Ngôn từ

Bài NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Cách nói chuyện của một cô giáo khác với cách nói chuyện của một bà bán cá, ngôn từ của một người quốc gia cũng chân phương hơn, không giống với ngôn ngữ “trâu đánh” xảo quyệt của anh cán bộ vẹm. Hai hiện tượng “đương nhiên” đó được nêu lên đây chỉ để chứng minh đặc tính “căn cước” của ngôn từ. Chỉ cần nghe cách nói, cũng đã có một số yếu tố để nhận định về căn cước, nguồn gốc người phát ngôn.

Thử áp dụng lối nhận định đó qua ngôn từ của Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump và của Nghị Sĩ Bob Corker -người đang nặng lời chỉ trích tổng thống.

Trong bài báo đăng trên tờ Bloomberg hôm 10 tháng 10; cô Jennifer Jacob dùng chữ “insult” để mô tả thứ ngôn ngữ Tổng Thống Donald Trump sử dụng để đối thoại với Nghị Sĩ Bob Corker và hai vị nghị sĩ khác -quý ông Mitch McConnell và John McCain. Insult có nghĩa là “sỉ nhục.” Cả ba viên chức dân cử cao cấp này đều bị tổng thống nặng lời sỉ nhục, mắng nhiếc.

Một điển hình cho hành động Trump sỉ nhục McConnell có thể được dẫn chứng qua một bản tweet, "vô cùng tuyệt vọng về Mitch ... trong thất bại không xé được luật ACA (Affordable Care Act) ... để một chuyện như vậy thất bại quả là nhục nhã, và nói cho ngay chuyện đó không đáng thất bại tí nào."

Dĩ nhiên ông McConnell cũng không hãnh diện tí nào về những giòng chữ tổng thống viết trong điện văn và ... phổ biến tổng quát.

Jennifer Jacob viết Trump sỉ nhục Mitch McConnell, John McCain, và nhiều Nghị Sĩ Cộng Hòa khác.

Hai Nghị Sĩ Mitch McConnell và John McCain

Trong văn bản tweet gửi cho Nghị Sĩ Bob Corker, và cũng phổ biến tổng quát, tổng thống viết, "Nghị Sĩ Bob Corker nài nỉ xin tôi đỡ đầu cho ông ta tái ứng cử tại Tennessee. Tôi trả lời Nô, và ông ta rút lui, không ứng cử nữa"; (ông ta nói nếu tôi không đỡ đầu, ông ta không thể nào thắng được.) "Ông ta lại muốn làm bộ trưởng ngoại giao; tôi cũng lại nói Nô, Thanks. Ông ta có trách nhiệm trong bản thỏa ước gớm ghiếc ký với Iran!).”

Ngoại Trưởng Tillerson tin tưởng Tổng Thống Trump là một người điên, và tổng thống đính chánh nhận định của ngoại trưởng: câu chuyện ngớ ngẩn như chuyện trẻ con trong khung cảnh một cuộc phỏng vấn của Forbes; Trump bảo anh phóng viên, ông không nghĩ là Tillerson gọi ông là "a fucking moron” (một thằng lùng khùng khốn kiếp), vì -theo quan điểm của tổng thống- ông không khùng tí nào cả; dù có ngồi ăn trưa với nhà thông thái Albert Einstein, thì giữa hai người có mặt trong phòng ăn, tổng thống vẫn là người thông minh nhất."

Nguồn gốc câu chuyện “thằng lùng khùng khốn kiếp” của ngoại trưởng Tillerson được hãng tin NBC tiết lộ trong bản tin sáng thứ Tư, 11 tháng 10, và nguyên nhân khiến ông Tillerson phải “hỗn” với tổng thống là trong buổi họp ngày 20 tháng Bảy, 2017, tổng thống đòi tổng tham mưu trưởng quân đội phải gia tăng khả năng chiến tranh nguyên tử lên gấp 10 lần khả năng hiện hữu của Hoa Kỳ. Sau đó, và sau lưng tổng thống, Ngoại Trưởng Tillerson mới phát biểu sự bực dọc của ông bằng câu “a fucking moron.”

Trở lại với Nghị Sĩ Corker và quyết định không tái ứng cử nhiệm kỳ thứ ba của ông, để thảo luận về quyết định của ông, không nhịn tổng thống nữa; ông chỉ trích Trump là tâm tính bất nhất, có thể gây ra cuộc Thế Chiến Thứ Ba; trong lúc Nghị Sĩ McCain, trưởng tiểu ban quân sự Thượng Viện chỉ trích tổng thống qua vai trò tổng tư lệnh quân đội đã phạm những sai lầm giết người.

Là một cựu quân nhân có thành tích chiến đấu oai hùng, và một cựu tù binh với tinh thần bất khuất khiến chính bọn V C cũng phải kính nể ông, McCain không chỉ nắm vững vấn đề quốc phòng hơn Trump, mà còn có uy tín hơn rất nhiều.

Ông chỉ trích rất chính xác tổng thống về việc sử dụng toán người nhái số 6 sai lầm, khiến anh chiến sĩ chuyên đánh biệt kích William Ryan Owens tử trận; nhưng đó là một chuyện cũ, và bài báo này còn rất nhiều chi tiết phải nêu lên về ngôn từ của tổng thống và của Nghị Sĩ Corker, nên người viết xin chỉ nhắc qua câu tổng thống trả lời Nghị Sĩ McCain.

Ông viết tweet, chỉ trích vị nghị sĩ sáu nhiệm kỳ McCain, là đã "... quá quen với thua trận, và với cảnh bị cầm tù, nên chẳng còn hiểu thế nào là thắng trận nữa."

Trở lại với va chạm Corker-Trump và cái đa số rất mong manh của đảng Cộng Hòa tại Thượng Viện 52-48; 52 nghị sĩ Cộng Hòa chống 48 nghị sĩ Dân Chủ và độc lập; trong mỗi cuộc biểu quyết đảng Cộng Hòa không thể mất đến ba phiếu mà không thua, nếu cả ba nghị sĩ bất đồng ý với Đảng bỏ phiếu chống Đảng.
Nghị Sĩ Corker chỉ mới chống tổng thống -ông là người thứ tư; ba người trước thường bỏ phiếu chống chính sách của tổng thống là quý vị Nghị Sĩ Rand Paul, John McCain, và Susan Collins. Dù mới nhập cuộc, nhưng lập trường của Corker được nhiều người quan tâm.

Trong cuộc phỏng vấn hôm 9 tháng 10, ông nói với phóng viên Jonathan Martin của tờ The New York Times là tổng thống coi vai trò của ông ta như vai trò ông đóng trước kia trong tuồng “The Apprentice” trên truyền hình - coi thường và đe dọa thả dàn các quốc gia khác khiến Hoa Kỳ đang đi vào con đường có thể sẽ phải tham chiến trong cuộc Thế Chiến Thứ Ba.


Nghị Sĩ Corker

Corker nhấn mạnh, "Ông ta tạo lo ngại cho tôi, có lẽ những người quan tâm đến vận nước cũng lo ngại như tôi," và ông cho biết, "Ổng đang trở thành một nguy cơ cấp tính, khiến nhiều viên chức cao cấp phải bảo vệ ông ta chống lại chính bản năng của ông ta. Bạch Cung nỗ lực từng ngày, từng ngày một để kềm giữ ông ta."

Ông ta là ông Trump.
Như thường lệ, tổng thống trả lời bằng một văn bản phổ biến tổng quát qua Tweeter; ông viết, "tờ báo lụn bại @nytimes đề cao Bob Corker lên bằng cách ghi âm cuộc trò chuyện với ông ta, làm ông ta nghe như thằng khùng. và đó là chuyện tôi đang giải quyết!”

(Donald J. Trump: The Failing @nytimes set Liddle' Bob Corker up by recording his conversation. Was made to sound a fool, and that's what I am dealing with!)

Câu chuyện dài về Nghị Sĩ Corker mới bắt đầu, ông ta còn cả năm nữa -trước cuộc bầu cử giữa kỳ 2018- để thay đổi ý kiến, tái ứng cử ở lại Thượng Viện đối phó với tổng thống thêm hai năm nữa, trong giả thuyết Trump không tái ứng cử hoặc tái ứng cử mà thất cử.

Một giả thuyết khác là Corker lợi dụng va chạm giữa tổng thống và ông ta để tiếp tục chỉ trích tổng thống, gây thanh thế để ra tranh cử tổng thống năm 2020.

Bài báo này thảo luận về ngôn từ, để kết luận là Tổng Thống Trump không hiểu, hoặc không thích sử dụng ngôn từ của một vị tổng thống. Đặc tính đầu tiên trong ngôn từ của tổng thống là tránh nói láo -hai chữ nói láo dùng tại đây không có nghĩa là nói hỗn, mà là nói những điều không thật.

Trump thích nói láo kiểu đó; lấy ngay chữ failing (thất bại) trong ba chữ đầu The Failing @nytimes ông dùng trong tweet vừa đăng ở trên đã đủ để dẫn chứng cái thích thú nói láo của ông; là một chính khách, một doanh nhân, ông thừa biết The New York Times không những không suy sụp, không thất bại, mà nó vẫn là tờ báo lớn nhất Hoa Kỳ từ nhiều chục năm nay. Cũng vẫn trong cái tweet ngắn 25 chữ đó, ông nói láo lần thứ nhì qua những chữ “Was made to sound a fool” (viết nghe như một thằng ngốc). Trump nói về Corker, nhưng Corker không ngốc, bằng cớ là ông ta đang bắt Trump ngồi nặn óc, tìm cách trả lời.

Dĩ nhiên không có luật nào bắt tổng thống phải nói thật, nhưng sinh hoạt tạo ra cái tập tục là tổng thống nên nói thật để tránh những hậu quả không thuận lợi. Cũng cái tập tục đó khiến tổng thống nói ít hơn, chứ không tweet mỗi ngày hàng chục lần về vài ba vấn đề khác nhau.

Vai trò tổng thống nghĩ cũng “mệt” và không thích hợp với trò chơi tweet ưng ý của tổng thống; đề nghị sau bốn năm êm xuôi ông nên về vườn vui thú điền viên với bà vợ đẹp nhất trong Hội Đệ Nhất Phu Nhân.
Vai trò Phạm Lãi cũng có nhiều cảnh thú lắm, dù có đưa lên tivi hay không.