Những chiếc máy (có thể cứu mạng) nên có ở nhà

Bác Sĩ Wynn Trần đang hướng dẫn cách dùng máy đo thân nhiệt. (Huynh Wynn Tran Facebook)

Bài DR WYNN TRẦN

Trong đại dịch Covid-19, sức khỏe là quan trọng nhất. Những chiếc máy dưới dây có thể giúp quý vị tìm ra những căn bệnh nguy hiểm hay có thể cứu mạng quý vị.

Lưu ý là tôi không quảng cáo hay ủng hộ cho bất kỳ nhãn hiệu máy nào. Bài viết này nêu ra những chiếc máy quý vị nên có, nhất là chiếc máy số 1 đến 4, máy số 5 thì tùy trường hợp.

1. Máy đo huyết áp (Blood pressure monitor)

- Các nghiên cứu cho thấy bệnh cao huyết áp (HA) chính là nguyên nhân của đột quỵ (do vỡ mạch máu), trụy tim (nghẽn mạch máu do xơ vữa động mạch), hay suy thận mãn tính (do hư cầu thận), và các bệnh về mạch khác. Cao huyết áp cũng làm tăng tử vong khi bệnh nhân có những bệnh mạn tính khác nhưng ung thư, cao mỡ, hay tiểu đường.

Tuy biết là nguy hiểm như vậy, chúng ta thường ít đo huyết áp.

Rất nhiều bệnh nhân chỉ đo huyết áp khi đi khám bác sĩ hoặc đi chợ (có máy đo huyết áp miễn phí). Đo HA tại phòng khám đôi khi không chính xác do hội chứng cao huyết áp khi gặp bác sĩ (White Coat Syndrome). Khi đi chợ, quý vị có thể vội vã hoặc mệt mỏi khiến cho việc đo huyết áp không chính xác (quá cao hoặc quá thấp).
Tốt nhất là đo huyết áp tại nhà để theo dõi huyết áp của mình.

+Cách dùng: quý vị ngồi im thả lỏng, trong vài phút, đo bên tay trái hoặc tay phải, nhớ ngồi cùng một tư thế và đo cùng một thời điểm mỗi ngày sẽ cho kết quả chính xác hơn.

+Cách đọc: Máy đo HA sẽ có 3 chỉ số: 2 số đầu là HA khi tim bóp lại và khi tim thả lỏng, và số cuối cùng là nhịp tim. Quý vị nên ghi hết 3 số vào sổ để theo dõi.

- Huyết áp bình thường trong khoảng 120/80, HA là cao khi đo trên 130/90, HA lên đến 180/100 tăng rủi ro vỡ mạch máu dẫn đến đột quỵ. HA thấp là dưới 90/60

- Nhịp tim bình thường là 60-100, nhịp tim trên 100 cộng thêm triệu chứng khó thở, tim đập thình thịch thì quý vị phải gọi bác sĩ ngay. Một chiếc máy đo huyết áp giá chỉ khoảng $30-$40. Quý vị có thể mua các hiệu uy tín như Omron hay CareTouch

2. Máy đo đường huyết (Blood glucose monitor)

- Là chiếc máy không thể thiếu với những ai bị tiểu đường. Với người không bị tiểu đường, máy cũng rất quan trọng khi tìm có thể chỉ ra lý do quý vị bị mệt mỏi, té xỉu như bị tụt đường huyết hay tăng đường huyết.

- Quý vị nên kiểm tra đường huyết thường xuyên tại nhà, ít nhất là 1 lần/tuần. Tốt nhất là thử nghiệm trước khi ăn vào mỗi giờ nhất định. Quý vị cũng nên thử nghiệm chỉ số đường huyết phần trăm bám vào hồng cầu Ha1c (6.5% trở lên là tiểu đường). Xét nghiệm chỉ số Ha1c mỗi 3 -6 tháng một lần cộng với kiểm tra hàng ngày sẽ cho biết chính xác tiểu đường có kiểm soát hay không

+ Cách dùng: tùy vào mỗi máy mà có sự hướng dẫn khác nhau. Quan trong nhất là đọc theo chỉ dẫn trên máy, đút que thử vào máy, và chờ đến khi có dấu hiệu bỏ giọt máu vào.

+ Cách đọc: Cần biết khi đo là ăn hay đói vì kết quả đọc khác nhau.

- Chỉ số đường huyết bình thường là 70- 99 mg/dl khi đói. Khoảng 100-125 mg/dl là sắp tiểu đường và trên 126 là có thể tiểu đường. Lượng đường dưới 54 mg/dl là nguy hiểm có thể gây mệt mỏi và té xỉu.

- Chỉ số đường huyết sau khi ăn thường dưới 140 mg/dl. Nếu trong khoảng 140-199mg/dl sau khi ăn là tiền tiểu đường và trên 200mg/dl sau khi ăn 2 giờ là có thể tiểu đường

- Máy đo đường huyết thường sẽ do bảo hiểm chi trả. Mua máy ngoài thị trường giá khoảng $20-30

3. Máy do oxygen trong máu (pulse oximeter)

- Máy này quan trọng với những quý vị có bệnh về phổi như COPD, viêm phổi mãn tính, bệnh suyễn, hay gần đây là bệnh Covid-19.

+Cách dùng: kẹp ngón tay trỏ hay ngón giữa vào giữa máy, bấm công tắc, và đợi kết quả.

+Cách đọc: máy sẽ có 2 chỉ số: số phần trăm là chỉ số oxygen trong máu và số sau là nhịp tim.

- Chỉ số oxygen bình thường là trên 95%. Tuy nhiên, với người bệnh phổi thì chỉ số bình thường có thể là trên 90%. Nếu chỉ số tụt dưới 95% và có thêm triệu chứng khó thở, mệt mỏi, thì bệnh nhân nên liên lạc với BS ngay.

- Chỉ số dưới 90% thường sẽ cần oxygen hỗ trợ. Với bệnh Covid-19 thì chỉ số này rất quan trọng, bệnh nhân nên kiểm tra.

- Chỉ số nhịp tim bình thường là 60-100

4. Máy đo thân nhiệt (Thermometer)

- là chiếc máy cần thiết cho mọi người, nhất là những lúc quý vị thấy nóng hay ớn lạnh trong người. Quý vị cần có chiếc máy để đo chính xác. Hiện nay có máy dùng tia hồng ngoại để đo nhiệt độ chính xác.

+Cách dùng: Bấm nút dò và nhắm vào trán cho đến khi nghe tiếng bịp và hiện ta nhiệt độ đo

+Cách đọc: nhiệt độ bình thường là 97-99 độ F (36.1-37.2 độ C). Trên 100.4 độ F là sốt. Khi đo nhiệt độ, nhớ ghi vị trí đó như nhiệt độ trên trán là 99 độ.

5. Máy cung cấp oxygen (Oxgen concentrator/generator)

- Là chiếc máy cần thiết cho những ai bệnh phổi mãn tính hay viêm phổi cấp tính cần oxygen, như trường hợp bệnh Covid-19. Các nghiên cứu cho thấy dùng oxygen sớm và kịp thời sẽ làm giảm tổn thương lên tim phổi do giảm áp lực làm việc lên 2 cơ quan này và khả năng hồi phục bệnh sẽ tốt hơn. Máy này thường chạy bằng điện, có thể có pin dự phòng trong vài giờ nếu mang lên máy bay.

+ Cách dùng: gắn điện, bật công tác, và gắn ống thở vào đầu ra. Khi dùng nasal cannula thì quý vị phải đeo chắc vào đầu, có hai đầu ra oxygen chĩa thẳng vào sâu trong mũi để khi ngủ không bị lệch ra ngoài.

- Sau khi bật máy lên thì dùng tay chỉnh lượng oxygen thở qua máy cho đến khi thấy đỡ hơn và máy đo oxygen trên ngón tay chỉ ra oxygen trên 90%. Nếu đã dùng oxygen mà vẫn không thấy đỡ hơn và chỉ số oxygen vẫn không cải thiện thì phải gọi bác sĩ ngay.

- Hiện nay các hãng bảo hiểm và Medicare có thể cho bệnh nhân thuê máy hay bình oxygen trong thời gian 3 năm. Bác sĩ sẽ cho toa oxygen và hãng thuốc/dụng cụ sẽ làm giấy tờ cho quý vị.

- Trong trường hợp quý vị muốn mua thì máy này có bán trên thị trường, gọi là oxygen concentrator/machine và giá dao động từ vài trăm đến vài ngàn Mỹ kim.

Tóm lại

- Những chiếc máy trên sẽ giúp quý vị hiểu về sức khỏe mình tốt hơn và tạo ra các thói quen chăm sóc sức khỏe hàng ngày

- Nếu chỉ mua được một chiếc máy thì quý vị nên mua may đo huyết áp để dùng mỗi ngày

(Nguồn: Huynh Wynn Tran Facebook)