Kết quả bầu cử sơ bộ California 7 tháng Sáu: Diedre Thu-Hà Nguyễn sẽ đấu Tạ Đức Trí, Michelle Steel đấu Jay Chen, Andrew Đỗ trượt, Measure C bị hạ

Cuộc bỏ phiếu sơ bộ California thứ Ba, ngày 7 tháng Sáu, đã trình bày nhiều cuộc đua quan trọng từ chức thống đốc tiểu bang, thị trưởng Los Angeles, đến các ghế dân biểu liên bang, dân biểu tiểu bang và một số chức vụ liên quan đến cử tri người Việt tại Quận Cam.

Giờ bỏ phiếu đã chấm dứt vào lúc 8 giờ tối thứ Ba, một số kết quả đã được biết trước nửa đêm thứ Ba, chắc chắn hơn trong ngày thứ Tư khi phiếu được kiểm tra hết thảy trên toàn tiểu bang và ở các địa phương. Tuy nhiên, vẫn có một số cuộc đua với số phiếu quá khít khao, có thể cần thêm vài ngày hoặc nhiều ngày để biết kết quả không gây tranh cãi.

California áp dụng hệ thống bỏ phiếu sơ bộ hai người-dẫn đầu bất kể đảng phái, điều đó có nghĩa là trong nhiều cuộc đua có từ ba ứng cử viên trở lên, hai người dẫn đầu sẽ được tiếp tục tranh cử cho đến ngày bầu cử toàn quốc 8 tháng 11, 2022, tức ngày quyết định chung kết. Hai người này có thể khác đảng phái hoặc dùng một đảng chính trị.

Một số cuộc đua cho các chức vụ địa phương có thể kết thúc sau ngày 7 tháng Sáu, nếu cuộc đua chỉ có hai ứng cử viên thì điều đó chắc chắn một trong hai người sẽ có hơn 50% số phiếu, và người đó coi như thắng cuộc ngay trong vòng bỏ phiếu này, không cần phải tranh cử thêm cho đến tháng 11.

Thống Đốc Gavin Newsom (giữa) chụp hình với bà Thủ Tướng Tân Tây Lan Jacinda Ardern (bên phải) trong một cuộc họp báo về chính sách đối phó biến đổi khí hậu tại San Francisco, California ngày 27 tháng 5, 2022. (Josh Edelson/ AFP via Getty Images) 

Cuộc đua thống đốc

Về chức thống đốc, đương kim Thống Đốc Gavin Newsom thuộc đảng Dân Chủ đã thắng vòng bỏ phiếu sơ bộ với 56.3% số phiếu. Điều quan trọng trong cuộc đua này là ai sẽ có nhiều phiếu hàng thứ nhì để tiếp tục chạy đua với ông Newsom đến đầu tháng 11.

Hiện nay thì ông Brian Dahle, một đảng viên Cộng Hòa, đã về nhì với 16.8%. Mặc dù có tỉ lệ phiếu thấp, ông Dahle sẽ được tranh cử với Thống Đốc Newsom vòng chung kết. Cuộc đua thống đốc này còn có 24 ứng cử viên khác, hầu hết thuộc đảng Cộng Hòa. Trong vòng bỏ phiếu kế tiếp thì ông Dahle có thể nhận thêm phiếu từ khối cử tri Cộng Hòa.

Andrew Đỗ

Andrew Đỗ trượt chức Thủ Quỹ California

Trong các cuộc đua chức tiểu bang, có một ứng cử viên gốc Việt tham gia là ông Andrew Đỗ từ Quận Cam. Ông đang giữ chức Chủ Tịch Hội Đồng Giám Sát Orange County, tương đương chức lãnh đạo toàn Quận Cam. Ông Andrew Đỗ đã tranh cử chức Thủ Quỹ California (State Treasurer).

Dẫn đầu số phiếu trong cuộc đua này trên toàn tiểu bang là bà đương kiêm Thủ Quỹ Fiona Ma đảng Dân Chủ với 57.6%. Đứng ở hạng hai là ông Jack Guerrero đảng Cộng Hòa với 21.3%. Ông Andrew Đỗ đứng ở hạng ba với 18%. Bà Meghann Adams đứng hạng tư với 3.2% phiếu.

Như vậy coi như ông Andrew Đỗ đã bị loại, không thể đi tiếp trong vòng bỏ phiếu 8 tháng 11. Kết quả bỏ phiếu tại Quận Cam cho thấy ông Andrew Đỗ đang về nhì với hơn 28%. Tuy nhiên, đây là chức vụ cấp tiểu bang, nên tính toàn California thì ông đã trượt.

Kim Carr và Janet Nguyễn

Janet Nguyễn và Kim Carr

Hai nữ ứng cử viên này đều sống tại Huntington Beach, Quận Cam và đang tranh chức Nghị Sĩ Tiểu Bang Địa Hạt 36. Bà Janet Nguyễn đang giữ chức Dân Biểu Tiểu Bang California, thuộc đảng Cộng Hòa. Bà Kim Carr là Nghị Viên Thành Phố Huntington Beach, thuộc đảng Dân Chủ. Bà Janet Nguyễn đã được hơn 57% số phiếu, bà Kim Carr gần 43%. Vì cuộc đua chỉ có hai ứng cử viên, nên họ đã được bảo đảm sẽ tranh cử vòng nhì ngày 8 tháng 11.

Diedre Thu-Hà Nguyễn và Tạ Đức Trí 

Diedre Thu-Hà Nguyễn và Trí Tạ

Cuộc đua giành chức Dân Biểu Tiểu Bang Địa Hạt 70 đang được chú ý nhất đối với cộng đồng người Việt tại Little Saigon. Lý do là Địa Hạt này bao gồm các thành phố có nhiều cử tri gốc Việt là Garden Grove, Westminster, Fountain Valley, Stanton, và Los Alamitos, cộng thêm một phần của các thành phố Santa Ana, Huntington Beach, Rossmoor, Seal Beach, và Midway City.

Cuộc đua Dân Biểu Tiểu Bang Địa Hạt 70 có tới sáu ứng cử viên mà trong đó có một Dân Chủ là bà Nghị Viên Diedre Thu-Hà Nguyễn (Garden Grove), năm người còn lại thuộc Cộng Hòa. Trong sáu ứng cử viên thì có bốn người gốc Việt, là bà Diedre Thu-Hà, bà Nghị Viên Kimberly Hồ (Westminster), ông Thị Trưởng Tạ Đức Trí (Westminster), và ông Ted Bùi. Hai ứng cử viên còn lại là ông Jason Gray và bà Emily Hibard.

Kết quả cho thấy bà Diedre Thu-Hà Nguyễn đã dẫn đầu với hơn 38% số phiếu, ông Trí Tạ kế tiếp với hơn 22%, ông Ted Bùi được 13.91%, bà Kimberly Hồ 13.89%. Bà Hibard được 6.49%, ông Gray 5.02%.

Như vậy bà Diedre Thu-Hà Nguyễn và ông Trí Tạ sẽ đấu vòng chung kết 8 tháng 11.

Michelle Steel và Jay Chen

Jay Chen và Michelle Steel

Cộng đồng người Việt cũng rất chú ý đến cuộc tranh cử chức Dân Biểu Liên Bang Địa Hạt 45, vì ba ứng cử viên đều có quan hệ đến cử tri Việt ở Quận Cam. Khá quen thuộc với cộng đồng là bà Michelle Steel, một người Mỹ gốc Đại Hàn thuộc đảng Cộng Hòa. Bà từng giữ chức Giám Sát Viên Quận Cam trước khi đắc cử chức Dân Biểu Liên Bang gần hai năm trước.

Trong cuộc đua hiện nay thì bà Michelle Steel đã dẫn đầu với hơn 50% số phiếu. Ông Jay Chen, một người Mỹ gốc Đài Loan, thuộc đảng Dân Chủ và tiếp xúc khá nhiều với cử tri ở Little Saigon trong thời gian gần đây, đã về nhì với hơn 40%.

Xếp hạng ba là ông Phạm Long, một ứng cử viên đã về hưu và từng tham gia khá nhiều cuộc tranh cử trước đây. Ông Long thuộc đảng Cộng Hòa được gần 10% số phiếu.

Như vậy, trong vòng tranh cử kế tiếp đến tháng 11, ông Jay Chen sẽ tiếp tục đấu với bà Michelle Steel. Điểm đáng chú ý là cả hai ứng cử viên đều là người gốc Á Châu. Thành thử bất kể kết quả tháng 11, các cử tri gốc Á tại Quận Cam đều có tiếng nói tại Hạ Viện Hoa Kỳ.

Các cuộc đua khác

Trong tổng cộng 56 cuộc đua từ cấp địa phương, tiểu bang đến liên bang mà cử tri Quận Cam cần bỏ phiếu, đáng chú ý là bà Dân Biểu Liên Bang gốc Đại Hàn Young Kim thuộc đảng Cộng Hòa đang về nhì trong cuộc tái tranh cử. Dẫn đầu cuộc đua Dân Biểu Liên Bang Địa Hạt 40 là ông Bác Sĩ Asif Mahmood, một người Mỹ gốc Pakistan thuộc đảng Dân Chủ và mới tham gia chính trị lần đầu trong đời. Bác Sĩ Mahmood đang có 39.95% số phiếu. Bà Dân Biểu Kim có 33.5%. Hai ứng cử viên khác được số phiều còn lại. Như vậy bà Kim và ông Mahmood sẽ đấu vòng hai.

Trong cuộc đua Dân Biểu Liên Bang Địa Hạt 46, dẫn đầu là đương kim Dân Biểu Lou Correa thuộc Dân Chủ với 48.28% phiếu, về nhì là ông Christopher Gonzales đảng Cộng Hòa với 15.76%, hạng ba là ông Mike Nguyễn cũng Cộng Hòa với 13.53% phiếu. Số phiếu còn lại được chia cho ba ứng cử viên khác. Như vậy ông Gonzales sẽ đấu với ông Lou Correa, một chính trị gia lâu năm và rất quen thuộc với cộng đồng người Việt.

Trong cuộc đua Dân Biểu Liên Bang Địa Hạt 47, hai người dẫn đầu là bà đương kim Dân Biểu Katie Porter (Dân Chủ) với 51% và ông Scott Baugh (Cộng Hòa) với 31%. Xem như hai người này sẽ tiếp tục tranh cử. Xếp hạng ba trong sáu ứng cử viên là bà gốc Việt Amy Phan West (Cộng Hòa) với 8.37%.

Trong cuộc đua Giám Sát Viên Quận Cam Địa Hạt số 2, hai người dẫn đầu trong năm ứng cử viên và sẽ tiếp tục tranh cử là ông Thị Trưởng Vicente Sarmiento (Santa Ana) với 31.63% phiếu, và bà Nghị Viên Kim Bernice Nguyễn (Garden Grove) với 23.31%.

Trong cuộc đua Chánh Lục Sự Quận Cam, ông đương kim Chánh Lục Sự Hugh Nguyễn thắng lớn với hơn 83% phiếu so với hai ứng cử viên còn lại.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là Measure C tại thành phố Westminster. Cử tri đã bỏ phiếu chống Measure C với 59.63%, trong khi tỷ lệ ủng hộ là 40.37%.

Measure C, hay Giải Pháp C, đề nghị hủy bỏ chức Thị Trưởng do cử tri toàn thành phố bầu lên mà thay bằng Thị Trưởng được bầu chọn bởi năm nghị viên trong hội đồng thành phố. Giải Pháp C đề nghị tăng số nghị viên từ bốn đến năm và chia thành phố thành năm khu vực. Hiện nay toàn cư dân Westminster bỏ phiếu cho một thị trưởng, và tại bốn khu vực thì mỗi khu vực bỏ phiếu cho một nghị viên.