Những điều cần biết về chứng cao huyết áp (tiếp theo)

Điều trị

Thay đổi lối sống có thể giúp nhiều trong việc kiểm soát huyết áp cao, thí dụ :
- Ăn uống lành mạnh, ít muối
- Thể dục thường xuyên
- Duy trì cân nặng vừa phải, cố gắng giảm cân nếu bị dư cân hoặc béo phì
- Hạn chế uống rượu

Nhưng đôi khi thay đổi lối sống không đủ để kiểm soát huyết áp cao, cần dùng thuốc để giảm huyết áp. Mục tiêu điều trị huyết áp phụ thuộc vào sức khỏe của bệnh nhân.

Huyết áp nên dưới 130/80 mm Hg nếu:
- Bạn là người trưởng thành khỏe mạnh từ 65 tuổi trở lên
- Bạn là một người trưởng thành khỏe mạnh trẻ hơn 65 tuổi với nguy cơ mắc bệnh tim mạch từ 10% trở lên trong 10 năm tới
- Bạn bị bệnh thận kinh niên, tiểu đường hoặc bệnh động mạch vành
Mặc dù 120/80 mm Hg hoặc thấp hơn là mục tiêu lý tưởng, các bác sĩ không chắc chắn là bạn cần điều trị bằng thuốc để đạt đến mức đó. Nếu bạn từ 65 tuổi trở lên và dùng thuốc để có huyết áp tâm thu thấp hơn (dưới 130 mm Hg), bạn sẽ không cần phải đổi thuốc trừ khi chúng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe hoặc phẩm chất cuộc sống.

Loại thuốc bác sĩ kê toa tùy thuộc vào số đo huyết áp và các vấn đề y tế khác của bạn. Rất tốt nếu bạn có thể làm việc cùng với một nhóm các chuyên gia y tế có kinh nghiệm trong việc điều trị huyết áp cao để phát triển một kế hoạch điều trị cá nhân.

Thuốc trị cao huyết áp

- Thuốc lợi tiểu thiazide. Thuốc lợi tiểu là thuốc tác động lên thận để giúp cơ thể loại bỏ sodiumi và nước, làm giảm lượng máu. Thuốc lợi tiểu thiazide thường là lựa chọn đầu tiên, nhưng không phải là lựa chọn duy nhất trong các thuốc trị cao huyết áp. Thuốc lợi tiểu thiazide bao gồm chlorthalidone, hydrochlorothiazide (Microzide) và các loại khác. Nếu bạn không đang dùng thuốc lợi tiểu và huyết áp vẫn cao, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc thêm hoặc thay thế một loại thuốc bạn đang dùng bằng thuốc lợi tiểu. Thuốc lợi tiểu hoặc thuốc calcium channel blockers có thể hoạt động tốt hơn cho những người gốc châu Phi và người già hơn là thuốc ức chế angiotensin-converting enzyme (ACE). Tác dụng phụ thường thấy của thuốc lợi tiểu là tăng đi tiểu.

- Thuốc ức chế angiotensin-converting enzyme (ACE inhibitors). Những thuốc này - chẳng hạn như lisinopril (Zestril), benazepril (Lotensin), captopril (Capoten) và các loại khác - giúp thư giãn mạch máu bằng cách ngăn chặn sự hình thành của một hóa chất tự nhiên làm thu hẹp các mạch máu. Những người mắc bệnh thận kinh niên có thể được cho dùng thuốc này.

- Thuốc chặn Angiotensin II receptor (ARB). Những loại thuốc này giúp thư giãn các mạch máu bằng cách ngăn chặn hành động, chứ không phải sự hình thành, của một hóa chất tự nhiên làm thu hẹp các mạch máu. ARB gồm candesartan (Atacand), losartan (Cozaar) và những loại khác. Những người mắc bệnh thận kinh niên có thể được cho dùng thuốc này.

- Thuốc chặn calcium channel. Những loại thuốc này - gồm amlodipine (Norvasc), diltiazem (Cardizem, Tiazac) và những loại khác - giúp thư giãn các cơ của mạch máu. Một số làm chậm nhịp tim. Thuốc chặn calcium channel có thể hoạt động tốt hơn cho người già và người gốc châu Phi hơn là chỉ dùng thuốc ức chế ACE.

Nước bưởi tương tác với một số thuốc chặn calcium channel, làm tăng nồng độ thuốc trong máu khiến bạn có nguy cơ bị các tác dụng phụ cao hơn. Nói chuyện với bác sĩ hoặc dược sĩ của bạn nếu bạn quan tâm về sự tương tác của thuốc.

Đôi khi bệnh nhân cần thêm thuốc để điều trị huyết áp cao

Nếu bạn gặp khó khăn trong việc đạt được mục tiêu huyết áp của mình dù đã kết hợp các loại thuốc trên, bác sĩ có thể kê toa:
- Thuốc chặn Alpha (Alpha bloclers). Những loại thuốc này làm giảm các kích thích thần kinh đến các mạch máu, làm giảm tác dụng của các hóa chất tự nhiên làm hẹp các mạch máu. Thuốc chặn alpha gồm doxazosin (Cardura), Prazosin (Minipress) và các loại khác.
- Thuốc chặn alpha-beta. Ngoài việc giảm các lực đẩy thần kinh đến các mạch máu, thuốc chặn alpha-beta làm chậm nhịp tim để giảm lượng máu phải bơm qua mạch màu. Thuốc chặn alpha-beta bao gồm carvedilol (Coreg) và labetol (Trandate).
- Thuốc chặn Beta. Những loại thuốc này làm giảm khối lượng công việc lên tim và mở các mạch máu, khiến tim đập chậm hơn và ít tốn sức hơn. Thuốc chặn beta gồm acebutolol (Sectral), atenolol (Tenormin) và các loại khác.Thuốc chặn beta thường không được dùng như loại thuốc duy nhất nhưng chúng có thể có hiệu quả khi kết hợp với các thuốc huyết áp khác.
- Thuốc đối kháng Aldosterone. Ví dụ là spironolactone (Aldactone) và eplerenone (Inspra). Những loại thuốc này ngăn chặn tác dụng của một hóa chất tự nhiên có thể dẫn đến giữ muối và chất lỏng, gây ra huyết áp cao.
- Thuốc ức chế Renin. Aliskiren (Tekturna) làm chậm quá trình sản xuất renin, một loại enzyme được sản xuất bởi thận, làm bắt đầu một chuỗi các bước hóa học làm tăng huyết áp. Aliskiren hoạt động bằng cách giảm khả năng bắt đầu tiến trình này của renin. Do nguy cơ biến chứng nghiêm trọng, gồm stroke, bạn không nên dùng aliskiren với thuốc ức chế ACE hoặc ARB.
- Thuốc giãn mạch. Những loại thuốc này, bao gồm hydralazine và minoxidil, hoạt động trực tiếp trên các cơ trong thành động mạch, ngăn chặn các cơ bị thắt chặt và các động mạch bị thu hẹp.
- Tác nhân trung tâm. Những loại thuốc này ngăn óc báo hiệu hệ thống thần kinh để tăng nhịp tim và thu hẹp các mạch máu. Ví dụ: clonidine (Catapres, Kapvay), guanfacine (Intuniv, Tenex) và methyldopa.

Để giảm số liều thuốc hàng ngày bạn cần, bác sĩ có thể cho kết hợp các loại thuốc liều thấp thay vì liều lớn hơn của một loại thuốc. Trong thực tế, hai hoặc nhiều loại thuốc huyết áp thường có hiệu quả hơn chỉ một. Đôi khi việc tìm ra loại thuốc hiệu quả nhất hoặc kết hợp các loại thuốc là vấn đề thử nghiệm.

Khi huyết áp khó kiểm soát

Nếu huyết áp của bạn vẫn ở mức cao mặc dù đã sử dụng ít nhất ba loại thuốc trị huyết áp cao khác nhau, một trong số đó thường là thuốc lợi tiểu, bạn có thể bị chứng huyết áp khó kiểm soát. Những người đã kiểm soát huyết áp cao nhưng đang dùng bốn loại thuốc khác nhau cùng một lúc để đạt được sự kiểm soát đó cũng được coi là có huyết áp khó kiểm soát. Lúc này, khả năng huyết áp cao do nguyên nhân thứ phát gây ra nên được xem xét lại. Bị tăng huyết áp khó kiểm soát không có nghĩa là huyết áp của bạn sẽ không bao giờ giảm. Trên thực tế, nếu bạn và bác sĩ có thể xác định được nguyên nhân gây huyết áp cao kéo dài của bạn, thì rất có thể việc điều trị sẽ hiệu quả hơn.

Bác sĩ hoặc chuyên gia về huyết áp của bạn có thể:
- Tìm các nguyên nhân tiềm ẩn và xác định xem những nguyên nhân này có thể được điều trị không.
- Xem lại các loại thuốc bạn đang dùng cho các tình trạng khác và khuyên bạn không nên dùng loại thuốc nào làm tăng thêm huyết áp.
- Đề nghị theo dõi huyết áp tại nhà để xem bạn có thể bị huyết áp cao hơn tại phòng mạch không (chứng tăng huyết áp áo choàng trắng).
- Đề nghị thay đổi lối sống, chẳng hạn như ăn uống lành mạnh với ít muối, duy trì cân nặng hợp lý và hạn chế uống rượu
- Thay đổi thuốc điều trị huyết áp cao để đưa ra sự kết hợp và liều lượng hiệu quả nhất
- Cân nhắc thêm chất đối kháng aldosterone như spironolactone (Aldactone), có thể giúp kiểm soát tăng huyết áp kháng thuốc.

Một số phương pháp điều trị thử nghiệm như cắt bỏ dây thần kinh giao cảm thận và kích thích bằng điện các baroreceptor nơi xoang động mạch cổ đang được nghiên cứu.
Nếu bạn không dùng thuốc huyết áp cao theo đúng chỉ dẫn, huyết áp có thể tăng cao. Nếu bạn bỏ qua liều vì bạn không đủ tiền mua thuốc, vì bạn có tác dụng phụ hoặc vì đơn giản là bạn quên uống thuốc, hãy nói chuyện với bác sĩ về các giải pháp. Đừng thay đổi điều trị của bạn mà không có hướng dẫn của bác sĩ.

Lối sống và cách tự giúp tại nhà

Thay đổi lối sống có thể giúp bạn kiểm soát và ngăn ngừa huyết áp cao, ngay cả khi bạn đang dùng thuốc huyết áp. Đây là những gì bạn có thể làm:
- Ăn uống lành mạnh, có lợi cho sức khỏe, có lợi cho tim. Hãy thử phương pháp ăn để ngăn chặn tăng huyết áp (DASH), trong đó nhấn mạnh trái cây, rau, ngũ cốc, thịt gia cầm, cá và thực phẩm từ sữa ít béo. Ăn nhiều chất potassium, có thể giúp ngăn ngừa và kiểm soát huyết áp cao. Ăn ít chất béo bão hòa và transfat.
- Giảm muối, giới hạn sodium dưới mức 2.300 miligam (mg) mỗi ngày hoặc ít hơn. Lượng sodium thấp hơn nữa - 1.500 mg mỗi ngày hoặc ít hơn - là lý tưởng cho hầu hết người lớn.
Mặc dù bạn có thể giảm lượng muối ăn vào bằng cách không rắc thêm muối khi ăn nhưng bạn cũng nên chú ý đến lượng muối có trong thực phẩm chế biến sẵn mà bạn ăn, chẳng hạn như súp đóng hộp hoặc bữa ăn đông lạnh.
- Duy trì cân nặng vừa phải hoặc giảm cân nếu bạn dư cân hoặc béo phì, có thể giúp bạn kiểm soát huyết áp cao và giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe liên quan. Nói chung, bạn có thể giảm huyết áp khoảng 1 mm Hg với mỗi kg (khoảng 2,2 pound) trọng lượng bạn giảm.
- Tăng hoạt động thể lý. Thể dục thường xuyên có thể giúp giảm huyết áp, kiểm soát căng thẳng, giảm nguy cơ mắc một số vấn đề sức khỏe. Đặt mục tiêu ít nhất 150 phút mỗi tuần cho hoạt động aerobic vừa phải hoặc 75 phút mỗi tuần cho hoạt động aerobic mạnh mẽ, hoặc kết hợp hoạt động vừa phải và mạnh mẽ. Ví dụ: hãy thử đi bộ nhanh trong khoảng 30 phút hầu hết các ngày trong tuần. Hoặc thử tập luyện xen kẽ, trong đó bạn xen kẽ các đợt hoạt động cường độ ngắn với thời gian phục hồi ngắn của hoạt động nhẹ hơn. Nhắm thực hiện các bài tập tăng cường bắp thịt ít nhất hai ngày một tuần.
- Hạn chế rượu. Ngay cả khi bạn khỏe mạnh, rượu có thể làm tăng huyết áp. Nếu uống rượu, hãy giữ điều độ. Đối với người lớn khỏe mạnh, điều đó có nghĩa là tối đa một ly mỗi ngày đối với phụ nữ và tối đa hai ly mỗi ngày đối với nam giới. Một ly tương đương với 12 ounce bia, 5 ounce rượu hoặc 1,5 ounce rượu 80 độ.
- Đừng hút thuốc. Thuốc lá có thể làm tổn thương thành mạch máu và tăng mảng bám trong động mạch. Nếu bạn hút thuốc, hãy yêu cầu bác sĩ của bạn giúp bạn bỏ thuốc lá.
- Quản lý căng thẳng. Giảm căng thẳng hết mức có thể. Thực hành các kỹ thuật đối phó lành mạnh, chẳng hạn như thư giãn cơ bắp, hít thở sâu hoặc thiền định. Hoạt động thể chất thường xuyên và ngủ nhiều cũng có thể giúp ích.
- Theo dõi huyết áp tại nhà. Theo dõi huyết áp tại nhà có thể giúp bạn theo dõi huyết áp chặt chẽ hơn, cho biết thuốc có đang hoạt động và cảnh báo bạn và bác sĩ về các biến chứng tiềm ẩn. Theo dõi huyết áp tại nhà không thể thay thế cho việc đi khám bệnh và máy đo huyết áp tại nhà có thể có một số hạn chế. Ngay cả khi bạn có được huyết áp bình thường, đừngngưng hoặc thay đổi thuốc hoặc thay đổi cách ăn uống mà không nói chuyện với bác sĩ trước. Nếu huyết áp của bạn được kiểm soát, hãy hỏi bác sĩ về việc bao lâu mới cần theo dõi huyết áp.
- Thực hành thư giãn hoặc thở chậm, sâu. Thực hành hít thở sâu, chậm để giúp thư giãn. Có một số thiết bị giúp thúc đẩy thở chậm, sâu. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, thở bằng thiết bị có thể là một lựa chọn để hạ huyết áp, đặc biệt khi lo lắng gây ra huyết áp cao hoặc các phương pháp điều trị tiêu chuẩn không được dung nạp tốt.
- Kiểm soát huyết áp khi mang thai. Nếu bạn là phụ nữ bị huyết áp cao, hãy thảo luận với bác sĩ về cách kiểm soát huyết áp khi mang thai.

Các cách khác

Mặc dù ăn uống lành mạnh và tập thể dục là cách tốt nhất để giảm huyết áp, một số cách khác cũng có thể giúp hạ huyết áp. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định lợi ích này.
- Chất xơ, chẳng hạn như blond psyllium và cám lúa mì
- Khoáng chất, chẳng hạn như magnesium, calcium và potassium
- Folic acid
- Các chất bổ sung hoặc sản phẩm làm tăng nitric oxide hoặc mở rộng mạch máu (thuốc giãn mạch), chẳng hạn như cocoa, coenzyme Q10, L-arginine hoặc tỏi
- Omega-3 fatty acid, có trong cá béo, dầu cá liều cao hoặc flaxseed

Một số nghiên cứu đang xem liệu vitamin D có thể làm giảm huyết áp, nhưng cần nhiều nghiên cứu hơn.
Mặc dù cách tốt nhất để lấy các chất bổ sung này là dưới dạng thực phẩm, bạn cũng có thể uống thuốc bổ sung. Nói chuyện với bác sĩ của bạn trước khi thêm bất kỳ chất bổ sung nào vào điều trị huyết áp của bạn. Một số chất bổ sung có thể tương tác với thuốc, gây ra tác dụng phụ có hại, chẳng hạn như tăng nguy cơ chảy máu có thể gây tử vong.
Bạn cũng có thể thực hành các kỹ thuật thư giãn, chẳng hạn như hít thở sâu hoặc thiền, để giúp bạn thư giãn và giảm mức độ căng thẳng. Những thực hành này có thể tạm thời làm giảm huyết áp của bạn.