Gần 200,000 người Salvador sẽ bị trục xuất

Một nhân viên an ninh tại một trạm xe bus đang nói chuyện với một di dân từ Salvador và con gái của anh ta tại McAllen, Texas. Di dân này hành nghề lái xe taxi. Theo một chỉ thị mới của chính phủ Trump, gần 200,000 người sẽ bị trục xuất về El Salvador, Trung Mỹ Châu. Họ từng được đến Mỹ định cư tạm thời theo một chương trình nhân đạo giúp các quốc gia bị thiên tai hoặc bị chiến tranh. (John Moore/Getty Images)


LOS ANGELES - Gần 200.000 người từ El Salvador đã được phép sống ở Hoa Kỳ hơn 10 năm sẽ phải rời bỏ Hoa kỳ, các viên chức chính quyền cho biết hôm Thứ Hai. Đây là đợt mới nhất của của chính quyền Trump  trong việc đảo ngược những chính sách di trú lâu năm, và là một trong việc gây nhiều hậu quả nhất cho đến nay.

Các viên chức an ninh nội địa cho biết họ đã chấm dứt một chương trình nhân đạo, được gọi là Tình Trạng Bảo Vệ Tạm Thời, cho người Salvador được phép sống ở Hoa Kỳ sau khi Salvador bị 2 trận động đất kinh hoàng năm 2001.

Người Salvadorans là nhóm người ngoại quốc lớn nhất được hưởng lợi từ tình trạng được bảo vệ tạm thời, giúp họ khỏi bị trục xuất nếu họ đã đến Hoa Kỳ bất hợp pháp. Quyết định này chỉ diễn ra vài tuần sau khi hơn 45.000 người Haiti, nhóm lớn thứ hai, mất sự bảo vệ từ sau trận động đất năm 2010 tại Haiti. Những người khác trong chương trình này, như Hondurans, cũng sớm có thể bị mất sự bảo vệ. Người Nicaraguans mất sự bảo vệ năm ngoái.

Trong những ngày trước khi quyết định được đưa ra, những người tranh đấu cho người nhập cư và chính phủ El Salvador đã xin Hoa Kỳ kéo dài chương trình, như đã từng xin nhiều lần kể từ năm 2001, nói rằng điều kiện ở El Salvador vẫn đang rất xấu. Người Salvadorans và chủ nhân mướn họ ở California, Texas, Virginia và những nơi khác đang bị bao trùm bởi không khí sợ hãi.

Veronica Lagunas, 39 tuổi, một người Salvador làm nghề dọn dẹp trong đêm các tòa sở làm ở Los Angeles, có hai con sinh ra Hoa Kỳ và làm chủ một căn moblie home, nói: "Chúng tôi đã hy vọng là nếu chúng tôi làm việc chăm chỉ, đóng thuế và không gây rối thì sẽ được cho phép ở lại."
Tuy nhiên, chính quyền Trump đã cương quyết kiểm soát cả nhập cảnh hợp pháp lẫn bất hợp pháp, điển hình là việc chấm dứt sự bảo vệ cho 800.000 người trẻ đã vào Mỹ không giấy tờ, được gọi là Dreamers, bắt đầu vào tháng Ba nếu quốc hội không can thiệp.

Chương trình Bảo Vệ Tạm Thời đã trở thành gần như một chương trình vĩnh viễn cho hàng trăm ngàn người.Việc chấm dứt bảo vệ cho người Salvador, người Haiti và Nicaraguans đã để lại ít hơn 100.000 người trong chương trình, được gọi là T.P.S., được Tổng Thống George Bush ký vào năm 1990. Nó cung cấp tình trạng hợp pháp  tạm thời và cấp quyền làm việc cho những người đã ở Hoa Kỳ, cho dù họ đã nhập cảnh hợp pháp hay không, từ các quốc gia bị ảnh hưởng bởi chiến tranh, thiên tai hoặc các tình trạng xung đột khác. Bộ Trưởng An Ninh Nội Địa là người quyết định khi nào một quốc gia được công nhận và có thể gia hạn trong sáu, 12 hoặc 18 tháng.

Không có giới hạn đối với thời gian gia hạn. Các quốc gia đã được cho tình trạng T.P.S và rồi hết hạn là Bosnia, Herzegovina, 2 quốc gia bị nội chiến trong những năm 1990; và Guinea, Sierra Leone, Liberia trong cuộc khủng hoảng dịch Ebola. El Salvador là một trong những quốc gia đầu tiên trong chương trình vì cuộc nội chiến; nhưng đã hết hạn vào năm 1994.

Người Salvador trong chương trình TPS có được từ nay đến tháng 9 năm 2019 để sắp đặt công việc của họ trước khi phải rời Hoa Kỳ.

Bà Lagunas nói rằng bà sẽ ở lại Hoa Kỳ bất hợp pháp, với nguy cơ bị bắt và trục xuất. Nhưng bà ấy sẽ mất công việc bà đã làm 12 năm khi không có giấy cho phép đi làm. Gia đình bà sẽ mất bảo hiểm y tế và các khoản trợ cấp khác.

"Không có lý do gì để trở lại El Salvador," bà nói, nói bằng tiếng Tây Ban Nha. "Cơ sở hạ tầng có thể tốt hơn bây giờ, nhưng đất nước không có điều kiện để nhận chúng tôi."
Với tình trạng được bảo vệ của mình, Carlos Jiron, một người Salvador khác, đã bắt đầu một doanh nghiệp nhỏ và đấu thầu được nhiều công việc lớn, kể cả việc sơn các tòa nhà liên bang ở vùng Washington.
"Chúng tôi đã xây dựng một cuộc sống ở đây", ông Jiron, 41 tuổi, sống cùng vợ và hai đứa con sinh ở Mỹ tại một ngôi nhà bốn phòng ngủ mà họ đã mua ở Springfield, Va.

Ông sẽ phải quyết định có đem con về El Salvador không, nơi mà ông nói rằng chúng sẽ không phát triển được hết khả năng và sẽ phải đối mặt với các mối đe dọa an toàn; hoặc để con lại cho người giám hộ tại Hoa Kỳ; hoặc vẫn ở lại Mỹ với nguy cơ bị bắt và trục xuất.

Con gái 14 tuổi của ông, Tania, là người hâm mộ các phim Disney và nhạc hip-hop, cho biết cô không thể chịu được phải bắt đầu làm lại ở El Salvador. "Đây là nơi tôi sinh ra và nghĩ là sẽ lớn ở đây," cô nói.
Các bảo vệ tạm thời được cấp cho người Salvador ở Hoa Kỳ vào tháng 3 năm 2001 sau hai trận động đất vào tháng 1 và tháng 2 năm ấy. Trong 15 năm kế đó, chính quyền George W. Bush và Obama đã gia hạn sự bảo vệ này nhiều lần.

Vào năm 2016, lần cuối cùng, chính phủ đã trích dẫn nhiều yếu tố, bao gồm hạn hán, đói nghèo và băng đảng bạo lực lan rộng ở El Salvador, như những lý do để giữ lại sự bảo vệ. El Salvador đã xây dựng lại sau các trận động đất. Nhưng bạo động - thủ đo San Salvador được coi là một trong những thành phố nguy hiểm nhất trên thế giới - vẫn lan rộng. Nền kinh tế của đất nước này có mức tăng trưởng chậm nhất so với bất kỳ nước nào ở Trung Mỹ vào năm 2016, theo các viên chức World Bank. Nhưng chính quyền Trump nói tiêu chuẩn duy nhất họ xem xét để duy trì tình trạng TPS là nguyên nhân chính lúc ban đầu - trong trường hợp này, thiệt hại từ động đất - vẫn còn tồn tại hay không.

Mark Krikorian, giám đốc điều hành của Trung Tâm Nghiên Cứu Di Trú, là cơ quan ủng hộ việc hạn chế nhập cảnh, cho biết chính quyền Trump đã làm đúng theo ý định mục đích ban đầu của chương trình. "Chúng ta cần phải đưa chữ 'T' (temporary = tạm thời) trở lại TPS, "ông nói. "Nó phải là tạm thời. Quá trình này đã diễn ra quá lâu."