Dư âm chuyến thăm Việt Nam của T. T. Obama

Cả tuần nay gần như truyền thông các nước, đặc biệt là Mỹ và Việt Nam, trên những trang Facebook, tràn ngập những hình ảnh và những câu chuyện “thú vị” về chuyến thăm Việt Nam của TT Obama ( từ 23 -25/5/2016). Nhưng hình ảnh làm tôi cảm động nhất là khi xem you tube cảnh hàng chục ngàn người đứng dài hai bên những con đường Sài Gòn mà đoàn xe Tổng Thống Obama đi qua để chào mừng và nghênh đón ông. Nhìn cảnh dân Saigon chen chúc nhau sau những hàng rào cản và tràn ra lề đường với những lời hò reo tở mở, thậm chí có những giọng trẻ gào lên khàn cả giọng “Obama, Obama...” và mọi người chung quanh cùng hò reo theo một cách nhịp nhàng: “Obama, Obama, Obama...” làm lòng tôi xúc động. Tôi có cảm tưởng lòng mình cũng đang rộn ràng hòa nhịp chung hơi thở và niềm vui với người dân Saigon háo hức đón chào Obama. Rồi tôi chợt nhớ tới những cuộc biểu tình bảo vệ môi sinh mới đây, người dân trong nước biểu tình ôn hòa mà bị công an đánh dập dã man khiến mọi người phẫn nộ hô to "Đả đảo Cộng sản hèn với giặc, ác với dân" và tiếng phụ họa đồng loạt- "Đả đảo, đả đảo". Cũng là tiếng nói của đám đông đồng thanh vang lên, nhưng sự khác biệt quan trọng ở đây không phải là tiếng hô to giận dữ “Đả đảo, đả đảo” mà là tiếng kêu “Obama, Obama...” để bày tỏ sự yêu thương, mến mộ vì Obama là biểu tượng “các giá trị tự do, dân chủ, quyền làm người...” mà dân Việt Nam đang đói khát cả mấy chục năm nay.



Đó là điều làm tôi xúc động, kiểu như bạn tôi nói "Trong khi mình hưởng thừa mứa, mà người thân yêu mình gào lên vì đói khát..." thì làm sao mình không xúc động cho được? Hàng chục ngàn người dân đứng chật kín hai bên đường suốt từ sân bay T.S.N. đến trung tâm Saigon nô nức vẫy cờ hoa, giơ cao biếu ngữ “We love you, Obama” đưa cao hình ảnh TT Obama và liên tục hò reo “Obama, Obama..” như một tấu khúc nhịp nhàng bất tận với tất cả trái tim mình. Những điều này đã nói lên tất cả... Đây cũng là cuộc “bỏ phiếu bằng chân” của người dân Saigon về việc chọn chế độ Tụ Do, Dân Chủ hay chế độ độc tài Cộng Sản, nếu so với “ngày hội non sông” bầu cử mới qua, thì quả là hai trạng thái tinh thần khác biệt hoàn toàn.

Dân Saigon tự động loan truyền tin tức và rủ nhau nghênh đón TT Obama quá nồng nhiệt (các vị chóp bu trong Đảng nhìn cảnh này chắc rất buồn, có người mỉa mai nói “theo cách nói của TBT Nguyễn Phú Trọng: Nồng nhiệt đến thế là cùng, đến như “bác Hồ” đội mồ sống dậy cũng không thể được chào đón như thế). Cả Saigon náo nức chào đón TT Obama, hằng ngàn người trẻ đồng loạt hân hoan giơ cao chiếc I phone để chỉ chụp được hình đoàn xe TT Obama đi qua, đã làm cho nhiều giới chức Mỹ trong đoàn tháp tùng Obama phải ngạc nhiên nói rằng họ chưa bao giờ thấy một sự đón tiếp đông đảo cuồng nhiệt đến như vậy. Thắc mắc này có lẽ đã được 1 cô sinh viên trẻ bày tỏ giùm, khi cô vừa khóc vừa nói: “Cháu vô cùng cảm kích về những gì Tổng thống Obama nói về tự do, dân chủ và nhân quyền. Mong sao chúng ta sớm có được như vậy.”.
Trước đó một cơn mưa lớn bất chợt đổ ụp xuống Saigon trong vòng 30 phút, nhưng vẫn không ngăn chặn được dòng người tập trung ven đường với mong muốn được nhìn thấy thoáng qua TT Obama khi ông đến viếng thăm chùa Ngọc Hoàng, khiến một thanh niên thổ lộ, “Ông là ai, đến từ đâu mà sao được dân tôi đón tiếp nồng hậu không ngại mưa nắng, ông là ai mà sao nhìn gần gũi và ấm áp vầy.” Lúc TT Obama vào Chùa được hỏi ông có muốn cầu một cậu con trai không? (vì đây là ngôi chùa nổi tiếng, người ta đến để cầu sinh con trai, và Obama chỉ có 2 cô “công chúa”). Obama đã nhanh chóng trả lời ngắn gọn, “Tôi thích con gái”. Ông không mong có con trai cầu tự như sự suy nghĩ của nhiều người Á Đông. Ông Obama được biết đến là một người cha rất yêu thương vợ, con. Hồi tháng 1, ông khước từ lời mời phát biểu tại lễ tốt nghiệp của con gái đầu Malia vì sợ sẽ khóc.

Việc TT Obama đến thăm chùa Ngọc Hoàng (chùa Tàu) trong khi biết dân Việt Nam đang rất ghét Tàu khiến nhiều người thắc mắc



Theo Wikipedia , nếu nhìn nhận theo góc riêng, đây là ngôi chùa biểu tượng toàn bộ giá trị tinh thần và văn hóa của cộng đồng người Trung Hoa lưu vong ở xứ Đàng Trong. Bên cạnh các thần dân nhà Minh tránh trốn chế độ nhà Thanh ở Hoa Lục trước đây, lịch sử cận đại ghi nhận còn có cộng đồng dân Trung Hoa chạy giặc Trung Cộng.

Thành thử đằng sau những sự việc bên ngoài là những ý nghĩa tiềm ẩn bên trong. Gọi theo ngôn ngữ thời nay cộng đồng người Hoa ở miền Nam là các thế hệ người Hoa tị nạn chính trị hoặc do đói khổ vì loạn lạc và cướp giết ở cố quốc mà bỏ nước ra đi tìm đất hứa.

Việc ngài Tổng Thống Mỹ đến viếng ngôi chùa này khiến dư luận liên tưởng đến cộng đồng người Việt lưu vong ở Mỹ và các nước Tự Do khác trên thế giới sau biến cố 1975...

Trong khi những hoạt động của TT Obama tại Hà Nội có tính cách nghi lễ và ngoại giao thì những hoạt động tại Sài Gòn lại có tính cách cởi mở, hướng về giới trẻ và tương lai. Tổng thống Obama đã dành chặng cuối cho giới trẻ Việt Nam. Sáng ngày 25/5, ông có cuộc trao đổi với 800 thành viên người Việt thuộc “Sáng kiến Lãnh đạo trẻ Đông Nam Á” (YSEALI). Đây vốn là một sáng kiến nhằm kết nối với hàng ngàn thanh niên ở 10 quốc gia Đông Nam Á. Tổng thống Obama đã phát biểu ở GEM Center. "Thật tuyệt vời khi tôi được có mặt ở đây, tại thành phố này. Tôi vừa có dịp tham quan chùa Ngọc Hoàng, và tôi nghĩ việc di chuyển từ một ngôi chùa trăm tuổi đến trung tâm Dreamplex của thế kỷ 21 là một cách bày tỏ tuyệt vời sự chuyển mình đã và đang diễn ra ở Việt Nam, một đất nước có lịch sử vinh quang nhưng cũng chạy đua đến tương lai một cách dũng mãnh. Và đó cũng là câu chuyện của thành phố này, một thành phố lúc nào cũng chuyển động và vươn mình về phía trước"

Hình ảnh qua trực tiếp truyền hình phong thái của TT Obama vừa tự tin, vừa trẻ trung và giản dị. Sau phần phát biểu, ông đã đi bắt tay từng người và các bạn trẻ đã vui mừng hân hoan đua nhau chìa tay ra để được hân hạnh bắt tay Tổng thống Mỹ, người bây giờ đã trở thành "thần tượng" trong lòng giới trẻ Việt Nam. Bắt đầu buổi giao lưu trực tuyến với các bạn trẻ trí thức, ông cởi áo veste ra, chỉ mặc sơ mi để bắt đầu phần trò chuyện giao lưu. Dĩ nhiên phần trả lời các câu hỏi là trực tiếp và không có sự chuẩn bị trước. Điều này có lẽ chỉ có Obama mới đủ tự tin và dám làm, dù ông là Tổng Thống Mỹ, 1 người nước ngoài mới đến thăm VN (còn mấy ông lãnh đạo chóp bu nước ta mang tiếng là “do dân bầu ra, làm việc vì dân” nhưng chưa bao giờ dám tiếp xúc và trả lời người dân trực tuyến như vầy). Obama cho biết để đảm bảo sự công bằng ông sẽ gọi 1 nam, rồi đến 1 nữ thay phiên để đặt câu hỏi với ông. Ông chỉ định người gọi 1 cách tình cờ và có những nhận xét vui khi họ có những cách để thu hút tầm nhìn của ông, khiến ông chú ý đến họ. Có cô cầm cái nón lá VN giơ cao, có cô đứng dậy giăng lá cờ Mỹ to ra... ông gọi họ và cho biết “Sáng kiến tốt” (Good Idea). Ông đã gián tiếp cổ động giới trẻ phải luôn có sáng kiến. Trong phần trả lời các câu hỏi ông tỏ ra chân thành và cởi mở, như khi một nam thanh niên (có một chỏm tóc nhuộm vàng phía trước nổi bật được ông gọi) xin lời khuyên làm thế nào để trở thành lãnh đạo như ông ? Tổng thống Obama nói thời trẻ ông cũng quậy, ham chơi (vì thiếu sự chăm sóc của người cha) và cũng thích tán gái, nhưng dần dần lớn hơn ông nghiêm chỉnh và có nhiều suy nghĩ hơn...làm thế nào để giúp cho cộng đồng mình nhiều hơn, rồi ông tích cực phục vụ họ nhiều hơn. Để rồi từ đó đi vào đam mê chính trị để có thể giúp ích rộng rãi nhiều người trong cả nước... Tóm lại không có một con đường chung cho tất cả mọi người, nhưng ông cho rằng tuổi trẻ cần phải có ước mơ hay một niềm đam mê tốt và hãy say mê theo đuổi niềm đam mê đó...
Qua phần trả lời các câu hỏi ông cũng "đá nhẹ" đến những vấn đề lớn của Việt Nam như quốc nạn tham nhũng "Chắc là các bạn không muốn khởi đầu sự nghiệp của mình bằng cách phải hối lộ ai đó..." Một bạn trẻ khác hỏi khi Việt Nam hội nhập nước ngoài thì làm sao để giữ lại tài năng cho đất nước? Obama cho biết vấn đề không phải là tiền, mà là cách đối xử với tài năng có được trân trọng và lắng nghe không? (Tài năng mà trái ý đảng thì chắc cũng dẹp, ngu nhưng ngoan ngoãn nghe lời đảng thì vẫn được trân trọng...) Các bạn trẻ đã nêu ra nhiều vấn đề mà họ đang "bức xúc" từ việc bảo vệ môi trường, đến hạn hán đang xảy ra trên đồng bằng sông Cửu Long và Tây nguyên, rồi nạn buôn người... Tất cả câu trả lời của ông đều nhận được từng tràng pháo tay vang dội của cử tọa, ông đã chinh phục hoàn toàn các bạn trẻ và cả những người xem trực tiếp buổi truyền hình này trên toàn thế giới. Chưa bao giờ có một cuộc giao lưu giữa 1 chính trị gia và giới trẻ mà lại thu hút và lôi cuốn hấp dẫn người xem đến thế!

Đối với cô Hàng Lâm Trang Anh, một rapper có nghệ danh Suboi, cô chia sẻ cảm xúc khi may mắn được là người chót đặt câu hỏi trực tiếp và biểu diễn trước Tổng thống Mỹ: “Tôi không ngờ mình có cơ hội được đặt câu hỏi với ông Obama vì trong buổi trò chuyện với Tổng thống Mỹ hôm nay, có rất đông người tham dự. Tôi giơ tay từ đầu chương trình nhưng mãi không được mời đặt câu hỏi. Đến khi ông Obama nói chỉ còn một câu hỏi cuối cùng, tôi quyết tâm giành được cơ hội cuối bởi vì tôi rất muốn hỏi về lĩnh vực văn hóa nghệ thuật mà từ đầu đến cuối chương trình, mọi người đặt nhiều câu hỏi hay nhưng chỉ xoay quanh các vấn đề như môi trường, chính trị, kinh tế, xã hội...”. Khi nghe cô tự xưng là một rapper, Obama đã đề nghị trước khi trả lời câu hỏi, cô hãy “rap” 1 đoạn ngắn cho ông và mọi người cùng nghe. Cô hỏi lại ông là muốn cô “rap” bằng tiếng Anh hay tiếng Việt? - Vietnamese o.k.. Thế là Suboi “rap” 1 đoạn tiếng Việt “Tình hình một mình/ nhà lầu chình ình/ giàu sang như vua chúa/ Giật mình thì tình thực ra đen đúa...” Khi cô “rap”, Obama cũng lắc lư người theo nhịp điệu với cô, phong cách ông hòa đồng thật trẻ trung. Khi cô chấm dứt, Obama hỏi cô về ý nghĩa bài Rap, cô cho biết nội dung nói đến những người giàu có thật nhiều tiền nhưng chưa chắc đã có hạnh phúc (chắc là mấy ông quan tham nhũng quá!) rồi ông khen “Bạn làm tốt đó” Điều này đã khiến Suboi tâm sự: Tôi cảm thấy ấm áp từ trong tim khi tiếp xúc với người đúng đầu Nhà Trắng Mỹ. Với tôi hôm nay là một ngày lịch sử, suốt đời không thể quên được”.Sau đó ông trả lời câu hỏi của cô và giới trẻ rằng tự do trình bày tư tưởng là điều tốt đẹp của nhân loại, trong đó nghệ thuật, như âm nhạc, thơ ca là cần thiết để nói lên quan điểm về cuộc đời và cảm hứng. Obama nói “nhiều chính phủ sợ nghệ thuật, nên siết chặt nghệ thuật, siết cả ước mơ và khát vọng.” (Không biết chính quyền VN nghe tới đây có bị “nhột” không? Vì nhiều bài hát bị cấm hoặc ca sĩ trước khi hát phải nộp danh sách bài hát để bị kiểm duyệt... bao nhiêu sách, thơ đã bị cấm hoặc tịch thu...) Ông cho biết xuất thân của Rap là từ những người da đen nghèo khổ và cũng có nhiều khuyết điểm... nhưng chính quyền Mỹ vẫn tôn trọng họ, nếu chúng tôi ngăn cấm, không cho phát triển thì ngày nay giới trẻ trên thế giới đâu có cơ hội thưởng thức Rap.

Một điểm son khi xem chương trình ti vi này là tôi được tận mắt nhìn thấy và rất tự hào về giới trẻ Saigon . Các em rất giỏi và trưởng thành, nói tiếng Anh lưu loát và tự tin khi đặt những câu hỏi với người đứng đầu nước Mỹ. Các em đã làm nhiều phóng viên thế giới ngạc nhiên và thán phục. Các em xứng đáng là thế hệ tiếp nối truyền thống của giới trẻ Saigon năm xưa:”Thông minh, giỏi giang và năng động” như lời 1 người bạn đã nói với tôi, sau khi xem chương trình truyền hình này. Hãy lấy 1 ví dụ: nhìn Suboi khi đối đáp với Tổng thống cô luôn có nụ cười trên môi, điệu bộ thoải mái và khi bất ngờ bị đề nghi hát rap, cô đã hỏi lại và có thể hát ngay một đoạn rồi giải thích trôi chảy đoạn Rap của mình. Câu hỏi của cô cũng rất sâu sắc khi cô quan tâm đến lãnh vực văn hóa nghệ thuật, vì nó chính là môi trường nuôi dưỡng tâm hồn một dân tộc và câu trả lời của Tổng thống cũng thật tuyệt vời, khi ông cho luôn ví dụ cụ thể về xuất thân của Rap. Chỉ tiếc một điều là các quan chức thẩm quyền của VN có đủ “Tâm” và trình độ để nghe, hiểu và làm theo, cho dân Việt Nam nhờ.

Sau buổi nói chuyện, ông Obama còn đi một vòng bắt tay mọi người trước khi ra về giữa tiếng vỗ tay vang dội của cả hội trường. Ông đã trở thành thần tượng của thành phần trẻ với lối nói chuyện thân mật cởi mở, đáp ứng những nguyện vọng của họ về tự do, sáng tạo về phát triển xã hội tương lai. Một cô gái trẻ từ VN, viết trong một email: “Ông Obama đi rồi, em vẫn còn lâng lâng. Em nhớ ông ấy!" Nhìn trên màn hình ti vi ở mọi góc cạnh, tôi luôn đọc được nét hân hoan, tươi cười và hài lòng của các bạn trẻ. Trước khi rời Saigon ông đã trao tặng một bức tranh cho người đứng đầu của trung tâm Dreamplex, đặc biệt phía góc trên, bên phải có chữ ký của Tổng thống Barack Obama với lời khuyên “Dream big dreams!”

Chúng tôi, những người Mỹ gốc Việt, tự hào về ông và rất cám ơn ông, TT Obama. Ông có khả năng khơi gợi cảm hứng của người dân và ông đã chinh phục hoàn toàn các ban trẻ và mọi người, không phải chỉ có ở Saigon mà ngay ở Hà nội và toàn cõi Việt Nam!

Khi nói tới những nhà đấu tranh, xin mọi người đừng quên gương dũng cảm của Trần Huỳnh Duy Thức, anh là CEO cho công ty lớn có giao tiếp với nước ngoài . Anh có thể sống sung sướng với tài năng của anh. Nhưng anh từ bỏ tất cả để dấn thân cho tổ quốc. Anh đang quyết tâm tuyệt thực cho đến chết , các bạn trẻ nam CA và nhiều nơi đang "đồng hành tuyệt thực" với anh (Thức ơi! Xin anh đừng đem sinh mạng quý giá mình đối chọi với cường quyền vô cảm, không còn trái tim. Cuộc đấu tranh gian khổ cho Tự Do, Nhân quyền ở Việt Nam rất cần sự góp sức của anh).

Tổng Thống Obama đã rời Việt Nam nhưng hình như dư âm của cuộc thăm viếng ba ngày sẽ còn lưu lại lâu dài trên đất nước này cũng như trong những người Việt hải ngoại quan tâm về quê hương. Một người ở Sài Gòn đã phóng lên mạng: “ Tạm biệt ông... Người đã thổi 1 làn gió lớn đến Việt Nam. Một làn gió xoa dịu những ngày hè nóng nực và mang lại những hi vọng lớn cho những con người Việt. Dù sau này ông không còn tại vị nhưng những ấn tượng ông để lại trên mảnh đất chữ S này thì mãi mãi còn. Chúc ông thượng lộ bình an và mãi được người dân toàn thế giới yêu thương - Soái Ca Của Mọi Soái Ca.”

Phượng Vũ
5/2016