Lệnh cấm xuất cảnh

Bài NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Lệnh cấm xuất cảnh exit ban đang giam lỏng chị em cô Cynthia Liu và cậu Vitor Liu cùng với bà mẹ Sandra Han - ba người công dân Mỹ này phạm tội tưởng lầm là cái quốc tịch Mỹ che chở họ chống mọi giam giữ vô cớ.

Ba mẹ con về thăm ông ngoại tại một hải đảo Trung Quốc từ tháng Sáu 2018, và kẹt lại đó vì lệnh “cấm xuất cảnh”. Cậu Victor là sinh viên Georgetown University, cô Cynthia làm việc tại hãng McKinsey & Company, New York.

Bà Sandra Han bị bắt giam trong khám đường đen (black jail)- danh hiệu người Tầu dùng để gọi một địa điểm bí mật, họ không biết ở đâu; trong lúc chị em cô Liu được lệnh cấm xuất cảnh, cô Cynthia Liu đến tòa lãnh sự Mỹ và tường thuật mọi sự việc với viên chức sứ quán Mỹ.

Theo Cynthia, chính phủ không cho họ trở về Mỹ để tạo áp lực bắt bố cô -ông Liu Changming- phải trở về Trung Quốc để ra tòa trả lời về việc gian lận $1.4 tỉ. Cynthia nói ông bố cô không còn liên lạc với gia đình từ năm 2012.


Chị em cô Cynthia Liu và cậu Vitor Liu

Trường hợp giam lỏng chị em cô Liu, khiến nhiều viên chức ngoại giao Mỹ chỉ trích biện pháp exit ban của Trung Cộng, mới tháng trước, trong một buổi họp tại Hoa Thịnh Đốn, ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã nêu lên trường hợp của gia đình họ Liu với ông Dương Khiết Trì (Yang Jiechi) -một viên chức quyền hạn và uy tín của Trung Cộng - và chỉ trích việc bắt giam và cấm những người ngoại quốc vô tội xuất cảnh.

Cô Cynthia Liu, 27 tuổi, viết thư cho ông John R. Bolton, cố vấn an ninh quốc gia Hoa Kỳ, trong đó có đoạn, “các viên chức điều tra (Trung Cộng) cho chị em chúng tôi biết là chúng tôi không bị điều tra về việc gì cả. Chúng tôi chỉ bị giữ lại đây như một tài sản thế chấp cho một người mà từ lâu, chúng tôi không hề có liên lạc, buộc người đó trở về Trung Quốc vì những lý do mà chúng tôi cũng không hề biết."

Hôm thứ Sáu 23/11/18, pháp ngôn viên bộ ngoại giao Mỹ Robert Palladino, trả lời phóng viên của tờ The New York Times là Hoa Kỳ sẽ tiếp tục theo dõi trường hợp của gia đình họ Liu và đòi hỏi Trung Cộng nói rõ hơn về chính sách exit ban của họ.

Phát ngôn viên ngoại giao Trung Quốc trả lời, “Cả ba người liên can trong vụ này đều mang giấy tờ chứng nhận họ là công dân Trung Quốc (The people you mentioned all own legal and valid identity documents as Chinese citizens). Họ là những nghi can trong tội phạm kinh tế, và họ đang bị cảnh sát giới hạn xuất ngoại theo đúng luật lệ."

Hiện đang có vài trường hợp công dân Mỹ trở về Trung Quốc và bị cấm xuất cảnh (Exit ban), nhưng chỉ riêng trường hợp này được trình bày rõ rệt vì liên can đến những người trẻ trí thức.
Cậu Victor, năm nay 19 tuổi, chào đời tại Hoa Kỳ, có thể không mang căn cước Trung Hoa -như Bộ Ngoại Giao Trung Quốc tuyên bố; nhưng cảnh sát vẫn không đối xử với cậu như với người ngoại quốc.
Thông thường họ chỉ áp dụng chính sách “cấm xuất cảnh” với những người sinh quán tại Trung Quốc.
Ông Liu Changming -bố của hai chị em cô Cynthia Liu- là một nghi can trong vụ gian lận $1.4 tỉ Mỹ kim của một ngân hàng chính phủ.

Liu Changming

Câu chuyện xảy ra từ 9 năm trước và ra tòa ngày mùng 6 tháng Tám, 2009; Ngân Hàng Giao Thông -Bank of Communications (BoCom)- bị lường gạt 9.8 tỉ yuan bằng với $1.44 tỉ Mỹ kim, và ông Liu Changming có liên can đến vụ lường gạt đó.

Ông bỏ trốn sang Mỹ và xin tị nạn tại đây.
Gia đình họ Liu sống sung túc tại Mỹ, mặc dù không có dấu vết nào chứng tỏ là sự sung túc đó là do số tiền họ gian lận tại Ngân Hàng Giao Thông Tầu; nhiều chính khách Mỹ lên tiếng yêu cầu chính phủ can thiệp đòi Trung Cộng trả tự do cho mẹ con bà Liu.

Trong số những chính khách đó có Nghị Sĩ Elizabeth Warren, Nghị Sĩ Edward J. Markey và Dân Biểu Joseph P. Kennedy III.

Mức sống của họ cao hơn nhiều gia đình Mỹ, cô Cynthia Liu tốt nghiệp Stanford và Harvard Business School; căn nhà họ ở tại Boston trị giá $2.3 triệu; bà mẹ hoạt động trong ngành địa ốc, với tài sản trị giá tối thiểu $10 triệu.

Ông ngoại, mà hai đứa trẻ về thăm đã từ trần vào tháng Mười vừa rồi; giờ này hai chị em nhà Liu đi loanh quanh từ tỉnh này, sang tỉnh khác; với sự theo dõi chặt chẽ của cảnh sát; ba lần họ mua vé máy bay qua một quốc gia khác đều bị phát giác và thất bại.

Phát ngôn viên David Pressman của tổ hợp luật Boies Schiller Flexner, đại diện chỉ em họ Liu nói, “vì ưu tư an ninh cho hai chị em họ Liu, chúng tôi xin giữ thái độ im lặng, không tuyên bố gì cả mà chỉ lo vận động cho sự trở về an toàn của hai người trẻ đó.”

TC có thành tích không tôn trọng luật pháp thế giới; họ giam giữ người Hồi, người Tây Tạng và đôi khi xử tử những người này nữa. Quy chế “cấm xuất cảnh” là một sáng kiến mới của họ, người bị cấm xuất cảnh vẫn được tự do xê dịch trong nội địa Trung Hoa.

Một người Mỹ đã bị cấm xuất cảnh, và phải sống tại Trung Hoa trên hai năm; một tiền lệ khác: một người Singapore -nhân viên ngân hàng Thụy Sĩ UBS cũng bị giam lỏng như vậy, khiến UBS phải ban hành khuyến cáo nhân viên của họ thận trọng khi phải hành sự bên trong lãnh thổ Trung Cộng.

Giáo sư luật Jerome A. Cohen nhận định, “Trung Hoa coi những biện pháp đó là biện pháp cảnh sát chứ không phải là pháp luật; họ áp dụng biện pháp cấm xuất cảnh với người ngoại quốc gốc Hoa, nhiều hơn với những người khác.”
Trên bình diện tư pháp Việt Cộng có coi người Mỹ gốc Việt vẫn là người Việt hay không? Và nếu chuyện đó xảy ra, chúng ta có đủ sức gây chấn động dư luận như cô Cynthia Liu đang làm hay không?
Người viết không trả lời được hai câu hỏi này, và xin nêu lên để bạn đọc cùng thảo luận.