Tác dụng ít ai biết của Tylenol

BS Nguyễn Thị Nhuận

Trong một email gửi cho các bạn trên một diễn đàn, người viết đặt câu hỏi "có ai biết về cái bệnh tên là bệnh ghiền thuốc Tylenol không?" Vì bà ta hầu như là ngày nào cũng phải uống hai viên Tylenol "extra strength" tức tổng cộng 1000mg thuốc thì mới cảm thấy khỏe khoắn, còn không thì thấy người nhức mỏi, bần thần, không làm việc gì được hết.

Tylenol có thể nói là một trong những thương hiệu nổi tiếng nhất trên thế giới. Ít ai trong chúng ta chưa từng nghe nói đến Tylenol. Chất thuốc trong viên Tylenol là acetaminophen, một trong những loại thuốc tốt nhất để giúp mọi người giảm đau. Nhưng nó cũng là một trong những chất gây quá liều thường thấy nhất trên thế giới, đem khoảng 60,000 người Mỹ vào bệnh viện mỗi năm.

Hàng trăm người ở Hoa Kỳ sẽ chết vào năm nay do suy gan sau khi dùng quá liều acetaminophen. Đây là nói về tác dụng trị đau nhức của Tylenol. Nhưng gần đây, đã có nhiều nghiên cứu cho thấy không những trị cái đau nhức của thể xác, có thể Tylenol cũng có tác dụng lên sự nhận thức của con người, làm cùn bớt đi cái đau của tâm thần. Vì hình như là con đường đi của tiến trình thần kinh của hai tác dụng cũng chỉ là một.
Tylenol không gây nghiện như ma túy, và tụi trẻ không dùng nó để "phê", điều này khiến Tylenol có vẻ lành tính và được sự chấp nhận của xã hội. Tuy nhiên, khi mọi người dùng quá liều các thứ thuốc như Vicodin hoặc Percocet mà có chứa acetaminophen, thì chính chất này lại là thành phần thường gây ra nhiều thiệt hại nhất.

Acetaminophen cũng được chấp nhận nhiều hơn ở chỗ chúng ta không nghĩ Tylenol là một loại thuốc làm thay đổi trạng thái tinh thần của một người. Mọi người có thể uống nó và vẫn lái xe, đi làm và vẫn hiện hữu đầy đủ. Nhưng càng nghiên cứu, dường như chúng ta càng có thể nhìn thấy các tác dụng tinh tế vào sự nhận thức của con người mà Tylenol có.

Vào năm 2009, nghiên cứu cho thấy rằng acetaminophen dường như làm giảm nỗi đau của việc bị xã hội loại bỏ - giống như rượu hoặc Xanax. Tác giả của nghiên cứu đó, Nathan DeWall tại Đại học Kentucky, nói vào thời điểm đó, "Nỗi đau xã hội, cũng như sự cô đơn kinh niên, gây tổn hại cho sức khỏe cũng nhiều như hút thuốc và béo phì".

Nghiên cứu mới cho thấy Tylenol đã thay đổi cách người ta phán xét về đạo đức. Các nhà tâm lý học đã sử dụng việc này như một cách chữa các đau khổ cá nhân, một mối quan hệ đã được chứng minh trước đây.
Daniel Randles và các đồng nghiệp tại Đại học British Columbia viết trên tạp chí Khoa Học Tâm Lý, "Mô hình duy trì ý nghĩa cho thấy rằng bất kỳ sự vi phạm vào kỳ vọng nào cũng dẫn đến một trải nghiệm cảm tính thúc đẩy sự khẳng định bù đắp. Chúng tôi đang tìm hiểu xem cơ chế thần kinh phản ứng với những đe dọa ý nghĩa có thể bị ức chế bởi acetaminophen không."

Dễ hiểu hơn, "Cái đau thể xác và cái đau tinh thần từ sự bị xã hội loại bỏ chia sẻ cùng một tiến trình thần kinh và chủ thể trải nghiệm chúng như là đau khổ." Tiến trình thần kinh đó đã được truy tìm đến cùng một phần của bộ não. Họ nghĩ rằng nếu bạn làm cùn đi một thứ thì bạn sẽ làm cùn cả hai. Như họ nói với LiveScience, "Khi một người cảm thấy quá sức chịu đựng về sự không chắc chắn trong cuộc sống hoặc đau khổ vì thiếu mục đích, những gì họ cảm thấy thực sự có thể là sự đau đớn thể xác... Chúng tôi nghĩ rằng Tylenol ngăn chặn sự bất an hiện hữu với cùng một cách nó ngăn chặn cái đau, bởi vì một tiến trình thần kinh tương tự chịu trách nhiệm cho cả hai loại đau khổ."

Trong nghiên cứu này, nhóm của Randles đã cho 120 người hoặc hai viên Tylenol siêu mạnh (500mg) hoặc thuốc giả. Sau đó, họ sửa soạn tinh thần cho những người này bằng cách yêu cầu một nửa số người viết về những gì xảy ra khi chúng ta chết đi (nhằm gợi lên hoặc tái tạo việc lo lắng về sự hiện hữu) và nửa còn lại viết về một chủ đề không liên quan đến sự hiện hữu (thí dụ như đi nha sĩ khám răng, nhằm tập trung vào những sự việc cụ thể). Lý do là "suy nghĩ về cái chết không tương ưng với suy nghĩ hàng ngày, nó dẫn đến sự lo lắng tương tự như những tương tác xã hội làm thất vọng hoặc sự phi lý mà con người cảm nhận."
Sau đó tất cả được hỏi họ sẽ định tiền tại ngoại bail như thế nào cho một người bị bắt vì tội mại dâm.
Trong số những người dùng thuốc giả, những người viết về sự lo lắng hiện hữu định tiền bảo lãnh cao hơn nhiều (450 đô la) so với những người viết về việc đi nha sĩ (300 đô la). Nhưng nếu họ đã uống Tylenol và viết về sự hiện hữu, cảm giác phán xét đạo đức đó dường như bị làm cùn. Họ định tiền bail giống nhau bất kể họ đã viết về đề tài gì.

Sau đó, trong một thí nghiệm riêng biệt tương tự, họ đã sửa soạn các đối tượng bằng cách cho họ xem các video clip. Họ hoặc được cho xem phim The Simpsons hoặc một bộ phim của nhà văn/đạo diễn siêu thực đen David Lynch, trong đó những người có đầu thỏ đi lang thang trong một căn hộ đô thị lẩm bẩm những điều lảm nhảm. Sau đó, họ được yêu cầu đưa ra phán quyết về những người bị bắt trong một cuộc bạo loạn khúc côn cầu.

Một lần nữa, những người trong tư duy hiện sinh áp đặt các biện pháp trừng phạt khắc nghiệt, và những người đã xem The Simpsons đều khoan dung. Tuy nhiên, nếu họ đã uống Tylenol trước, sự lo lắng do David Lynch gây ra rõ ràng đã bị giảm bớt. Họ đề nghị các biện pháp trừng phạt tương tự như nhóm được mồi bằng phim Simpsons.

Tất cả điều này đặt ra nhiều câu hỏi hơn câu trả lời. Cuộc nghiên cứu này nhỏ nhưng chủ đề rất lớn. Cách mọi người đưa ra các đánh giá đạo đức không nhất thiết cho thấy mức độ lo lắng hiện sinh của họ. Nhưng acetaminophen thực sự dường như có ảnh hưởng đến quan điểm của mọi người, điều này càng làm rối thêm mối quan hệ vốn đã phức tạp của chúng ta với chất thuốc này.

Như Randles thấy giá trị của những phát hiện của họ, "Đối với những người mắc chứng lo âu kinh niên, hoặc quá nhạy cảm với sự không chắc chắn, nghiên cứu này có thể cho thấy rõ hơn những gì đang xảy ra và tìm ra cách làm giảm các triệu chứng của họ."

Mặc dù những thay đổi trong phán đoán là trừu tượng và dường như tốt hơn, hướng mọi người đến lòng nhân từ và tha thứ, chúng ta tự hỏi còn có những tác dụng về nhận thức nào khác của acetaminophen mà chúng ta chưa khám phá ra không? Đối với hàng triệu người uống acetaminophen khá thuờng xuyên mà không biết rằng nó có thể phá hoại hệ thống giá trị của họ, cũng như các nghệ sĩ có sinh kế phụ thuộc vào việc gợi lên sự tức giận sâu sắc hiện hữu, câu hỏi không thuần chỉ là về học thuật.

Đọc xong bài này, bà viết email trên cho biết: "Không ngờ Tylenol đã đem lại cuộc sống vui cho tôi, làm tôi 'lòng chợt từ bi bất ngờ', làm bớt niềm đau tâm thần. Nhưng không biết đến lúc nào tôi sẽ bị suy gan đây, vì Tylenol hại cho gan."