Mỹ, Anh, Úc ký thỏa thuận đầu tiên trong AUKUS

Thủ Tướng Úc Scott Morrison rời phòng họp sau khi gặp Lãnh Đạo Thiểu Số Thượng Viện Mitch McConnell tại Quốc Hội Hoa Kỳ ngày 22 tháng 9, 2021. Lúc đó Úc và Mỹ đã chính thức thông báo sự thành lập liên minh AUKUS. (Kevin Dietsch/ Getty Images)

CANBERRA - Hoa Kỳ, Anh, Úc, ba nước tham gia liên minh AUKUS, đã ký điều khoản công khai đầu tiên của hợp đồng cung cấp 8 tàu ngầm hạt nhân cho Canberra.

Bộ Trưởng Quốc Phòng Úc Peter Dutton, Đại Sứ Lâm Thời Hoa Kỳ Michael Goldman và Đại Diện Ngoại Giao Anh Quốc Victoria Treadell vào thứ Hai đã ký thỏa thuận cho phép ba nước trao đổi “thông tin nhạy cảm về hệ thống động cơ hạt nhân hải quân.”

Đây là thỏa thuận đầu tiên được ký công khai kể từ khi Hoa Kỳ, Anh và Úc thông báo thành lập liên minh mang tên AUKUS hồi tháng 9, trong đó trọng tâm là hợp đồng cung cấp 8 tàu ngầm hạt nhân cho Canberra.

Bộ Trưởng Dutton cho biết thỏa thuận sẽ giúp Úc hoàn thành nghiên cứu trong 18 tháng về dự án mua tàu ngầm thế hệ mới. Các chi tiết của hợp đồng chưa được công bố, trong đó bao gồm việc Úc sẽ dùng thiết kế tàu ngầm hạt nhân của Hoa Kỳ hay Anh.

“Quyền tiếp cận thông tin, cũng như kinh nghiệm vận hành kỹ thuật hạt nhân hàng hải suốt hàng chục năm của Hoa Kỳ và Anh, sẽ giúp Úc trở thành nước nắm giữ kỹ thuật này một cách đáng tin cậy và có trách nhiệm,” Dutton nói thêm.

Lễ ký kết diễn ra hai ngày sau khi Tổng Thống Joe Biden phê chuẩn đề nghị chuyển giao kỹ thuật động cơ hạt nhân Hải quân cho Úc, nói rằng thỏa thuận này sẽ củng cố nền an ninh và phòng thủ chung giữa ba nước, cũng như hỗ trợ lợi ích của Hoa Kỳ, Anh và Úc trong NATO.

Trước đó, Úc vào ngày 16 tháng 9 đã tuyên bố hủy hợp đồng mua 12 tàu ngầm tấn công diesel-điện lớp Attack, trị giá $65.9 tỷ Mỹ kim của tập đoàn Pháp Naval Group. Thay vào đó, nước này quyết định đóng ít nhất 8 tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân nhờ kỹ thuật được Hoa Kỳ và Anh chuyển giao, nằm trong thỏa thuận AUKUS.

Đây là lần đầu tiên Hoa Kỳ chia sẻ kỹ thuật động cơ hạt nhân cho một quốc gia, kể từ sau lần chuyển giao cho Anh vào năm 1958. Chính phủ Úc quyết định hủy thương vụ với Pháp vì nhận thấy cần sở hữu các tàu ngầm hạt nhân có thể ở dưới nước trong thời gian dài, trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc gia tăng.