Công nghệ giúp Hoa Kỳ xác nhận danh tính thủ lãnh IS

Thủ lãnh Baghdadi

Sau khi thủ lãnh Nhà Nước Hồi Giáo Abu Bakr al-Baghdadi kích nổ đai bom tự sát vào ngày 27 tháng 10, lực lượng đặc nhiệm Hoa Kỳ đã ngay lập tức kiểm tra DNA kẻ này ngay tại chỗ để xác nhận danh tính.
Khuôn mặt của Baghdadi được cho là còn nguyên sau vụ nổ. Sau khi sử dụng máy scan nhận dạng khuôn mặt, đặc nhiệm Hoa Kỳ lập tức xác định người bị tiêu diệt trong cuộc tấn công vào khu nhà nhỏ ở ngoài làng Barisha ở tỉnh Idlib đúng là Baghdadi. Tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo sau đó thừa nhận thủ lãnh đã chết và công bố thủ lãnh mới.

Kể từ những ngày đầu của cuộc chiến ở Afghanistan và Iraq, lực lượng Hoa Kỳ đã lập một kho hồ sơ điện toán khổng lồ về khuôn mặt, mống mắt và dấu vân tay của các nghi can khủng bố. Những dữ liệu này có thể được xem và đối chiếu bằng máy scan cầm tay. Gần đây quân đội Hoa Kỳ còn nghiên cứu cách xác định những kẻ khủng bố bằng giọng nói.
Các đặc nhiệm tấn công al-Baghdadi không chỉ dựa vào những đặc điểm sinh học này để xác nhận danh tính mục tiêu mà còn kết hợp với xét nghiệm DNA. Thông thường, việc xét nghiệm DNA có thể mất vài tuần. Tuy nhiên, Bộ Quốc Phòng trong những năm gần đây đã nỗ lực tăng tốc xử lý DNA, để nhanh chóng xác định các thủ lãnh khủng bố bị tiêu diệt sau các cuộc bố ráp.
Ngay sau khi đặc nhiệm SEAL của Hải quân tiêu diệt trùm khủng bố Osama bin Laden ở Abbottabad, Pakistan vào tháng 5, 2011, các viên chức đã gởi mẫu vật từ thi thể bin Laden cho một phòng thí nghiệm DNA của quân đội Hoa Kỳ ở Afghanistan. Các chuyên gia quân sự tại đây sau đó xác nhận người chết là thủ lĩnh al-Qaeda.

Tuy nhiên, các lãnh đạo Ngũ Giác Đài muốn lực lượng đặc nhiệm có thể xác định được những kẻ khủng bố ngay tại chỗ, ngay sau cuộc tấn công, mà không cần chuyển mẫu đến phòng thí nghiệm. Vào năm 2015, các viên chức Bộ Tư Lệnh Đặc Biệt (SOCOM) tiết lộ họ đã bắt đầu sử dụng 2 loại máy xác định DNA cỡ nhỏ mới, gồm RapidHIT 200 của hãng IntegenX có trụ sở tại California và DNAscan của hãng NetBIO, có trụ sở ở Massachusetts.
Hai máy đọc DNA này hoạt động giống như các hệ thống truyền thống, nhưng với lượng hóa chất rất nhỏ, được đo chính xác và kết nối mạng wireless với kho dữ liệu DNA. Chúng nặng khoảng 45 ký và có kích thước như một máy photocopy, đủ nhỏ để đặt trên trực thăng.

Cả hai loại máy chỉ cần người vận hành có trình độ vừa phải. Họ chỉ cần dùng tăm bông gòn để thấm một ít nước bọt hoặc máu của đối tượng cần kiểm tra DNA, rồi cho vào một bọc nhựa, đặt bọc nhựa vào máy và nhấn một vài nút, chưa đầy 2 giờ sau, chiếc máy sẽ cho kết quả phân tích DNA.
Năm 2015, các máy quét DNA ngay lập tức có giá khoảng $250,000 Mỹ kim, và thường chỉ được dùng trong các nhiệm vụ quan trọng. Vào thời điểm đó, SOCOM hy vọng hợp tác với các hãng công nghệ để thu nhỏ máy scan DNA di động xuống chỉ còn khoảng 2 đến 3 ký.

Không rõ trong cuộc tấn công Baghdadi, Hoa Kỳ có sử dụng các thiết bị nhỏ gọn hơn không. Khi họp báo về chiến dịch, Tổng Thống Trump nói lực lượng Mỹ chỉ mất khoảng 15 phút để thử DNA của Baghdadi. Tuy nhiên, dù có kích thước hay tốc độ xử lý như thế nào, máy đọc DNA chỉ có hiệu quả khi kết hợp với kho dữ liệu DNA của Hoa Kỳ.
Trong chiến dịch tiêu diệt Baghdadi, Tướng Frank McKenzie, chỉ huy Bộ Tư Lệnh Trung Tâm, cho biết Hoa Kỳ xác định người bị tiêu diệt đúng là Baghdadi bằng cách đối chiếu với DNA được lưu lại từ khi Baghdadi bị giam năm 2004 tại một nhà tù ở Iraq.