricot), anh đào (cherry), trái vả (fig), đào trơn (nectarine), olive, lê (pear), đào lông (peach) hồng (persimmon), mận (plum), và lựu (pomegranate)…

Thân chính biến thể


                           Đổi dáng từ “thân chủ đạo” ra “thân biến thể” (modified central leader)

Dáng này là hình thức hài hòa, pha trộn từ hai loại trên: Cây có “thân chủ đạo” và cây “cụt ngọn cành loe”. Là sự phối hợp ưu điểm của đàn anh đàn chị, nó được gọi là Modified Central Leader. Nhờ có chiều cao vừa phải, “thân chính biến thể” thuận tiện để hái trái hơn là Central Leader, mà cành lại vững vàng mạnh mẽ hơn là Open Center.
Muốn tạo dáng này, chủ vườn chờ đến khi thân chủ đạo (central leader) phát triển được chừng 3 hoặc 4 tầng cành lớn, chủ vườn sẽ cắt ngọn, sát với tầng cành cao nhất, rồi để cho cây phát triển theo chiều ngang.
Dáng cây “thân chính biến thể” có thể áp dụng cho những loại cây như Almond, apple, apricot, cherry, fig, nectarine, olive, peach, pear, pecan, persimmon, plum, pomegranate và walnut....
Các bạn xem: Với sự tham gia của bàn tay chúng ta, cây cối vốn đã đẹp bây giờ lại còn biết làm dáng nữa cơ đấy!
Vuhang231@yahoo.com

 

Viết bình luận đầu tiên

MỚI CẬP NHẬT