Sâu rầy và thuốc nhà vườn

Xuân hạ là thời gian gieo trồng, thuận lợi cho vườn tược phát triển. Nhưng cùng với cây lá lên xanh, thời gian này cũng là lúc sâu rầy xuất hiện để phá vườn, hớt tay trên công lao khó nhọc của chúng ta. Sâu rầy thì cơ man, mà mỗi loại rau trái lại hấp dẫn một thứ sâu riêng biệt, nhưng nhìn chung, người làm vườn thường phải đối phó với ba loại rệp, gọi riêng từng tên là rệp trắng (mealybug), rệp vỏ ốc (scale) và rệp vừng (aphid).

Để diệt rệp, chúng ta có hai thứ vũ khí: Sử dụng loài bọ tốt, và xịt thuốc. Bọ tốt thường không đủ số để tạo thành sức mạnh, nhà vườn chuyên nghiệp nhiều khi phải bỏ tiền mua thêm, nhưng dân làm vườn cho vui thì trời cho sao xài vậy, có mấy ai cầu kỳ tìm mua thêm bọ tốt.... Còn thuốc xịt thì “dân” gì chăng nữa cũng vẫn phải biết. Bởi vì thuốc xịt mới chính là phương thức phổ thông, tiện lợi và hiệu quả. Nhưng tìm sao được một thứ thuốc thích hợp cho vườn cây?

Thuốc ngoài chợ

Ý nghĩ đầu tiên là: “Ra chợ mua, khó gì!” Nhưng, nếu mua thuốc diệt kiến, diệt dán... đã không dễ thì mua thuốc diệt sâu rầy ở vườn rau chắn chắn còn khó hơn. Là vì, thuốc xịt ở vườn rau phải qui tụ hai điều kiện trái ngược: Đủ “độc” để diệt sâu rầy, nhưng cũng phải đủ “lành” để không gây hại cho người ăn rau. Nếu mua thuốc xịt trong chợ, bạn nhớ phải tìm cho được những loại thuốc đặc chế cho vườn rau, có ghi chữ “vegetable”, “fruit”, “orchard”, “organic” “Eco|”... trên nhãn hiệu. Đừng bạ thứ gì cũng mang ra xịt, xịt... kẻo rồi diệt được con bọ mà mình cũng mang họa bởi những độc chất do chính bàn tay mình gieo vãi.

Thuốc nhà vườn

Các thầy cô trong ngành luôn khuyến khích chúng ta tự chế thuốc xịt với những nguyên liệu thiên nhiên, hoặc hợp chất lành mạnh mình có thể kiểm soát được trong lúc chế biến. Tuyệt vời nhất là thuốc nhà vườn – do những bàn tay “thợ vườn” tự chế tại nhà – vừa không làm hại môi sinh, nói gì tới làm hại người, mà diệt sâu rầy rất hiệu quả. Trước khi bật mí công thức pha chế, Hằng xin phép quảng cáo vài dòng mong được sự quan tâm của các bạn:

Hiệu quả ra sao? Theo sự giải thích của các sư phụ, thuốc nhà vườn có khả năng làm rách màng tế bào và làm tan lớp sáp bảo vệ trên thân các loài rệp (mealybugs, scales, aphids) và nhiều thứ sâu rầy khác.
Không làm hại môi trường: Nếu được pha chế và sử dụng đúng cách, thuốc nhà vườn chắc chắn sẽ “thân thiện” với môi trường hơn các loại thuốc mua từ chợ, ở những điểm sau: Tự tan và hòa nhập với môi trường, không để lại tàn dư, chỉ diệt loài bọ thân mềm (như rệp cây) mà không làm hại chim chóc hoặc những thứ côn trùng da cứng như Lady Bug, Lacewing, ong mật hoặc ong bắp cầy....

Sử dụng thuốc

Mặc dầu chưa có “thuốc”, nhưng em xin nhắc chừng mọi người về việc sử dụng, rồi sau này có thuốc sẽ còn nói thêm. Bởi vì, nếu dùng không đúng cách thì sâu rầy chưa hẳn đã diệt được mà rau cỏ đã héo úa rồi. Không chỉ thuốc tự chế mới cần mà dù có mua từ chợ, bất cứ loại thuốc diệt sâu rầy nào cũng cần phải theo những “dè chừng” sau đây:

Thử trước: Nếu dùng lần đầu tiên cho một loại cây nào đó, chúng ta nên thử thuốc ở một nhánh cây hoặc chùm lá khuất nẻo để xem cây có phản ứng bất lợi gì không. Kiên nhẫn chờ 24 tiếng đồng hồ sau sẽ ra quan sát, xem cây lá có bị cháy xém không. Nếu có thì cần phải pha thuốc loãng thêm, cho đến khi không còn gây tác hại cho cây. Tránh cây mới trồng, cây đang ra hoa, hoặc những cây luôn luôn dị ứng với thuốc.

Tưới nước: Luôn luôn tưới nước trước khi xịt thuốc. Tránh những cây đang “hấp hối” hoặc những cây đang úa lá.

Thời gian: Thời gian thuận tiện nhất để xịt thuốc là lúc sáng sớm khi trời chưa có nắng, hoặc buổi chiều đã tắt nắng, là lúc nhiệt độ đã dịu lại, cây cối thoải mái trong bóng mát, và thuốc trụ có thể trụ lại lâu hơn.

Lắc đều xịt khắp: Lắc bình cho mạnh trước khi xịt để dung dịch thuốc được trộn đều. Xịt khắp mọi nơi, trên lá, dưới lá, cọng cây... cho ướt hết cả cây, thấm đến hang cùng ngỏ hẻm nhà sâu. Bởi vì, thuốc nhà vườn chỉ diệt sâu khi tiếp xúc, không có tác dụng ở những chỗ còn để khô.

Lập lại: Sau lần xịt đầu tiên, chờ khoảng 1 tuần rồi xịt tiếp lần 2, lần 3.... Nếu vườn cây bị sâu rầy xâm thực quá nhiều, bạn có thể xịt thuốc “dầy” hơn, mỗi tuần vài ba lần....

Đến đây, có thể bạn đã nóng ruột: “Thuốc độc hay thuốc tiên? Sao không huỵch toẹt ra cho rồi mà phải rào đón kỹ thế!” Thôi thôi không rào đón nữa kẻo lại bị mắng thêm: Lần sau, chúng ta sẽ nói về công thức pha chế nhé!

Vuhang231@yahoo.com"