Sức Khỏe

Sốt

Friday, 29/09/2017 - 08:46:50

Sốt thường hết trong vòng vài ngày. Một số loại thuốc bán tự do có thể làm hạ sốt, nhưng đôi khi không chữa trị lại là tốt hơn vì sốt dường như đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể chống lại một số bệnh nhiễm trùng.

BS Nguyễn Thị Nhuận

Sốt là tăng nhiệt độ cơ thể tạm thời, thường do bị một bệnh gì đó. Sốt là một dấu hiệu cho thấy có một cái gì đó không bình thường xảy ra trong cơ thể bạn.

Đối với người trưởng thành, sốt có thể gây không thoải mái nhưng thường không phải là nguyên nhân gây lo ngại trừ khi nhiệt độ lên đến 103 F (39.4 C) trở lên. Ngược lại, đối với trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi, nhiệt độ tăng chút ít cũng có thể do một nhiễm trùng nghiêm trọng. Do đó, ta cần để ý kỹ hơn.

Sốt thường hết trong vòng vài ngày. Một số loại thuốc bán tự do có thể làm hạ sốt, nhưng đôi khi không chữa trị lại là tốt hơn vì sốt dường như đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể chống lại một số bệnh nhiễm trùng.

Triệu chứng
Bạn bị sốt khi nhiệt độ của bạn tăng lên trên mức bình thường. Tuy nhiên, mức bình thường của một người có thể cao hơn hoặc thấp hơn một chút so với nhiệt độ trung bình 98.6 F (37 C).
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây sốt của bạn, các dấu hiệu và triệu chứng sốt có thể bao gồm:
Ra mồ hôi
Ớn lạnh và run rẩy
Đau đầu
Đau bắp thịt
Ăn mất ngon
Cáu gắt
Mất nước trong người
Cảm thấy yếu ớt
Trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi có thể bị co giật do sốt. Khoảng 1/3 trẻ em bị co giật do sốt sẽ bị một cơn co giật khác, thường là trong vòng 12 tháng tiếp theo đó.

Nhiệt độ
Để đo nhiệt độ chúng ta có thể chọn nhiệt kế miệng, hậu môn, tai (màng nhĩ) và trán (động mạch thái dương).
- Mặc dù đây không phải là cách chính xác nhất để đo nhiệt độ, bạn có thể sử dụng nhiệt kế miệng để đo nhiệt độ trong nách:
1. Đặt nhiệt kế vào nách và khoanh hai tay trên ngực.
2. Chờ bốn đến năm phút. Nhiệt độ ở nách hơi thấp hơn một chút so với nhiệt độ miệng.
3. Nếu bạn gọi bác sĩ, nên cho BS biết con số trên nhiệt kế và nơi bạn đã lấy nhiệt độ.

- Sử dụng nhiệt kế hậu môn cho trẻ sơ sinh:
1. Xoa petrolium jelly lên bầu nhiệt kế.
2. Đặt em bé nằm sấp.
3. Cẩn thận đặt bầu nhiệt kế vào hậu môn của bé từ 1/2 đến 1 inch (1,3-2,5 cm).
4. Giữ bầu nhiệt kế và giữ cho em bé nằm im trong ba phút.
5. Không buông nhiệt kế trong khi lấy nhiệt độ vì nếu em bé cử động, nhiệt kế có thể vào sâu hơn và gây thương tích.

Khi nào cần đi khám bệnh

Sốt tự nó có thể không phải là triệu chứng cần báo động - hoặc là lý do để gọi bác sĩ. Tuy nhiên, có một số trường hợp bạn nên tìm lời khuyên y tế cho con bạn hoặc cho chính bản thân bạn.

Trẻ sơ sinh
Một cơn sốt không rõ nguyên nhân là điều gây lo ngại ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi. Gọi bác sĩ nếu con bạn:
Dưới 3 tháng tuổi và có nhiệt độ 9do ở hậu môn là 100,4 F (38 C) trở lên.
Bé từ 3 đến 6 tháng tuổi và có nhiệt độ đo ở hậu môn lên đến 102 F (38,9 C) và có vẻ khó chịu, lờ đờ, gây gổ hoặc có nhiệt độ cao hơn 102 F (38,9 C).
Bé từ 6 đến 24 tháng tuổi và có nhiệt độ đo ở hậu môn cao hơn 102 F (38,9 C) kéo dài hơn một ngày nhưng không có triệu chứng khác. Nếu con của bạn có các dấu hiệu và triệu chứng khác, chẳng hạn như cảm, ho hoặc tiêu chảy, bạn có thể gọi bác sĩ của con bạn sớm hơn dựa trên mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng này.

Trẻ em
Có thể không lo lắm nếu con của bạn bị sốt nhưng vẫn đáp ứng - nhìn vào mắt bạn và phản ứng với các biểu hiện trên khuôn mặt và tiếng nói của bạn - và chịu uống nước và chơi.
Gọi bác sĩ nếu em bé:
Lờ đờ hoặc khó chịu, nôn mửa nhiều lần, đau đầu hoặc đau bụng trầm trọng, hoặc có các triệu chứng khác gây khó chịu đáng kể.
Sốt sau khi bị bỏ trong một chiếc xe nóng. Tìm ngay sự chăm sóc y tế.
Sốt kéo dài hơn ba ngày.
Có vẻ lờ đờ và không nhìn bạn.
Hãy hỏi bác sĩ của con bạn để được hướng dẫn trong những trường hợp đặc biệt, chẳng hạn như trẻ có vấn đề về hệ thống miễn dịch hoặc có bệnh đặc biệt từ trước.

Người lớn
Gọi bác sĩ nếu nhiệt độ của bạn là 103 F (39.4 C) hoặc cao hơn. Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào dưới đây:
Đau đầu nghiêm trọng
Nổi mẩn đỏ không bình thường, đặc biệt là nếu mẩn đỏ nổi nhanh và nhiều
Nhạy cảm không bình thường với ánh sáng
Cổ cứng và đau khi bạn gập đầu về phía trước
Tâm thần lẫn lộn
Ói mửa liên tục
Khó thở hoặc đau ngực
Đau bụng hoặc đau khi đi tiểu
Co giật

Nguyên nhân của sốt
Sốt xảy ra khi một khu vực gọi là hypothalamus trong não - còn được gọi là "nhiệt kế" của cơ thể - làm mức nhiệt độ cơ thể bình thường của bạn cao lên. Khi điều này xảy ra, bạn có thể cảm thấy ớn lạnh và muốn mặc thêm quần áo hoặc quấn trong chăn, hoặc bạn có thể rùng mình để tạo ra nhiệt cho cơ thể, và cuối cùng dẫn đến tăng nhiệt độ cơ thể.
Nhiệt độ bình thường của cơ thể thay đổi trong ngày - thấp hơn vào buổi sáng và cao hơn vào buồi chiều và tối. Mặc dù hầu hết mọi người xem 98,6 F (37 C) là nhiệt độ bình thường, nhiệt độ cơ thể bạn có thể thay đổi 1 độ hay hơn - từ khoảng 97 F (36,1 C) đến 99 F (37,2 C) - và vẫn được coi là bình thường.

Sốt hoặc tăng nhiệt độ cơ thể có thể là do:
Nhiễm virus (siêu vi trùng)
Nhiễm vi trùng
Kiệt sức do nóng
Một số tình trạng viêm ví dụ như viêm khớp dạng thấp - viêm vùng niêm mạc khớp
Khối u ác tính
Một số thuốc như kháng sinh và thuốc dùng để điều trị cao huyết áp hoặc động kinh
Một số loại chích ngừa, như bạch hầu, uốn ván và ho gà DTaP hoặc thuốc chích ngừa phế cầu khuẩn

Đôi khi nguyên nhân của một cơn sốt không thể được xác định. Nếu bạn bị sốt trong hơn ba tuần và bác sĩ không thể tìm ra nguyên nhân sau khi làm nhiều thử nghiệm, thì định bệnh có thể là "sốt không rõ nguyên nhân".

Các biến chứng
Trẻ em từ 6 tháng tuổi đến 5 tuổi có thể bị co giật do sốt, thường bị mê man và co giật chân tay ở cả hai bên cơ thể. Mặc dù trông rất kinh khủng cho cha mẹ, phần lớn các cơn co giật sốt không gây ra hiệu ứng lâu dài.
Nếu xảy ra động kinh:
Đặt em bé nằm nghiêng một bên hoặc nằm sấp trên sàn nhà hoặc mặt đất
Loại bỏ bất kỳ vật sắc nhọn nào gần em
Nới lỏng quần áo
Giữ bé nằm im để ngăn ngừa bị thương tích
Không đặt bất cứ thứ gì trong miệng của em hoặc cố gắng ngăn chặn cơn động kinh
Đa số các cơn động kinh sẽ tự dừng lại. Đưa con bạn đến bác sĩ càng sớm càng tốt sau khi bị động kinh để xác định nguyên nhân gây sốt. Gọi trợ giúp y tế khẩn cấp nếu động kinh kéo dài hơn năm phút.

Định bệnh
Bác sĩ có thể:
Đặt câu hỏi về các triệu chứng của bạn và bệnh sử
Khám em bé
Làm những thử nghiệm chẳng hạn như xét nghiệm máu hoặc chụp quang tuyến X ngực, nếu cần, dựa vào bệnh sử và khám nghiệm. Bởi vì sốt có thể là dấu hiệu bệnh nặng ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ mới được 28 ngày hoặc nhỏ hơn, em bé của bạn có thể được nhập viện để thử nghiệm và điều trị.

Chữa sốt
Đối với sốt nhẹ, bác sĩ có thể khuyên bạn không điều trị để hạ nhiệt cơ thể. Những cơn sốt nhẹ thậm chí có thể hữu ích trong việc giảm số lượng vi trùng gây ra bệnh.
-Các loại thuốc mua tự do: Trong trường hợp sốt cao, hoặc sốt nhẹ gây khó chịu, bác sĩ có thể đề nghị một loại thuốc không cần toa, chẳng hạn như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin IB). Sử dụng các loại thuốc này theo hướng dẫn trên nhãn hoặc theo khuyến cáo của bác sĩ. Hãy cẩn thận để tránh uống quá nhiều. Liều cao hoặc sử dụng lâu dài acetaminophen hoặc ibuprofen có thể gây tổn thương gan hoặc thận, và quá liều có thể gây tử vong.
Nếu con bạn vẫn còn sốt cao sau khi uống thuốc, không cho uống thêm thuốc trước kỳ hạn; hãy gọi bác sĩ. Đừng cho trẻ uống aspirin bởi vì nó có thể gây ra một chứng rối loạn hiếm, nhưng có khả năng gây tử vong, gọi là hội chứng Reye.

- Các thuốc cần kê toa: Căn cứ vào nguyên nhân của sốt, bác sĩ có thể kê toa trụ sinh, nhất là khi BS nghi ngờ nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm phổi hoặc viêm họng do Strep. Thuốc trụ sinh không điều trị nhiễm virus, nhưng có một số loại thuốc kháng virus được sử dụng để điều trị nhiễm virus. Tuy nhiên, cách điều trị tốt nhất cho hầu hết các bệnh nhẹ do virus gây ra thường là nghỉ ngơi và uống nhiều chất lỏng.

Điều trị trẻ sơ sinh
Đối với trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ dưới 28 ngày, em bé có thể cần phải nhập viện để thử nghiệm và điều trị. Ở trẻ nhỏ này, sốt có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng đòi hỏi phải dùng thuốc qua tĩnh mạch (IV) và theo dõi suốt ngày.

Sửa soạn cho cuộc hẹn
Cuộc hẹn của bạn có thể với bác sĩ gia đình, bác sĩ tổng quát hoặc bác sĩ nhi khoa. Dưới đây là một số thông tin để giúp bạn chuẩn bị cho buổi hẹn và biết những gì nên mong đợi từ bác sĩ.
Những điều bạn có thể làm
Biết về những hạn chế trước khi hẹn. Khi làm hẹn nhớ hỏi có chuyện gì cần làm trước khi đến không
Ghi lại thông tin về cơn sốt, chẳng hạn như khi nào bắt đầu, cách thức và nơi mà bạn đo nhiệt độ (ví dụ đo ở miệng hoặc hậu môn) và bất kỳ triệu chứng nào khác. Nhớ lại xem bạn hoặc con bạn có tiếp xúc với ai đang bị bệnh hay không
Ghi lại những thông tin cá nhân quan trọng, gồm cả việc tiếp xúc với bất cứ ai bị bệnh hoặc đi du lịch gần đây ra khỏi nước
Lập danh sách tất cả các loại thuốc, vitamin hay các thuốc dùng thêm mà bạn hoặc con của bạn đang dùng
Viết ra các câu hỏi để hỏi bác sĩ. Đối với sốt, một số câu hỏi căn bản để hỏi bác sĩ của bạn bao gồm: Điều gì dễ gây sốt Thử nghiệm nào là cần thiết Chữa sốt ra sao? Có cách nào thay thế không? Có cần thuốc để giảm sốt không? Các tác dụng phụ của những loại thuốc này là gì? Có hạn chế nào không Có thuốc generic thay thế chung cho thuốc mà BS đang kê đơn không? BS có bất kỳ tài liệu in nào tôi có thể đem về không?
Bạn đừng ngần ngại đặt những câu hỏi khác trong cuộc hẹn.

Tự săn sóc
Có thể thử một số cách thức để làm cho bản thân hoặc con bạn thoải mái hơn trong suốt cơn sốt:
Uống nhiều chất lỏng. Sốt có thể gây mất nước, vì vậy hãy uống nước, nước trái cây hoặc nước canh. Đối với trẻ dưới 1 tuổi, sử dụng dung dịch Pedialyte chứa nước và muối cân bằng để thêm chất lỏng và chất điện giải. Pedialyte ice pops cũng có sẵn
Nghỉ ngơi. Bạn cần nghỉ ngơi để hồi phục, và hoạt động có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể
Giữ mát. Mặc quần áo nhẹ, giữ cho nhiệt độ phòng mát mẻ và ngủ chỉ với một tấm chăn nhẹ.

Phòng ngừa
Bạn có thể ngăn ngừa sốt bằng cách giảm sự tiếp xúc với các bệnh truyền nhiễm. Dưới đây là một số lời khuyên có thể giúp:
Rửa tay thường xuyên và dạy cho trẻ rửa tay, đặc biệt là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi đứng đám đông hoặc xung quanh người bị bệnh, sau khi chơi với thú vật, và lúc vận chuyển công cộng.

Chỉ cho trẻ cách rửa tay đúng: xát xà bông cả mặt trước và mặt sau của mỗi tay và rửa dưới nước nóng
Mang theo thuốc sát trùng khi bạn không có xà bông và nước
Cố gắng tránh chạm vào mũi, miệng hoặc mắt, vì đây là những cách chính mà siêu vi và vi trùng có thể xâm nhập vào cơ thể bạn và gây nhiễm trùng. 

Che miệng khi ho và che mũi khi bạn hắt hơi và dạy cho trẻ em làm như vậy. Bất cứ khi nào có thể, hãy tránh xa người khác khi họ ho hoặc nhảy mũi để tránh lây vi trùng của họ Tránh dùng chung ly, chai nước và dụng cụ ăn uống.

 

Viết bình luận đầu tiên

MỚI CẬP NHẬT