Sokha ẩn náu để sống còn, kêu gọi thay đổi chính quyền Cam Bốt trong ôn hòa

 Lãnh tụ đối lập Kem Sokha trong một lần phát biểu vào đầu tháng Chín tại trụ sở của Đảng Cứu Nguy mà cũng là nơi ông đang ẩn náu giữa thủ đô Nam Vang. (Tang Chhin Sothy/ Getty Images)

NAM VANG – Tại đỉnh cao sự nghiệp chính trị của ông, Kem Sokha đang ở thế kẹt. Về thể lý, ông tự nhốt mình trong trụ sở đảng đối lập của ông, Đảng Cứu Nguy Quốc Gia Cam Bốt (CNRP). Ông ở đó đã được hơn bốn tháng, chỉ bước ra ngoài trong tuần qua, lần đầu tiên tính từ tháng Năm, để ghi danh bầu cử.

Tuy nhiên, có lẽ liên quan nhiều hơn với vấn đề đang bàn, ông đang bị mắc kẹt trong một trò chơi chính trị được sắp xếp để chống lại mọi sự thay đổi. Cuộc tranh đấu của ông chống lại chế độ thâm căn cố đế ở Cam Bốt, do Thủ tướng Hun Sen bất kham đứng đầu, là một trò chơi rất nguy hiểm.

Và cơ may cho ông gặt hái bất kỳ phần thưởng thực sự nào là khó mà xác định được. Có lẽ ông là chính trị gia nổi tiếng nhất ở nước này. Ông kêu gọi sự ủng hộ cho một nền chính trị công bằng, trong một bầu không khí nơi mà những tiếng nói phản đối chính phủ phần lớn đều được đáp lại bằng sức mạnh và thái độ thù địch của người cầm quyền.

Lúc này phe đối lập không thể nhen nhúm lên bất kỳ loại phong trào công khai nào. Tuy nhiên, những cuộc biểu tình rầm rộ, tiếng nói của dân chúng, chính là những điều mà Sokha rất khao khát, để hỗ trợ cho xu thế của ông muốn lên lãnh đạo đất nước.

Ông Sokha, phó chủ tịch của đảng CNRP nói với kênh truyền hình tin tức NewsAsia, “Chúng tôi không muốn có bất cứ cuộc đổ máu, bất cứ vụ bạo động nào. Ưu tiên của chúng tôi là giải quyết các vấn đề một cách ôn hòa. Chúng tôi phải làm điều này trước tiên. Tuy nhiên, nếu vẫn còn có những chuyện bất công, những điều bất thường như vậy, và những sai trái khác, tôi tin rằng một số lượng dân chúng đông hơn sẽ xuất hiện để phản đối.”

Trong thời gian gần đây, nhà cầm quyền đã đàn áp mọi hình thức biểu tình trên đường phố, trong khi lãnh tụ thực sự của đảng đối lập này, ông Sam Rainsy, đang sống lưu vong ở Pháp. Một số viên chức cao cấp khác và các nhà hoạt động cho đảng này đã bị bắt giữ, bị sách nhiễu, và bị nhận chìm trong những cuộc chiến pháp lý, hoặc đằm mình trong tù.

Trong khi đó, việc khóa chặt trong sự kìm kẹp của chính phủ Cam Bốt trên về mọi phương diện của bộ máy nhà nước dường càng vững chắc hơn, nếu thậm chí đó là điều có thể làm được sau hơn ba chục năm cầm quyền.
Trong hoàn cảnh như vậy, ông Sokha rõ ràng tự xác định vị trí của ông là một vị cứu tinh, tức là người đang cố gắng kết thúc triều đại của ông Hun Sen, và đem lại sự thịnh vượng cho đất nước. Trong số sách vở ông đọc, được cố ý trưng bày bên trong văn phòng nhỏ kiêm phòng ngủ của ông, có những tựa sách viết về những nhà tranh đấu cho dân quyền như Nelson Mandela, Martin Luther King Jr, và Đức Đạt Lai Lạt Ma. Những tựa sách ấy làm cho hoài bão ấy trở nên rõ ràng hơn.

Ông nói, “Ở lại trong nước là một hành động phản kháng chính trị. Đó là nơi ẩn náu chính trị để lấy lại thế ổn định chính trị ở Cam Bốt, để chống lại nạn lạm dụng quyền miễn tố của quốc hội, chống lại hiến pháp bị vi phạm. Và điều đó là để cho cộng đồng quốc tế thấy rằng nền dân chủ của Cam Bốt đang bị đe dọa nghiêm trọng. "
Lối nói năng của ông gợi ý cho thấy một người lựa chọn việc ở nán lại trong sự an toàn của nơi trú ẩn của đảng ông hiện thời, nhưng chuẩn bị cho một xuất hiện sáng chói hơn nhiều trên sân khấu. Nhưng liệu ông có chia sẻ hay không sân khấu ấy với ông Rainsy, một cộng sự viên chiến lược hơn là một người đồng chí quan trọng, vẫn là một vấn đề mơ hồ.

“Mặc dù tôi đang mất tự do, điều đó thực sự khuyến khích những người ủng hộ tôi, và là điều tốt hơn so với việc tôi đào thoát, hoặc bỏ chạy để trốn ra ngoại quốc.” Ông Sokha nói như vậy, chỉ trích một cách không tinh tế chút nào việc ông Rainsy quyết định ở lại ngoại quốc, để tránh bị bắt giữ nếu ông trở về nước.
"Trong suốt thời gian tôi ở lại đây, tôi có thể thấy dân chúng vẫn đứng vững với tôi. Nếu tôi rời khỏi đây, người ta sẽ nản chí hoàn toàn.”

Các cuộc bầu cử xã ấp sắp diễn ra vào giữa năm tới sẽ là một cuộc trắc nghiệm định đoạt thành bại cho chỗ đứng của đảng CNRP, trước kỳ bầu cử quốc gia hết sức quan trọng trong năm 2018. CNRP nồng nhiệt tin tưởng rằng họ sẽ giành được sự ủy nhiệm của dân chúng Cam Bốt. Thế nhưng ông Sokha công khai nghi ngờ rằng cuộc bầu cử sẽ được tổ chức với tính cách hợp pháp, bao gồm cả khoảng thời gian trước ngày bỏ phiếu.