Phòng ngừa chấn thương mắt và bảo vệ thị lực

BS Nguyễn Thị Nhuận

Có lẽ không ai không đồng ý là đôi mắt là cơ quan quan trọng bậc nhất cho cuộc sống con người. Tuy nhiên, đôi khi chúng ta không chú ý nhiều đến đôi mắt và tìm cách bảo vệ chúng. Chấn thương mắt thường là nguyên nhân làm giảm thị lực và có thể gây mù mắt. Mặc dù chấn thương mắt thường xẩy khi đang làm việc, nhưng trong rất nhiều trường hợp, chấn thương xảy ra ở quanh nhà. Chỉ cần một nút chai rượu sâm banh bắn lên hoặc một dây cao su bắn ra. May mắn thay, hầu hết các chấn thương mắt có thể phòng ngừa được. Bạn nên thực hiện các bước đơn giản sau đây để giảm nguy cơ chấn thương mắt và hiểu khi nào nên đi khám bệnh.

Làm gì để ngăn ngừa chấn thương mắt?

Xung quanh nhà

Đeo kính bảo vệ khi thực hiện các hoạt động nhiều rủi ro. Nên đeo kính an toàn với tấm chắn hai bên mắt bất cứ lúc nào có thể tiếp xúc với các vật thể bay hoặc bụi.
Đeo kính bảo vệ khi tiếp xúc với hóa chất. Hãy thận trọng ngay cả khi bạn chỉ là người đứng quan sát ngoài cuộc vì những hóa chất này có thể bắn vào mắt bạn.
Giám sát con cái khi chúng sử dụng các đồ dùng. Bút chì, kéo, nĩa và dao đều có thể gây tổn thương mắt nghiêm trọng. Các vật dụng thông thường trong gia đình - như kẹp giấy, dây bungee, móc treo áo, dây cao su và lưỡi câu cá - cũng có thể nguy hiểm.

Trong sân nhà

Nên bảo vệ đôi mắt của bạn trong khi làm việc trong sân nhà. Sử dụng kính bảo vệ mỗi khi bạn dùng máy cắt cỏ, máy xén cỏ và máy thổi lá.
Cho trẻ em tránh xa các mảnh vụn bay. Phải chắc chắn rằng trẻ nhỏ không ở ngoài sân trong khi máy cắt cỏ đang được vận hành.
Lưu trữ các chất độc hại ngoài tầm với trẻ em. Cất giữ phân bón, thuốc trừ sâu và hóa chất hồ bơi xa nơi trẻ em có mặt vào mọi lúc.

Nấu ăn và dọn dẹp

Cần thận trọng với hóa chất và chất tẩy rửa. Đọc kỹ nhãn của hóa chất và dụng cụ vệ sinh gia đình, như thuốc tẩy, trước khi sử dụng. Đừng trộn lộn các sản phẩm. Cất giữ tất cả các hóa chất và thuốc xịt xa tầm tay trẻ em.
Cẩn thận khi nấu ăn hoặc sử dụng đồ nóng. Nên sử dụng tấm chắn để ngăn chặn dầu mỡ nóng bắn tung tóe. Tránh sử dụng đồ cuộn tóc nóng gần mắt.
Cất dụng cụ nhà bếp và đồ dùng sắc bén cách xa trẻ nhỏ. Lưu trữ chúng ở những địa điểm không có trẻ em và tránh đặt chúng trong tầm với của trẻ nhỏ.

Di chuyển

Loại bỏ các mối nguy hiểm có thể gây ra té ngã. Gắn chặt thảm và lan can an toàn. Nếu có trẻ nhỏ hoặc người lớn tuổi sống trong nhà, hãy gắn cổng an toàn ở đầu và cuối cầu thang. Xem xét che các cạnh và góc vật dụng trong nhà bằng miếng đệm cho bớt sắc nhọn.
Sử dụng ghế an toàn trong xe hơi, ghế và dây an toàn ngang hay dây đeo vai phải phù hợp chặt chẽ. Đừng để trẻ từ 12 tuổi trở xuống ngồi ở ghế trước. Cất các vật dụng rời trong cốp xe của bạn hoặc gắn chặt chúng vào sàn xe.

Lúc chơi đùa

Một số đồ chơi trẻ em không an toàn, cần tránh. Đừng cho phép con bạn chơi với súng không dùng thuốc súng, như súng pellets hoặc súng BB. Tránh các đồ chơi phóng, như phi tiêu, cung tên, và đồ chơi bắn hỏa tiễn.
Không cho phép trẻ em sử dụng laser pointer. Gậy trỏ laser, đặc biệt là những gậy trỏ có độ sóng ngắn như gậy trỏ laser màu xanh lá cây, có thể làm hư võng mạc vĩnh viễn và gây mất thị giác chỉ trong vài giây. Người lớn nên thận trọng khi sử dụng gậy trỏ laser. Tránh hướng tia chiếu về phía mắt của bất kỳ ai.
Đeo kính bảo vệ khi chơi thể thao. Bất kỳ môn thể thao nào có banh, puck, gậy, gậy đập, vợt hoặc vật bay, đều có nguy cơ gây chấn thương mắt. Chọn kính bảo hộ thể thao được chứng nhận ASTM F804. Kính mắt chưa được thử nghiệm để sử dụng cho thể thao, chẳng hạn như kính râm, có thể gây hại nhiều hơn là không có kính mắt.
Giữ trẻ nhỏ an toàn khi gặp chó. Khi trẻ nhỏ bị chó cắn, chấn thương mắt thường xuyên xảy ra.

Ăn mừng

Không đốt pháo. Hãy để dành pháo cho các chuyên gia đã được đào tạo.
Tận trọng khi mở một chai rượu sâm banh. Đừng lắc chai. Hướng cái chai góc 45 độ khỏi chính bạn và các người đứng ngoài. Giữ chắc bàn tay bạn trên nút chai trong khi vặn nó. Đặt một chiếc khăn trên toàn bộ chai, nắm nút chai và từ từ vặn chai cho đến khi nút chai ra khỏi gần hết cổ chai. Để ngăn nút chai không bị phóng ra như hỏa tiễn, hãy đặt áp lực nhẹ lên nút chai khi nó bắn ra khỏi chai.

Những dấu hiệu và triệu chứng của chấn thương mắt là gì?

Không phải lúc nào cũng dễ dàng nhận ra chấn thương mắt - đặc biệt là ở trẻ em. Hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào sau đây:
Mắt rõ ràng bị đau, khó mở mắt hoặc khó nhìn
Mí mắt bị cắt hoặc rách
Một mắt không chuyển động được bằng mắt kia
Một mắt lòi ra xa hơn hoặc có vẻ nổi bật hơn mắt kia
Kích thước hoặc hình dạng đồng tử khác thường
Có máu ở tròng trắng mắt
Có vật lạ trên mắt hoặc dưới mí mắt không thể lấy ra dễ dàng

Làm gì nếu chấn thương mắt xảy ra?

Khi chấn thương mắt xảy ra, hãy tìm sự trợ giúp y tế từ bác sĩ nhãn khoa hoặc bác sĩ khác càng sớm càng tốt - ngay cả khi vết thương có vẻ nhỏ. Chăm sóc chậm trễ có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn hoặc mù lòa. Ngoài ra, cần thực hiện các bước đơn giản để ngăn ngừa thiệt hại thêm, ví dụ:
- Không chạm, chà hoặc đè vào mắt
Đừng cố gắng lấy ra một vật thể bị kẹt trên bề mặt của mắt hoặc một vật thể dường như đã nhập vào mắt
Không bôi thuốc mỡ hoặc thuốc khác vào mắt
Rửa các hóa chất mà mắt đã tiếp xúc với nhiều nước sạch
Nhẹ nhàng đặt một miếng che hoặc miếng gạc lên mắt cho đến khi tìm được chăm sóc y tế

Một tai nạn có thể xảy ra trong chớp mắt. Có chuẩn bị - phòng ngừa và hành động nhanh chóng trong trường hợp khẩn cấp - có thể giúp bạn và người thân của bạn giữ được thị lực.