Hành trình yêu thương Quảng Nam – Huế - Quảng Bình (kỳ 2)

 

Rời Tam Kỳ, chúng tôi tiếp tục lên đường đi qua đường hầm đèo Hải Vân và gặp đoàn của “chú Phan” ở bên kia đường hầm, để cùng ăn trưa ở một nhà hàng nơi bãi biển Lăng Cô. Nhờ vậy mà đoàn có dịp được thư giãn, nghỉ ngơi, ngắm cảnh đẹp của bãi biển Lăng Cô nổi tiếng. Nhìn bãi biển cát dài mịn. sóng nước yên lành một màu xanh ngát mênh mông kéo tận chân trời xa thăm thẳm, lòng tôi chợt muốn cất lên câu hát của P.D, “Tôi yêu đất nước tôi, nằm phơi phới bên bờ biển xanh”...

Trời bắt đầu mưa lâm râm trên đường chúng tôi đến Huế, ai cũng ngán mưa Huế rỉ rả, dai dẳng không biết bao giờ dứt. Xe chúng tôi đến Dòng Mến Thánh Giá Huế, vì sáng mai sẽ có buổi khám bệnh, phát thuốc và phát gạo cho hơn 500 đồng bào nghèo ở khu vực này. May quá trời thương nên khi chúng tôi đến nơi thì mưa dứt hạt, chúng tôi được các sơ hướng dẫn nhận phòng, tắm rửa, nghỉ ngơi rồi xuống ăn cơm.

Tối đó, chúng tôi được tự do đi thăm Huế nhưng vì không phải là dân địa phương nên cứ “đi loanh quanh cho đời mỏi mệt.” Cuối cùng chia làm 2 nhóm: một nhóm tiếp tục lang thang qua cầu Tràng Tiền đến phố Trần Hưng Đạo, ngắm phố phường và tìm chợ Đông Ba, một nhóm vào ngồi ở quán café nhạc cạnh cầu Tràng Tiền, bên dòng sông Hương. BS Phong yêu cầu chủ quán cho nghe nhạc Trịnh Công Sơn “vì đến quán café nhạc ở Huế rồi mà không được nghe nhạc TCS thì vô lý quá!.”

Hình như ở Huế có một con đường mang tên Trịnh Công Sơn. Rất tiếc là quán không có đĩa Khánh Ly, nghe những ca sĩ khác hát nhạc TCS thật không “đã” chút nào! Hình như ở đâu cũng “Bụt chùa nhà không thiêng,” nên ở Mỹ, tôi thấy diễn văn nghệ các em thích mặc áo dài, áo bà ba..., xem phim thì người Việt thích xem phim nói tiếng Việt. Ngược lại ở Việt Nam văn nghệ thích mặc áo đầm, áo soire, xem phim thì thích xem phim Mỹ cho nó văn minh. Gió từ sông Hương thổi lên khá lạnh nên ai nấy cũng co ro. Mọi người bảo nhau thôi về ngủ sớm sau một hành trình dài mệt mỏi, để sáng mai dậy sớm và còn có sức phục vụ cho hơn 500 bệnh nhân nghèo ở vùng này.

Sáng sớm, tiếng chuông nhà thờ đánh thức tôi dậy, chắc là chuông để các sơ dậy đọc kinh, đi lễ. Tôi cũng muốn đi dự lễ nhưng không biết luật dòng có cho phép người ngoài tham dự không. Khi tôi xuống nhà ăn sớm hỏi thăm thì các sơ bảo “cứ tự nhiên,” vậy là tôi trở qua nhà nguyện để dự lễ với các sơ, tuy có hơi trễ.

Suốt buổi lễ tôi thật chia trí vì vừa không hiểu rõ cha đọc gì nói gì vừa phải lo đoán, vừa cảm thấy bất nhẫn: Vì sao các sơ không được phép dâng thánh lễ, dù là Mẹ Bề Trên? Vì năng lực yếu kém? Hay vì trình độ đạo đức kém? Chắc chắn là không. Vậy thì vì gì? ? Vì sự thiếu công bằng giới tính dù là trong đời sống tu trì của giáo hội? Trước đây, khi đi thăm Miến Điện, tôi đã thấy sự bất công vô lý trầm trọng khi ở một số chùa, họ để bảng cấm phụ nữ vào những nơi mà họ cho là linh thiêng (“The ladies are not allowed to enter”) Hay là ở các xứ Hồi giáo, phụ nữ không được phép vào đền thờ chính mà chỉ được đi cửa phụ, vào chỗ rìa đền thờ mà thôi!

Bây giờ nhìn lại giáo hội Công Giáo mình thì đây cũng là một hình thức kỳ thị giới tính! Các nhà dòng nữ dù hoạt động lớn mạnh, điều hành công tác bác ái nổi tiếng khắp thế giới vẫn cứ phải “lệ thuộc” vào một cha nào đó tới dâng lễ mỗi ngày theo luật dòng. Tôi nhớ lại lần đi Roma, khi buổi sáng dự lễ chung với các sơ dòng Mến Thánh Giá, thật bất nhẫn khi thấy các sơ tốt lành, trẻ trung năng động, chuẩn bị thánh lễ đầy đủ, mà cứ phải ngồi hát mãi để chờ “chủ tế”!

Lát sau xuất hiện là một cha hưu vừa già, vừa yếu, đi thì “rề rề” chậm chạp lê từng bước, cầm mình thánh thì tay run lẩy bẩy, nói thì phều phào không ra hơi. Vậy mà chỉ có “cụ già yếu” đó mới có quyền dâng thánh lễ cho cả nhà dòng, còn các sơ thì không, kể cả Mẹ Bề Trên. Tại sao? Tại vì luật Chúa chăng? Tôi thấy trong phúc âm vai trò của người Nữ luôn được đề cao, ngoại trừ vai trò Đức Mẹ “đặc biệt” không kể làm gì, người dám công khai đầu tiên mạnh dạn rao giảng về Chúa là người phụ nữ Samari sau khi gặp Chúa bên bờ giếng.

Khi Chúa vác thánh giá đau thương khổ cực, các Nam môn đệ sợ bỏ chạy xa tít thì bà Veronica không hề sợ hãi quân dữ, mạnh dạn can đảm dám đem khăn tới để lau mặt Chúa. Lúc Chúa sống lại, người Chúa chọn hiện ra đầu tiên báo tin là bà Maria, như vậy Chúa đâu có hề kỳ thị phụ nữ ! Luật chỉ cho nam giới làm linh mục là do con người đặt ra, do hoàn cảnh văn hóa thời xa xưa cổ đại ảnh hưởng! Vấn đề là dám can đảm thay đổi một não trạng “lạc hậu” đã có từ lâu đời!

Như trước đây việc “cho rước mình thánh Chúa” chỉ có linh mục có chức thánh mới được phép, ai không có chức thánh mà đụng vào coi như “phạm sự thánh” coi chừng bị “cháy tay.” Sau này giáo dân ngày càng đông, một mình cha “thầu cho chịu lễ” thì chắc cha sẽ đứng “rụng chân” và thánh lễ sẽ kéo dài vài tiếng, giáo dân sẽ nản khỏi đi nhà thờ luôn! Do đó dần dần nới rộng ra cho các ông được làm thừa tác viên cho rước lễ, bây giờ thì mở rộng ra cho các bà cũng làm thừa tác viên cho rước lễ, cũng như ngày xưa chỉ có nam giới mới được bước lên cung thánh nên việc giúp lễ chỉ có con trai, bây giờ thì con gái cũng giúp lễ và nam nữ gì cũng được bước lên cung thánh.

Mọi việc “thờ phượng Chúa” vẫn diễn ra tốt đẹp, có khi còn tốt đẹp hơn và làm Chúa hài lòng hơn vì không có kỳ thị giới tính trong “Nhà của Chúa.” Luật lệ do con người tự đặt ra và ràng buộc nhau, nên cần phải cởi bỏ cho phù hợp. Hy vọng dưới triều đại canh tân đổi mới của Đức Thánh Cha Phanxico, mọi sự sẽ được thay đổi công bằng và tốt đẹp hơn, phù hợp với ý nguyện, “Cầu cho nhân loại thuộc mọi nền văn hóa, biết tôn trọng vị thế và phẩm giá người phụ nữ.” Mong lắm thay !

Sau phần ăn sáng, chúng tôi lo chuẩn bị các phòng để sẵn sàng đón tiếp bịnh nhân: khu nhận bệnh, đo huyết áp (các sơ phụ trách), các phòng khám bệnh, phòng phụ khoa, phòng siêu âm tim, phòng nha khoa, phòng phát thuốc... Mọi người được phân công vào vị trí để chuẩn bị làm việc. Trong lời mở đầu chào mừng, phái đoàn Hội Bạn Người Nghèo Nam California, và Hội Nhân Đức, Sơ Bề Trên cho biết, “Nhìn bề ngoài Huế là thành phố lớn, phát triển mạnh, tiềm năng du lịch cao, nhiều khách sạn 4,5 sao, nhiều nhà hàng sang trọng mọc lên khắp đường phố chính để tiếp đón du khách, nhưng đi sâu vào những con hẻm nhỏ, những xóm lao động nghèo, thì vẫn còn rất nhiều nhà dột nát cũ kỹ, nhiều người dân vẫn còn cần sự giúp đỡ...”

Sau này BS Phong cho biết, các sơ khẩn thiết mời các đoàn từ thiện về đây “giúp dân nghèo” (khám bệnh, phát thuốc miễn phí, phát gạo ) nhà dòng sẽ lo chỗ ngủ, và các bữa ăn đầy đủ cho cả đoàn. Đúng là các sơ đã lo mọi việc cho đoàn thật chu đáo, từ phòng ngủ cho tới các bữa ăn lành, sạch, do các sơ nấu rất ngon.
Đúng như lời Sơ Bề Trên nói, sau này khi tiếp xúc với các bệnh nhân, chúng tôi thấy có nhiều người già cả gầy còm, đi những đôi dép nhựa đứt quai mà còn khâu lại, đội chiếc nón lá rách bươm. Có bà cụ già làm mất phiếu lãnh gạo (mỗi bao 10 ký, do các sơ dựa theo tình trạng nghèo túng của từng gia đình mà cấp phát phiếu), mặt bà mếu máo, lục tung từ túi nọ qua túi kia để tìm mà không thấy! Bà nói như muốn khóc:

“Làm răng bây chừ! Khổ quá nhà hết gạo rồi!”

May là kỳ này làm việc với các sơ, nên mọi việc được tổ chức khoa học, rõ ràng, thứ tự, không có chen lấn xô đẩy, khiến đôi khi chúng tôi không làm việc được như ở một số nơi khác. Các sơ là những người phụ giúp rất tích cực và đắc lực, nên lâu lâu chúng tôi cũng được nghỉ tay, đi vòng vòng thăm tình hình. Nghe những người Huế nói chuyện đôi khi không hiểu gì hết, có lúc nghe giật mình như mẩu chuyện của 2 bà già trước phòng khám răng:

- Nó đau răng mà chết, tội nghiệp quá!

- Ai biết nó đau răng! Chỉ có một hôm mà chết chừ!

Nghe “đau răng mà chết” thấy sợ quá! chắc chuyến này nha sĩ “vừa khám vừa la cũng đắt hàng.” Sau này mới rõ chữ “răng” có nghĩa là “sao.”

Gần trưa số bệnh nhân chờ đã vơi bớt, 500 bao gạo cũng đã vơi gần hết. Bà già mất phiếu lãnh gạo lúc nãy vẫn kiên nhẫn ngồi chờ. Khi nào các sơ phát gạo theo phiếu hết rồi, còn dư sẽ là phần bà. Bỗng một bà cụ xông vào phòng phát thuốc hỏi to (có lẽ do bà điếc) trong lúc sơ ngồi ở cửa chạy đi đâu đó:

- Lãnh thuốc mô? Lãnh thuốc mô?

- Cụ đã khám bệnh chưa? (có nhiều bệnh nhân sau khi siêu âm tim, không trở lại BS mà chạy đi lãnh thuốc)

- Tau mới khám ông bác sĩ tức thời đây, còn muốn khám răng nữa.

- Dạ, cụ muốn khám răng thì phải qua phòng nha khoa.

- Mô, tụi nó chỉ qua chỗ ni lấy thuốc.

May mà sơ phụ trách chạy về kịp để giải quyết và mời cụ ra ngoài ghế ngồi đợi lãnh thuốc. Đôi khi những khác biệt về ngôn ngữ cũng là một trở ngại cho việc hiểu nhau giữa người phục vụ và người được phục vụ.
Gần 1 giờ trưa, còn vài bệnh nhân cuối cùng, phòng phát thuốc phải ở lại làm việc sau chót, vì đây là khâu cuối cùng. Các phòng khác đã làm xong nhiệm vụ thì lo dọn dẹp đồ đạc rồi mang ra xe. Vì sau giờ ăn trưa chúng tôi sẽ tiếp tục lên đường đi đến xã Phù Hóa, một xã nằm ở vùng xa, của huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình.

Khi tiễn đưa bệnh nhân cuối cùng lãnh thuốc xong ra về, nhìn bà cụ tóc bạc phơ lưng còng, cắp cái nón lá cúi đầu lí nhí:

- Tui cảm ơn các bác, các cô nhiều lắm. Tui bịnh lâu rồi bây chừ mới có thuốc uống đây. Bác sĩ cho tui nhiều thuốc bổ uống vô cho khỏe, tui mừng quá, rồi tui còn được lãnh bao gạo mang về nữa, tui mang ơn nhiều lắm...

Thấy cụ già yếu nên tôi hỏi:

- Cụ có mang nỗi bao gạo không? Hay là để con nhờ người giúp cụ.

Bà cụ lắc đầu xua tay :

- Ối lo chi mà lo, tui dư sức mang bao gạo này, bao lớn hơn tui cũng mang được. Có Hội cho gạo ăn mà còn mang không nỗi thì lấy chi mà ăn hè !

Tôi công nhận những người nhà quê ốm o vậy mà giỏi, sức dẻo dai, đi bộ giỏi, vác gạo cũng giỏi..., có lẽ vì họ phải lao động lam lũ cực khổ mỗi ngày quen rồi. Bà cụ gầy ốm vác bao gạo trên vai, tay cầm bịch thuốc mà miệng vui vẻ cười tươi. Nhìn nụ cười ấy tôi thấy ấm lòng và chợt dâng lên lòng xót thương những người dân nghèo nước tôi, lại càng thấm thía hơn lời bài hát của Phạm Thế Mỹ:

“Từng giọt từng giọt nhỏ, mỗi giọt mỗi niềm vui
Từng giọt từng giọt thương, gieo vào gieo vào đời
Từng giọt từng giọt yêu, gieo vào gieo vào tôi
Từng giọt từng giọt thiện, thức dậy những niềm vui.”

(Còn tiếp)