Hàng ngàn di dân bất hợp pháp bị bắt giữ, mặc dù con có quốc tịch Mỹ

Những người này may mắn, được cấp quốc tịch Mỹ trong một buổi lễ tuyên thệ tại Pomona, Nam California. (David McNew/ Getty Images)


SAN FRANCISCO - Cuộc phân tích dữ kiện mới cho thấy rằng hơn 10,000 cha mẹ của các trẻ em có quốc tịch Hoa Kỳ hầu chắc bị cơ quan di trú bắt giữ ở California mỗi năm, theo tổ chức nhân quyền Human Rights Watch cho biết. Họ là di dân bất hợp pháp và có con sanh tại Mỹ.

Các chính sách mới của chính phủ Trump có lẽ đẩy mạnh việc giam giữ và trục xuất, tiểu bang California phải hành động để bảo đảm rằng những di dân bị bắt phải được giam giữ trong những điều kiện nhân đạo đàng hoàng, và có quyền tiếp cận với các luật sư.

Bản phúc trình của Human Rights Watch, tựa đề là “I Still Need You: The Detention and Deportation of Californian Parents,” (Tôi vẫn cần bạn: Việc giam giữ và trục xuất các cha mẹ California) được dựa trên những dữ liệu thu được, thông qua một thỉnh cầu chiếu theo Đạo Luật Tự Do Thông Tin, được gửi cho nhà chức trách di trú liên bang.

Những dữ liệu này bao gồm gần 300,000 vụ liên bang giam giữ những người nhập cư trong các cơ sở tại California, trong một khoảng thời gian bốn năm rưỡi. Trong giai đoạn đó, mỗi năm có trung bình khoảng 65,000 người nhập cư bị bắt giam ở California trong 15 cơ sở. Nhiều người là cha mẹ của những trẻ em công dân Hoa Kỳ. Các hồ sơ cho hầu hết khoảng thời gian đó không cho biết cụ thể những người bị bắt giữ có con cái là công dân Mỹ hay không. Nhưng các hồ sơ trong một khoảng thời gian chín tháng (từ tháng Mười năm 2014 cho đến tháng Sáu năm 2015) thường cho biết về chuyện đó, và các phương pháp thống kê có thể lấp đầy khoảng cách một cách đáng tin cậy. Phân tích các hồ sơ cho khoảng thời gian 9 tháng đó, tổ chức Human Rights Watch tìm thấy rằng gần một nửa, tức 42 phần trăm, trong số người bị giam giữ đều có con cái là công dân Hoa Kỳ.

Clara Long, nhà nghiên cứu trong chương trình Mỹ tại Human Rights Watch, nói, “Các quyền của những người nhập cư ở Hoa Kỳ, trong số đó có những cha mẹ của các công dân Mỹ, đang bị đe dọa nhiều hơn bao giờ hết, đặc biệt là những người bị giam trong hệ thống giam giữ của cơ quan di trú. Với 15 phần trăm, trong tổng số những người bị cơ quan di trú Hoa Kỳ, bị giam ở California, luật pháp tiểu bang nắm mục tiêu vào việc thực thi các tiêu chuẩn giam giữ nhân đạo, và việc giải quyết những vụ trục trặc trong tiến trình căn bản phải có là điều rất quan trọng.”

Theo Human Rights Watch cho biết, nhu cầu cần những biện pháp bảo vệ nhân quyền cho những người nhập cư bị giam cầm là điều rất cấp thiết. Chính phủ Trump đã cho thấy họ có ý định đưa nhiều người vào trong hệ thống giam giữ khét tiếng vì những điều kiện trừng phạt và thường là vô nhân đạo của nó. Trong số đó, có việc chăm sóc y tế dưới mức trung bình góp phần gây những vụ tử vong khi đang bị giam, mà lẽ ra có thể được ngăn chặn. Trong bối cảnh cuộc khủng hoảng hiện nay về tiến trình hợp lệ, trong những vụ bác bỏ nhập cư, chính phủ cũng loan báo những kế hoạch mở rộng các thủ tục trục xuất nhanh chóng, có thể làm tổn hại cho những người xin tị nạn, và khả năng của những người khác có được những phiên thụ lý công bằng.

Hai biện pháp được xem xét bởi cơ quan lập pháp tiểu bang California sẽ giải quyết những vụ vi phạm nhân quyền trong việc giam giữ nhập cư. Hạ viện hiện thời đang xem xét một bản sửa đổi ngân sách, được công bố hôm 11 tháng Năm năm 2017 bởi Thống Đốc Jerry Brown, sẽ phân bổ 15 triệu Mỹ kim trong các ngân quỹ của tiểu bang, để cung cấp các luật sư cho những người bị cơ quan di trú giam giữ ở California. Theo một cuộc nghiên cứu cho thấy, trong số những người nhập cư bị bắt giam ở California, 68% không có đại diện pháp ly. Cuộc nghiên cứu cũng tìm thấy rằng những người nhập cư bị giam giữ có luật sư cố vấn đều thắng thế trong những trường hợp của họ, và họ được phép ở lại Mỹ, nhiều gấp năm lần so với những người không có luật sự.

Một biện pháp khác, là Dự Luật Thượng Viện 29, đòi các nhà tù California phải đáp ứng những tiêu chuẩn cụ thể về việc giam giữ dân sự, khi giam những người nhập cư. Trong số đó, có việc tiếp cận các dịch vụ pháp lý, chăm sóc y tế, không bị làm hại hoặc quấy rối, và quyền riêng tư. Dự luật ấy cũng sẽ cấm một cơ sở giam giữ của cơ quan di trú đưa một người bị giam giữ vào nhà ở bị tách riêng một cách không tự nguyện, vì giới tính thực sự hoặc được tri nhận, căn cước giới tính, việc diễn đạt giới tính, hoặc khuynh hướng tình dục của họ.

Dự luật ấy sẽ cấm các thành phố và các quận hạt ở California gia hạn hoặc ký những hợp đồng mới với các công ty giam giữ vì lợi nhuận. Tổ chức Human Rights Watch không có lập trường về việc sử dụng các cơ sở vì lợi nhuận. Thế nhưng những điều khoản khác của dự luật ấy sẽ là những dụng cụ quan trọng, để ngăn chặn việc ngược đãi trong nơi giam giữ.