Chuyện Nước Pháp

Những ngôi chợ Giáng Sinh nổi tiếng tại Pháp (kỳ 1)

Thursday, 27/11/2014 - 10:08:10

Lúc đầu, tên gọi là chợ thánh Nicolas (ông tổ của cha Nô En), rồi trở thành chợ Hài Nhi Jésus (Christkindensmarik), sau này chỉ còn là những ngôi chợ “Nô-En” ngắn gọn.

Bài NGUYỄN THỊ NGỌC DIỄM

Chúng tađang bước vào thời kỳ lễ lộc cuối năm phương Tây. Hai bên cácđại lộ lớn nhỏ, các conđường rẽ vào ngõ xóm riêng tưđãđược nhân viên nhà nước ghé quađặt lại những đèn hình nê-ôngđủ màuđủ sắc. Trong xóm Bách Thảo nơi tôiở, vài ngôi nhà tiên phong bắtđèn chớp tắt thật vui mắt vì họ hãy còn quá... lẻ loi. Người Pháp mừng lễ Giáng Sinh chậm chạp hơn người Mỹ, nhà nhà còn lặng thinh chưa chuẩn bị gì nhiều trong khi xứ Cờ Hoa vào thờiđiểm này buổi tốiđã lấp lánh chớp tắt một trời sao nhân tạo.
Để chuẩn bị một đêm Giáng Sinh hấp dẫn, tươi mát, sáng chói, đầy quà chất đống dưới chân cây thông xanh hoặc bằng chất nhựa hoặc là chất hữu cơ thật thụ, ai nấy đều kéo nhau đến chợ. Đã thành lệ, chúng ta hay viếng thăm các siêu thị lớn nhỏ đã chưng bày và trang hoàng đầy dẫy những hình tượng tiêu biểu cho Nô-En. Tuy vậy, các ngôi chợ nằm ngoài hệ thống này vẫn vô cùng hấp dẫn dân Pháp và khách nước ngoài Châu Âu hay kể cả thế giới đến mua sắm theo truyền thống khá xưa. Vào thế kỷ thứ 14, các ngôi chợ Giáng Sinh đầu tiên xuất hiện ở vùng Alsace (và Lorraine gần nhau, ở về phía Đông nước Pháp) và bên nước Đức (gần biên giới với Pháp). Ngôi chợ nổi tiếng nằm trong tốp 10 thuộc tỉnh Strasbourg có mặt trễ hơn vào thế kỷ thứ 16.
Lúc đầu, tên gọi là chợ thánh Nicolas (ông tổ của cha Nô En), rồi trở thành chợ Hài Nhi Jésus (Christkindensmarik), sau này chỉ còn là những ngôi chợ “Nô-En” ngắn gọn. Trong vòng vài thế kỷ, chợ chỉ mở cửa trong vòng 8 ngày trước Nô-En và ngừng nghỉ lúc nửa đêm có thánh lễ diễn ra và mang tính chất tôn giáo cổ truyền của đạo Chúa. Chợđược tổ chức duy nhấtở hai vùngđấtĐông - Bắc nước Pháp. Mãi đến năm 1990 (rất gần đây) thì lan truyền trên toàn quốc góp thêm vào sự phồn thịnh thương mại.
Có 10 ngôi chợ sắp hạng nhất theo các hãng buôn vé du lịch :
1. Thuộc tỉnh Strasbourg: không ai có thể truất ngôi hàng đầu của chợ này được.
2. Montbéliard: chợ của ánh sáng Nô En huy hoàng.
3. Amiens: hương thơm mùa đông bao trùm.
4. Reims: ngôi chợ tôn sùng ông thánh “cha Nô En”.
5. Paris La Défense: hội chợ Nô En.
6. Avignon: hội chợ đặc sắc tỉnh lỵ.
7. Nantes: hội chợ khác lạ.
8. Lille: hội chợ thanh thế lẫy lừng.
9.
Metz và Plombières: hội chợ của dân ngụ cư vùng Lorraine.
10. Colmar: hội chợ truyền thống sâu đậm.
Chúng ta sẽ lần lượt ghé qua từng chỗ ngắm nghía, thưởng thức những nétđặc biệt làm nên danh tiếng của các ngôi chợ này.
Chợ Giáng Sinh số một, đầu sổ là ở tỉnh Strasbourg, cách Paris gần 500 cây số. Chợ này nổi tiếng không nhữngở Pháp mà còn là ở khắpÂu Châu. Từ năm 1570, chung quanh nhà thờ trung ương tập trung khoảng hơn 10 ngôi chợ tháp gỗ tuyệt đẹp của các nhà thương mại địa phương soi sáng cả tỉnh lỵ từ ngày 28 tháng 11 cho đến ngày 31 tháng 12. Năm nay, là dịp lễ chợ mở cửa lần thứ 445!
Không nghi ngờ gì nữa, đây là nơi có chợ GS cũ kỹ, xa xưa nhất trên nước Pháp. Đúng vậy, vào năm 1570, dưới sự ca tụng “quá lố” lâu đời các vị Thánh của tín đồ Thiên Chúa, nhóm cách mạng canh tân nhà thờ (Protestan, Tin Lành) đã tổ chức thành công ngôi chợ mang tên “Hài Nhi Jésus” thay cho Saint Nicolas.
Từ chiều tối trởđi, một bầu không khíấm cúng lung linhánh sáng huyềnảo thay thế cho mặt trời vềđi ngủ sớm chỉ có duy nhấtở tỉnh này. Các bảng hiệu cửa hàng thay nhau lấp lánhđèn chớp tắt hay cốđịnh, mùi hương của quế và vài ba gia vị khác như hồi trộn trong rượuđỏ hâm nóng vừa phải không làm cháy cổ họng bốc lên thơm phức gợi nhớ thờiấu thơ, tiếng hát các bài ca Nô En truyền thống vang vang xa xa từ trọng tâm các nhà thờ. Hiện nay, con số gian hàng bày bán quà, bánh kẹo, quần áo, đồ trang trí cây thông, đèn, hang chúa Hài Đồng... lên đến vài trăm và rải đều trên mấy con đường phố lớn và công trường Broglie, Nhà Thờ Chính. Ngoài ra, cũng có các thức ăn và uống tại chỗ như nhiều nơi khác: bánh kẹp tẩm mứt, rượu vang nấu gần sôi bốc khói thơm nghi ngút mùi quế.
Trong công trường Kléber mọc lên một gốc thông nhân tạo đồ sộ trang hoàng tuyệt đẹp và chung quanh nó là các sân khấu hòa nhạc tưng bừng hay các màn trình diễn hứng thú nhằm giới thiệu truyền thống tỉnh lỵ như nhảy múa, ăn mặc kiểu dân ca lạ mắt. Trẻ con có thể cùng đi với cha mẹ du ngoạn bằng thuyền trên sông nước Strasbourg, cảnh đẹp về đêm cũng rất huyền ảo.
Montbéliard là một tỉnh lớn cách Paris 484 cây số với khoảng 30.000 dân ở về phía Đông nước Pháp, thuộc vùng Franche Comté. Đêm họp chợ, có các gian hàng “nhà chòi” của những chuyên gia thủ công nghệ bày bán những món đồ vật lạ thường làm khách thăm lé mắt (objets insolites). Những món hàng này ngoài lễ GS người Pháp muốn mua có thể đến chợ trời nay được tập trung nhất thời ở tại chỗ nên được quý chuộng khỏi đi xa. Chúng nằm trong khu đền cổ Saint Martin.
Gần đó là nơi nhấm nháp các thứ bánh gần như là bánh cuốn của Việt Nam ta nhưng làm bằng bột mì, trong ruột bánh có jambon và các lát phô mai. Cũng có thứ bánh cuốn này nhưng được đốt cháy rực lửa xanh khi tẩm cồn (alcool) trong vài giây làm hương vị tăng thêm phần hấp dẫn lạ miệng vị rượu mạnh ngon lành mà không quá đà say sưa. Trẻ em đến một nơi dành riêng cho chúng tập chế tạo những vòng cườm thánh lễ tên là “Couronne de l'Avent” theo tục lệ đạo Chúa. Trẻ con sẽ dùng nhiều cành thông ghép lại thành vòng tròn, bên trong để nhiều cây đèn cầy và vật liệu bé tí trang điểm như cụm chuông vàng kim lộng lẫy bên các chùm trái cây xanh, đỏ, hồng và các ngôi sao tuyệt đẹp. Vòng cườm lễ Nô En được sáng tạo bởi một vị thủ thừa nhà thờ người gốc Đức ở tỉnh Hambourg khi ông cứu vớt các trẻ em nghèo đói và được chúng cứ hỏi mãi khi nào lễ GS sẽ tới ? Ông bèn làm ra vật tượng trưng thời gian tính bởi chiếc vòng cườm nói trên: vòng làm bằng gỗ có đính 19 cọng nhang nhỏ màu đỏ và 4 cọng nhang lớn màu trắng. Mỗi sáng sớm, cọng nhang nhỏ màuđỏđược mồi cháy lên vàđến ngày chúa nhật thìđến phiên cọng nhang lớn màu trắng thay thế. Như vậy theo lịch Avent (nghĩa là 4 tuần lễ để chuẩn bị đêm GS) thì các em bé sẽ biết khi nào ngày quan trọng đến mà khỏi cần hỏi nữa. (Ntnd)

 

Viết bình luận đầu tiên

MỚI CẬP NHẬT