Gà kho truyền thống và dân dã

(Tom/ Viễn Đông)

Bài TOM

Khi nói về món ăn, đương nhiên, người ta luôn cố gắng sáng tạo ra cái mới, cái lạ, tạo cảm giác thích thú và sảng khoái, thế nhưng đôi khi, cái mới, cái lạ dần dà trở thành cái quen thuộc đâm ra nhàm chán, và cái gần gũi nhất, thân thuộc nhất lại trở nên mới lạ, hấp dẫn vô cùng. Món gà kho truyền thống là một trong những trường hợp như vậy.

Nói tới món gà, có thể nói có cả ngàn biến tấu, gà nấu cháo, gà hấp chanh, gà hấp sả, gà nướng mật ong, gà nướng gừng, gà nướng bùn, gà nướng đất sét, gà nướng lá chanh, gà hấp lá sen, gà hầm thuốc bắc, gà hầm muối… Đó là những món gà thường thấy, thường gặp. Nhưng, dường như ít có thực đơn nhà hàng nào lại có món gà kho truyền thống. Vì sao?

Vì hầu hết người Việt, không biết người Việt ở hải ngoại ra sao chứ người Việt trong nước ít có thói quen mời người thân, khách quí đi ăn cơm mà phần đông là mời đi nhậu. Gặp nhau, câu trước cà phê, câu sau vào quán nhậu, gặp nhau, câu trước bàn chuyện làm ăn, câu sau vào quán nhậu… Có trăm lẻ một lý do và cơ duyên để người ta rủ nhau đi nhậu nhưng không có cơ duyên nào để người ta mời nhau ăn cơm. Điều này cho thấy gì?

Nó cho thấy tại Việt Nam, nói gì thì nói, vấn đề nữ quyền vẫn còn rất thấp, người ta ít nghĩ tới phụ nữ khi nói về món ăn, bởi người phụ nữ trong mâm ăn vô hình trung chỉ là người chế biến, người phục vụ, và nhậu, và thoải mái khề khà trên trời dưới đất, thoải mái nói chuyện vua chuyện dân, chuyện chính trị hay văn chương… Người phụ nữ muốn có nữ quyền à? Thì hãy cùng ngồi nhậu, dân chủ mà!

Kỳ thực, ngay từ trước lúc chế biến thức ăn, người ta không có ý niệm nữ quyền, cái khái niệm nữ quyền ở Việt Nam chỉ là một khái niệm bị đánh tráo, nó không được để ý từ căn đế. Chính vì vậy, khi nói tới nữ quyền, khi nữ quyền được nêu ra trước quốc hội, được bỏ lên sách vở, văn bản thì liền sau đó là những trào lưu chị em đi nhậu, chị em có cả dịch vụ nhậu thuê, nhậu chia sẻ tình cảm… Kỳ thực, nó chưa bao giờ là nữ quyền, nó chỉ nhằm bổ sung thêm thứ nam quyền vốn dĩ đã đè nặng lên đôi vai người phụ nữ quá nặng nề bấy lâu nay.

Giả sử như nói tới nữ quyền một cách tử tế, nghiêm túc, không cần bàn rộng ra chuyện xã hội, từ trong gia đình thôi, người chồng phải hiểu rằng văn hóa của người phụ nữ vốn thiên về ẩm thực nhẹ, thiên về ẩm thực thanh và thiết thực. Khi nghĩ tới mâm ăn, bàn tới mâm ăn, nếu nghĩ tới vợ, tới mẹ, chắc chắn người đàn ông sẽ nghĩ đến món ăn mẹ mình thích, vợ mình ưa chứ chẳng ai nghĩ tới món có thể nhắm với bia, có thể nhậu. Chính vì nghĩ tới món nhậu ngay tức thì bắt gặp nguyên liệu nên hầu hết thức ăn trên bàn đều có thể nhậu được, và người phụ nữ được “ưu tiên” nếu thích thì cùng ngồi vào nhậu, cùng khề khà… Cái hệ lụy của việc này chắc ai cũng hiểu, ngay cả đàn ông khi rượu bia vào còn mất bình tĩnh, mất khôn và mất tự chủ, thì đàn bà cũng không ngoại trừ, và hệ lụy của chuyện này có biết bao nhiêu gia đình tan nát, đổ đốn… Trong khi đó, nguyên nhân của nó lại là không có nữ quyền.

Tự dưng nói món gà kho truyền thống tôi lại nhắc chuyện nữ quyền? Không, tôi muốn nói tới một người, người này không nổi tiếng, không phải ngôi sao, thậm chí có một cuộc đời tương đối hẩm hiu và thinh lặng, nhưng ông có đời sống rất chi là đẹp và đáng để nhớ. Ông đã qua đời hơn năm năm nay, ông ngoại vợ của tôi!

Người ta nói rằng khi người vợ nấu ăn ngon, chỉ có hai lý do, đó là chồng con của họ yêu thích món ăn của họ nấu, và chính họ thấy cái quyền của mình khi bước vào bếp. Bà ngoại vợ của tôi nấu ăn rất ngon, cái sự ngon này không phải vì cao lương mỹ vị mà nó ẩn chất trong từng món ăn dân dã, đượm khí rạ đất đồng nhưng mang chứa hồn vía, mang tình đất tình người, khi nếm món, người ta cảm nhận được mình đang được trời đất ban cho hương vị của một bữa cơm. Cái bữa cơm được nấu bằng cả sự tỉ mẫn và tâm trạng hân hoan, mến người, mến mình và mến cả cái bếp.

Ông ngoại là người quắc thước, thời trẻ từng đánh võ đài, bà ngoại là người chân yếu tay mềm, nhỏ con nhưng tính tình chỉn chu, thương chồng thương con. Tuy ông có vẻ hùng hổ ngoài đời sống nhưng với bà ngoại, ông rất mực nhẹ nhàng và tín cẩn, phải nói là tín cẩn. Mỗi khi bà nấu cơm, hay hỏi ông trưa nay ăn món gì, tối nay ăn món gì, ông chỉ cười, nói rằng cái gì bà nấu cũng ngon, tui ăn giống bà mà. Vậy là bà thoải mái chọn cách nấu. Đương nhiên, khi người phụ nữ thoải mái chọn cách nấu, họ sẽ chọn cách nào họ thấy ngon, gần gũi, và họ tin rằng mình thấy ngon thì chồng con cũng thấy ngon (và thực sự là vậy), nó khác với kiểu hướng dẫn, chỉ món rồi yêu cầu vợ nấu đúng như vậy, như vậy… mới là món như vậy… làm vậy, chỉ tội cho người phụ nữ, họ vẫn rất vui vẻ để nấu, nhưng chắc chắn rằng cái mà họ định nấu sẽ bị bỏ qua, bỏ quên và dần dà, sẽ quên vĩnh viễn.

Nữ quyền không nằm đâu xa, đơn giản, nó nằm trong mâm cơm gia đình, một gia đình có nữ quyền thì chắc chắn mâm cơm đó phải là mâm cơm ấm áp, làm cho người nấu và người ăn hài lòng, một gia đình độc đoán thì chắn chắn mâm cơm gia đình sẽ thuộc về gu đàn ông và người phụ nữ thấy hạnh phúc vì đã phục vụ được chồng con vui, nhưng chắc chắn gia đình đó không thể gọi là có nữ quyền.

Lại nói về món gà kho truyền thống, tôi nghĩ rằng đây là món ăn thuộc về nữ quyền và bình đẳng xã hội, bởi món ăn chỉ có thể ăn với cơm, đàn ông, phụ nữ, người già, người trẻ, người giàu, người nghèo gì cũng thấy món cơm này đậm đà, mặn mòi và ngon, chỉ chừng đó là đủ.

Chỉ cần khoảng một-phần-tư con gà nếu nhàít người ăn, nhà nhiều người thì có thể kho nửa hoặc cả con. Đầu tiên rửa sạch thịt gà, để cho ráo, sau đó thêm một chút muối, vài muỗng nước mắm, một chút xíu đường vào, thêm một chút dầu phụng, một ít tiêu hành giã nhuyễn, trộn đều lại và ướp khoảng một tiếng cho thịt gà ngấm đều gia vị. Bật bếp và bắt đầu kho gà. Để lửa hơi nhỏ và đảo đều để gà chín sơ qua, cho thêm khoảng nửa chén nước nóng vào, đợi nồi thịt gà sôi lên thì bắt đầu nhỏ lửa, kho thêm khoảng 45 phút nữađể mềm thịt, thi thoảng mở nắp nồi và đảo thịt lên.

Trời se lại, một nồi cơm nóng ăn và một dĩa thịt gà kho truyền thống, một bữa cơm ấm áp, rất chi là nhà quê và thi vị. Kính chúc quý vị có một bữa ăn ngon miệng!