Mẹo Vặt

Phân hóa học và thiên nhiên: Những điều bất lợi

Tuesday, 12/09/2017 - 07:22:29

Nhưng các khuyết điểm của phân hóa học thì dần dần mới lộ mặt. Hôm nay chúng ta sẽ nói về khuyết điểm của hai loại phân – thiên nhiên và hóa học - để biết cách sử dụng chúng khi cần thiết.

Bài VŨ HẰNG

Đối với người làm vườn, phân bón là một yếu tố cần thiết, không có không được. Từ ban đầu, người ta dùng phân bón thiên nhiên là mùn, rác, cây, lá, chất thải động vật để lâu ngày cho hoai mục. Phân thiên nhiên sẽ giúp cả đất và cây đều tốt lên về lâu dài. Nhưng dùng phân thiên nhiên, chúng ta phải kiên nhẫn, chờ đợi thời gian trước khi thấy nó phát huy tác dụng.


Phân hóa học được viên lại thành những hạt tròn, có thể bón ngay vào gốc cây.

Về sau này, khi khám phá ra nhu cầu về dưỡng chất của cây thì các nhà khoa học bắt đầu chế ra phân bón nhân tạo có đủ dưỡng chất theo đúng yêu cầu của từng loại. Lợi điểm của phân hóa học là có tác dụng ngay, chỉ vài ngày sau là cây trở nên xanh tốt cứ như có phép màu biến đổi. Nhưng các khuyết điểm của phân hóa học thì dần dần mới lộ mặt. Hôm nay chúng ta sẽ nói về khuyết điểm của hai loại phân – thiên nhiên và hóa học - để biết cách sử dụng chúng khi cần thiết.


Khi mua thì cần lưu ý tìm chữ “organic” trên bao bì.

Bất lợi của phân thiên nhiên (natural fertilizers, organic fertilizers)

Phân thiên nhiên, bao gồm lá, cây, rễ ... và chất thải động vật hoai mục, khi sử dụng thì có tác dụng vào căn bản, đất đai được bồi bổ toàn diện, làm cho hoa màu tốt tươi lâu dài. Đó là điều mà không một nhà nông nào không ao ước. Nhưng dùng phân thiên nhiên, chúng ta phải lưu ý những điểm sau đây:
1. Cần kiên nhẫn: Bón phân thiên nhiên, bạn phải kiên nhẫn chờ đợi, chứ không nhìn thấy kết quả ngay ngày hôm sau. Có thể phải chờ tới vài tháng mới thấy phân thực sự tác dụng. Nhưng xin kiên nhẫn, sự kiên nhẫn của bạn chắc chắn sẽ được đền bù xứng đáng.
2. Không rõ ràng về dưỡng chất: Chúng ta chỉ biết chung chung, chứ không được rõ ràng về số lượng dưỡng chất có trong phân thiên nhiên. Bón phân thiên nhiên thì biết chung chung là tốt, nhưng khó biết rõ tốt đến mức nào, và đáp ứng nhu cầu của cây trong từng giai đoạn phát triển ra sao.

Bất lợi của phân hóa học (chemical fertilizer, synthetic fertilizer)

Phân hóa học bù lại cho chủ vườn về hai điểm trên. Dùng phân hóa học, bạn có thể nhìn thấy tác dụng ngay chỉ cần sau một, hai ngày. Đồng thời, bạn cũng biết rõ trong những hạt phân rải xuống chứa những dưỡng chất gì, nhiều ít bao nhiêu, có đáp ứng được nhu cầu phát triển của cây hay không. Nói chung, dùng phân hóa học là làm vườn bằng khoa học, với sự tính toán rõ ràng là cây đang cần gì và mình có thể đáp ứng cho nó ngay điều ấy. Giống như một câu tục ngữ mà ông bà mình ngày xưa hay nói “buồn ngủ gặp chiếu manh” vậy. Nhưng phân hóa học có những khuyết điểm về nhiều phương diện khác:


Phân thiên nhiên thường ở dạng đất đen, không được gọn gàng sạch sẽ như phân hóa học.

1. Bổ cây, không bổ đất
Phân hóa học đáp ứng nhanh cho nhu cầu hiện tại của cây, nhưng không làm gì để duy trì sự phì nhiêu của đất. Thực ra, phân hóa học không chỉ bao gồm những dưỡng chất ích lợi mà thôi, mà phần lớn trọng lượng bao phân là chất liên kết (fillers), được dùng để nối các thành phần dưỡng chất này và viên lại thành các hạt tròn, như chúng ta thường thấy trong các bao phân ba màu ở các quầy hàng.
Chất liên kết này không có ích gì cho cây, và cho đất. Về lâu dài, hoặc sau nhiều vụ mùa, đất chỉ được bón phân hóa học sẽ trở nên khô cằn, thiếu nhiều khoáng chất thiên nhiên do các đợt trồng cấy trước đã hút hết mà không được tái bồi bổ.
Tình trạng này sẽ không xảy ra nếu bạn dùng phân thiên nhiên (natural, organic).

2. Bón phân quá mức
Phân hóa học được tạo thành dựa trên sự tính toán chi ly về nhu cầu của cây. Nếu bạn không biết rõ nhu cầu của cây trong từng giai đoạn phát triển ra sao – thí dụ, dưỡng chất cần thiết khi cây còn non khác với lúc sắp đơm hoa, càng khác với lúc đang có trái… – và không biết mua đúng loại phân có tỷ lệ dưỡng chất thích hợp, thì rất có thể bạn sẽ bón không đúng thứ cần thiết, hoặc có thể bón quá tay, không những làm chết cây mà còn làm rối loạn cả đất….
Dùng phân thiên nhiên, với điều kiện đã hoai mục hoàn toàn, thì bạn không sợ quá tay, có nhiều tốt nhiều, có ít tốt ít.
3. Độc chất tích lũy
Dưỡng chất trong phân hóa học dễ bị trôi ra khỏi mục tiêu, khiến chủ vườn phải bón đi bón lại nhiều lần. Một miếng đất tiếp nhận quá nhiều đợt phân hóa học sẽ tích lũy độc chất trong đất, rồi từ đất, độc chất sẽ thấm vào cây, đầu độc rau trái và hoa màu.


Phân hóa học có thể pha thành nước, xịt vào cây dễ dàng.

4. Mất thăng bằng độ pH
Sử dụng phân hóa học lâu dài sẽ thay đổi độ pH của đất, gây rối loạn đời sống những vi sinh vật hữu ích cho đất, làm phát sinh những loại sâu rầy mới.
*
Nói tóm lại, nếu muốn có kết quả nhất thời, bạn có thể dùng phân hóa học. Với điều kiện, bạn phải hiểu rõ vườn của mình đang cần gì trong từng giai đoạn, và tìm ra loại phân bón đáp ứng những nhu cầu ấy. Kết quả: Bạn sẽ có ngay một khu vườn tưng bừng hương sắc, những trái cà chua to lớn nhất vùng, những bồn cỏ mướt xanh nhất xóm… gần như sau một sớm một chiều.
Nhưng về lâu dài, nếu bạn muốn sống hài hòa với thiên nhiên, bảo toàn và cải thiện sự phì nhiêu của đất đai, thì không có cách nào hơn là sử dụng phân bón thiên nhiên. Rồi ra bạn sẽ thấy kết quả sẽ khác nhau một trời một vực.
Vuhang231@yahoo.com

Viết bình luận đầu tiên

MỚI CẬP NHẬT