Nga đồng ý giải pháp giảm căng thẳng, nhưng dọa Ukraine đang rơi vào ‘vực thẳm’

GENEVA – Nhằm ngăn chặn những biện pháp chế tài mới mà Tây Phương sắp đưa ra, Nga đã chấp thuận một kế hoạch giảm căng thẳng tại Ukraine trong cuộc hòa đàm với các đại diện của Hoa Kỳ, Ukraine và Tây Phương tại Geneva hôm thứ Năm. Trước đó, người quá khích thân Nga bị bắn thiệt mạng tại miền đông Ukraine, và tổng thống Nga đe dọa dùng vũ lực khi nói rằng Ukraine đang rơi vào “vực thẳm.”

Tại bàn hội nghị ở Thụy Sị, ngoại trưởng Nga đã thương lượng với ngoại trưởng Hoa Kỳ, ngoại trưởng Ukraine và đại diện của Liên Hiệp Âu Châu về giải pháp giảm căng thẳng. Theo lời của Ngoại Trưởng Hoa Kỳ John Kerry, các phái đoàn ngoại giao đã đồng ý rằng các lực lượng dân quân phải buông bỏ vũ khí, ngưng chiếm đóng những cơ sở của chính quyền để giúp cho tình hình được lắng xuống thay vì leo thang đến mức nguy hiểm, có thể đưa đến sự xâm lăng của quân đội Nga. Về phía Ukraine, chính quyền sẽ không truy tố những người từng tham gia biểu tình, bao vây những tòa nhà của chính phủ nhưng không gây tội hình sự.

Mặc dù đồng ý với mục tiêu hóa giải sự đụng độ đang leo thang ở miền đông Ukraine, một quốc gia từng là một cộng hòa trong liên bang Sô Viết thời cộng sản, Nga không cam kết ngưng hỗ trợ các lực lượng dân quân thân Nga chống chính quyền Ukraine.

Ngoại Trưởng Nga Sergei Lavrov nói với hãng thông tấn Itar-Tass của nhà nước Nga rằng bốn quốc gia ại cuộc họp ở Geneva đã ký một văn bản kêu gọi tổ chức “một cuộc đối thoại quốc gia” tại Ukraine để giải quyết những bất đồng ý kiến giữa người miền tây Ukraine thân Tây Phương và người miền đông thân Nga và muốn liên kết với chính phủ Mạc Tư Khoa.

Sự đồng ý hợp tác của Nga tại Geneva đã đến bất ngờ trong lúc tình hình đang trở nên sôi động hơn tại một số thành phố, thị xã ở miền đông Ukraine, nơi mà người thiểu số Nga chiếm đa số. Trong mấy tuần qua, các nhóm thân Nga đã bao vây, chiếm đóng các tòa nhà của chính phủ trước sự bất lực của quân đội cũng như cảnh sát Ukraine.

Cùng lúc Ngoại Trưởng Lavrov họp với Ngoại Trưởng John Kerry của Hoa Kỳ và các ngoại trưởng khác ở Geneva, tại thủ đô Mạc Tư Khoa, trong một cuộc hội thoại trực tiếp với người dân được tổ chức hằng năm, Tổng Thống Nga Vladimir Putin nhắc nhở người dân cũng như thế giới rằng ông vẫn có quyền xâm chiếm Ukraine để bảo vệ người thiểu số gốc Nga.

“Chúng ta biết chắc chắn rằng chúng ta phải dùng hết khả năng để bảo vệ quyền của họ (người Ukraine gốc Nga) và giúp họ được quyết định độc lập về số phận của họ và chúng ta sẽ tranh đấu cho quyền đó của họ,” ông Putin trả lời một câu hỏi của người dân được gọi vào phòng truyền hình tại Moscow.

“Tôi muốn nhắc cho quí vị biết rằng Hội Đồng Liên Bang Nga [thượng viện tại Quốc Hội] có thể cho tổng thống quyền được sử dụng quân lực tại Ukraine,” ông Putin nói hôm thứ Năm.

Trước khi cuộc hòa đàm diễn ra tại Geneva, Tổng Thống Obama đã cảnh cáo Nga rằng Hoa Kỳ và Tây Phương sẽ tăng thêm các biện pháp chế tài, nếu Nga tiếp tục thực hiện một điều mà Tây Phương gọi là một chiến dịch nhằm gây bất ổn tại miền đông Ukraine để tạo lý do xâm lăng quốc gia này.

“Như tôi đã nói mỗi khi Nga thực hiện những bước nhằm gây bất ổn tại Ukraine hoặc vi phạm chủ quyền của Ukraine, Nga sẽ phải lãnh chịu những hậu quả,” ông Obama nói hôm thứ Tư trong một cuộc phỏng vấn dành cho đài CBS.

Nga diện đang dàn 40,000 quân sát biên giới Ukraine, trong lúc các nhóm dân quân thân Nga gia tăng chiếm giữ các tòa nhà của chính phủ tại hơn một chục thành phố, thị xã ở miền đông.

Trước khi hòa đàm diễn ra tại Geneva và tổng thống Nga đưa ra những lời tuyên bố cứng rắn nhắm vào Ukraine, một nhóm ly khai thân Nga đã tấn công một căn cứ của vệ binh quốc gia Ukraine. Tại thủ đô Kiev, chính phủ Ukraine nói rằng ba người thuộc nhóm tấn công đã thiệt mạng. Đây là cuộc đụng độ đẫm máu nhất trong vòng 10 ngày từ lúc có những cuộc biểu tình của những người thân Nga chống chính phủ Ukraine tại miền đông.

Trụ sở của vệ binh quốc gia tại Mariupol bị tấn công vào đêm thứ Tư. Vào sáng thứ Năm, các phóng viên có thể thấy cửa sổ bị đập bể kiếng, bánh xe bị đâm xẹp và những cánh cửa bị bẻ cong. Cổng bên trong trại lính đã cán sập. Bên ngoài cổng, nằm rải rác trên mặt đất là nhiều vỏ đạn và một số bom xăng chưa được sử dụng.

Thiếu tá phó chỉ huy trưởng cảnh sát Oleksandr Kolesnichenko cho biết về nhóm người tấn công trại lính, “Họ đến vào khoảng 8g15 tối, yêu cầu chúng tôi phải đầu hàng và gia nhập hàng ngũ nhân dân. Một số phụ nữ cũng có măt trong đám đông, thế rồi họ rời đi nơi khác.”

“Sau đó họ dùng một xe tải để phá sập cổng. Có người nổ súng bắn vào bên trong,” phó chỉ huy trưởng cảnh sát nói tiếp. “Tôi không thể thấy ai là người nổ súng vì trời tối. Ban đầu chúng tôi bắn chỉ thiên sau khi họ tiến vào trụ sở. Chúng tôi không có ai bị thương. Chúng tôi an toàn.”

Một người tên là Sergei đại diện cho nhóm ly khai nói rằng họ đã biểu tình ôn hòa bên ngoài trại lính. “Chúng tôi tụ tập trong ôn hòa nhằm kêu gọi cảnh sát gia nhập nhân dân. Chỉ huy trưởng đã cảnh cáo rằng ông sẽ ra lệnh cho cảnh sát bắn chết người dân.”

“Thế rồi có tiếng súng nổ. Vài người đến với bom xăng Molotov. Chúng tôi xác nhận có một người thiệt mạng và hơn 10 người bị thương.”

Bộ Trưởng Nội Vụ Arsen Avakov nói rằng một nhóm vũ trang khoảng 300 người đã tấn công căn cứ với súng và bom xăng. Ba người ly khai bị bắn thiệt mạng và 13 người bị thương. Không có thương vong về phía cảnh sát vệ binh quốc gia.

Trong cuộc hội thoại với người dân tại Mạc Tư Khoa, Tổng Thống Putin tố cáo chính quyền Kiev đang đẩy đất nước vào “vực thẳm.” Kiev lo ngại ông Putin sẽ viện lý do bạo động tại miền đông để mở một cuộc xâm lăng vào lãnh thổ Ukraine.