Dịch sốt heo Châu Phi đang làm thay đổi thị trường đậu nành Trung Quốc, tốt cho heo nuôi tại Mỹ

Xác heo được trưng bày trong cuộc thi Lợn Béo (Big Pig) được tổ chức trong tháng Hai 2019, nhân dịp Tết Nguyên Đán vừa qua tại thành phố Đài Châu, tỉnh Chiết Giang. Người Trung Hoa tiêu thụ khoảng 50% thịt heo sản xuất trên thế giới mỗi năm. (Getty Images)

Cuộc chiến mậu dịch giữa Tổng Thống Donald Trump và Chủ Tịch Tập Cận Bình không thật sự gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế của Trung Quốc, so với một dịch bệnh về heo đang lây khắp Trung Quốc, và các chuyên gia nói rằng dịch sốt lợn Châu Phi này sẽ định hình lại thị trường đậu nành trên toàn cầu trong nhiều năm tới.

Theo các nhà phân tích, việc loại bỏ dịch bệnh và xây dựng lại đàn heo tại một quốc gia đang tiêu thụ một nửa số thịt heo sản xuất trên thế giới sẽ mất từ ba đến năm năm, làm giảm nhu cầu tiêu thụ đậu nành được sử dụng trong thức ăn dành cho heo.

Trung Quốc là quốc gia nhập cảng đậu nành lớn nhất thế giới và hầu hết các lô hàng của họ thường đến từ Hoa Kỳ. Trong khi căng thẳng thương mại đã khiến các nhà sản xuất thức ăn của Trung Quốc kiềm chế việc sử dụng hạt có dầu từ Hoa Kỳ, thì dịch lây nhiễm virus lợn mới chính là thủ phạm gây xáo trộn trên thị trường của nước này cũng như ảnh hưởng đến thế giới.

Bộ Nông Nghiệp Hoa Kỳ và tập đoàn INTL FCStone Inc. đã dự báo sự sụt giảm hoặc tăng trưởng chậm hơn trong lãnh nhập cảng đậu nành từ Trung Quốc trong vài năm tới.
Ông Corey Jorgenson, chủ tịch tập đoàn Andersons, chuyên mua và bán ngô, lúa mì và đậu nành từ nông dân Mỹ cho biết về dịch sốt lợn Phi Châu, “Điều này sẽ là tác động đến chúng ta trong một năm hoặc dài hơn. Đây không chỉ là một sự kiện của năm 2019.”

Dịch sốt heo được phát hiện lần đầu tiên ở châu Phi vào những năm 1900, đã giết chết hầu hết những con lợn bị nhiễm bệnh trong vòng 10 ngày, mặc dù nó được biết là không gây hại cho con người. Kể từ năm ngoái đến nay Trung Quốc đã tiêu hủy hơn một triệu con lợn sau 122 vụ dịch ở 30 tỉnh. Dịch bệnh vẫn không có dấu hiệu suy giảm.

Cargill Inc., một trong những tập đoàn nông nghiệp hàng đầu trong lãnh vực xuất-nhập đậu nành, cho biết thu nhập hàng quý từ nguồn dinh dưỡng từ động vật và bột đậu nành của Trung Quốc đã bị virus gây tai hại. Andersons cũng tính toán sự sụt giảm nhu cầu đậu tương trong dự báo được công bố mới đây.

Mức sản xuất thịt heo ở Trung Quốc có thể sẽ giảm khoảng 30% trong năm nay, giảm gần bằng toàn bộ nguồn cung cấp thịt heo hàng năm của Châu Âu, theo Rabobank, một ngân hàng cho vay hàng đầu của ngành nông nghiệp. Số lượng heo nái sinh sản ở Trung Quốc đã giảm 21% trong tháng Ba so với một năm trước đó, theo báo cáo của Bộ Nông Nghiệp và Nông Thôn Trung Quốc công bố hôm thứ Sáu, 12 tháng Tư.

Ngân hàng nông nghiệp Rabobank cho biết sẽ mất ít nhất ba năm để xây dựng lại đàn heo đã bị hủy diệt tại Trung Quốc. Informas Agribusiness Intelligence cho rằng Trung Quốc sẽ mất ba năm để gây dựng lại đàn heo, trong khi Tập Đoàn Tài Chính Quốc Tế FCStone cho rằng thời gian có thể lâu tới ít nhất năm năm.

Ông Arlan Suderman, chuyên gia kinh tế hàng hóa hàng đầu của FCStone, cho biết, cấu trúc của ngành công nghiệp thịt heo Trung Quốc làm cho nó gần như không thể ngăn chặn được sự lây lan của dịch sốt heo châu Phi. Đó là vì phần lớn việc sản xuất và giết mổ chủ yếu được thực hiện tại các cơ sở giết mổ gia đình. Nhiều nông dân có heo mắc bệnh và họ cố gắng tái sinh đàn gia súc một lần nữa.

“Chúng tôi đang thấy rằng nhà sản xuất thịt heo Trung Quốc ngày nay không phục hồi các cơ sở đó bởi vì họ sợ rằng họ sẽ bị dịch sốt heo châu Phi từ một người hàng xóm hoặc nó vẫn ở trong tòa nhà và họ không thể làm sạch được nó,” ông David Williams, giám đốc ban chất đạm toàn cầu của Informa giải thích.

Việc Trung Quốc nhập khẩu đậu nành giảm 14% trong quý đầu tiên, một phần do cuộc chiến thương mại đã thúc đẩy các nhà sản xuất thức ăn cho ngành chăn nuôi chuyển sang nguồn cung cấp khác. Trong khi một số người lo ngại đây có thể là một sự thay đổi vĩnh viễn, ông Jim Sutter, giám đốc điều hành của Hội Đồng Xuất Cảng Đậu Nành Hoa Kỳ, nói rằng các nhà sản xuất thức ăn sẽ quay trở lại dùng bất cứ nguồn cung cấp nào có lợi một khi chiến tranh thương mại kết thúc, và bao gồm cả đậu nành.

Mức nhập cảng đậu nành của Trung Quốc được dự báo sẽ giảm lần đầu tiên sau 15 năm xuống còn 88 triệu tấn trong mùa này và FCStone cho biết lượng mua có thể giảm xuống 71 triệu tấn trong năm 2019 đến năm 2020 do ảnh hưởng của dịch sốt heo châu Phi - dự báo của hãng cũng giả định việc tiếp tục tranh chấp đánh thuế. Dịch vụ nông nghiệp nước ngoài USDA từ lâu vẫn dự kiến nhập cảng sẽ tăng trong mùa tới, mặc dù với tốc độ chậm hơn. Họ vẫn còn dưới mức đạt được trong năm 2017- 2018.

Đó không phải là tất cả các tin xấu cho thị trường đậu nành. Informa ước tính rằng trong thời gian trung hạn, Trung Quốc sẽ cần nhập thêm thịt heo và các loại thịt khác. Do đó, xuất khẩu thịt heo của Mỹ có thể sẽ tăng 20% trong năm nay, trong khi các lô hàng của Liên Minh Châu Âu có thể tăng 10 đến 15%. Tất cả điều đó sẽ yêu cầu mở rộng đàn gia súc, tăng nhu cầu cho đậu nành.

Sự thèm ăn thịt heo của Trung Quốc đã bắt đầu tăng. Quốc gia này đã mua một nguồn cung cấp kỷ lục là 77,700 tấn của Hoa Kỳ trong tuần kết thúc vào ngày 4 tháng Tư, ngay cả khi thuế quan 25% đối với sản phẩm của Mỹ vẫn còn, theo dữ liệu của USDA. Thị trường chứng khoán tương lai thịt heo tại Chicago đã tăng đến mức cao nhất hàng ngày mà thị trường này cho phép.

Sự lây lan của dịch sốt heo kết hợp với sự phàm ăn thịt của người Trung Hoa có nghĩa là giá thịt heo vào tháng 6 sẽ tăng 21% trong năm nay, tiêu chuẩn nông nghiệp hiệu quả nhất trong Chỉ số hàng hóa Bloomberg. Giá thịt heo dự kiến sẽ tăng hơn 20 phần trăm tại Hoa Kỳ trong năm nay và 15 phần trăm ở Tây Âu, theo dự báo của Informa.

Ông Jim Sutter, giám đốc điều hành của USSEC nói trong một cuộc phỏng vấn sau khi trở về từ một chuyến đi đến Trung Quốc rằng, “Người Trung Hoa vẫn thích ăn thịt heo. Trong một thời gian ngắn, họ có thể ăn các loại thịt khác vì giá thịt heo đã tăng lên. Nhưng khi chúng tôi hỏi họ rằng nhu cầu ăn thịt heo có giảm trong thời gian lâu dài hay không, thì hầu như ai cũng cho rằng chuyện đó sẽ không xảy ra.”