Cộng đồng người Việt khắp nước Mỹ biểu tình phản đối chính sách trục xuất của chính phủ Trump

Anh Tùng Nguyễn, một người bị lệnh trục xuất, đang phát biểu trong cuộc biểu tình tại Little Saigon, Westminster, California ngày 15 tháng 12, 2018. (Thanh Phong/Viễn Đông)

NEW ORLEANS - Cộng đồng người Việt trên khắp Hoa Kỳ đã lên tiếng kêu gọi chính phủ hãy xét lại chính sách trục xuất người tỵ nạn Việt Nam chưa có quốc tịch Mỹ và phạm tội. Một trong các cộng đồng vừa lên tiếng là tại New Orleans, tiểu bang Louisiana, theo ghi nhận của hãng thông tấn AP.

Các thành viên của cộng đồng người Việt đã phản đối những nỗ lực của chính phủ Trump nhằm trục xuất một số di dân Việt. Họ nói rằng nỗ lực đó phản bội lại những người tị nạn từng thoát khỏi chế độ cộng sản tại Việt Nam sau khi nước này bị chiến tranh tàn phá.

Những người ủng hộ di dân nói rằng chính phủ đang tìm cách trục xuất những người Việt Nam di cư sang Mỹ trước năm 1995. Số di dân này đã bị một thẩm phán di trú đưa ra một lệnh cuối cùng để trục xuất -thường là vì họ đã phạm tội hình sự - ngay cả khi những nhóm được bảo vệ không bị trục xuất bởi một thỏa thuận được ký giữa Mỹ và Việt Nam năm 2008.

Chính quyền Trump nói rằng thỏa thuận cho phép trục xuất những di dân bị nhận lệnh của một thẩm phán bắt rời khỏi nước Mỹ, và Việt Nam phải tiếp nhận những người bị trục xuất này.

Trường hợp Việt Nam là đặc biệt. Thực tế là những di dân nào chưa có quốc tịch mà phạm tội thì đều bị trục xuất. Tuy nhiên vấn đề Việt Nam đã gây chấn động, một phần là người Việt Nam từng sát cánh với người Mỹ trong cuộc chiến chống cộng sản trước năm 1975, và phải trả giá đắt cho việc sắt cánh đó.

Cuộc tranh cãi hiện nay gây đã lo lắng cho nhiều người trong cộng đồng người Việt đến Mỹ tỵ nạn sau năm 1975, vì những người bị trục xuất có thể bị bức hại tại Việt Nam - một đất nước nơi mà một số người bị trục xuất không có người thân.

Ông Nguyễn Minh, người đứng đầu tổ chức cộng đồng VAYLA New Orleans, nói với AP, “Những người này đã từng phải trả giá. Thật không công bằng khi một chuyện như thế này về sau lại gây ra nhiều vấn đề cho họ.”

Thành phố New Orleans có một cộng đồng người Việt khá lớn, trong số đó nhiều người là dân tị nạn hoặc con cái của những người tị nạn.

“Họ có mọi quyền để được ở đây. Họ được bảo vệ. Họ là thường trú nhân. Họ không bao giờ phải lo lắng về việc bị trục xuất, và giờ đây họ bất ngờ gặp phải nguy cơ,” ông Minh nói.

Một nhóm di dân Việt đã nộp đơn kiện trong tháng Hai. Họ nói rằng chính phủ Trump đang giam giữ di dân và có ý định trục xuất họ, mặc dù các nhà hoạt động nói rằng họ được bảo vệ theo thỏa thuận vào năm 2008 giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Thỏa thuận đó thiết lập các thông số để trục xuất công dân gốc Việt nào tới Mỹ sau ngày 12 tháng Bảy năm 1995 - ngày mà hai nước thiết lập lại bang giao - những người bênh vực di dân lập luận rằng thỏa thuận đó ngăn cản việc trục xuất những di dân đến Mỹ trước năm 1995.
Một phán quyết của Tối Cao Pháp Viện năm 2001 cũng giới hạn thời gian mà nhà chức di trú có thể giam giữ một người nào đó tới sáu tháng, nếu không có triển vọng hợp lý của việc quốc gia quê hương tiếp nhận họ về lại.

Bà Nguyễn Phi, một luật sư đại diện cho những di dân gốc Việt, cho biết rằng trong một phiên tòa vào mùa thu, Bộ Nội An nói bộ không còn tin rằng Việt Nam sẽ nhận lại những người Việt di cư trước năm 1995, và vì vậy Bộ Nội An bắt đầu phóng thích những người bị giam giữ. Mặc dù các giới chức cho biết họ sẽ tiếp tục thương lượng với Việt Nam, nữ luật sư Phi nói rằng những người ủng hộ đã cảm thấy nhẹ nhõm khi nghe tin đó, vì nguy cơ trước mắt dường như giảm bớt.

Tuy nhiên, bà cho biết, sau đó trong tháng 12, cộng đồng nghe nói rằng chính phủ Hoa Kỳ và nhà cầm quyền Việt Nam lại có một cuộc họp mới để thảo luận về vấn đề này, và điều đó một lần nữa gây lo ngại cho cộng đồng di dân gốc Việt.

Bà Elaine Sanchez Wilson, nữ phát ngôn viên của Southeast Asia Resource Action Center (Trung Tâm Hành Động Nguồn Lực Đông Nam Á), nói rằng họ đã được một phụ tá quốc hội - người này không muốn được nêu danh tánh - cho biết rằng hai bên đã họp để thảo luận về việc trả lại các công dân Việt Nam nhận được những lệnh trục xuất tối hậu.

Đinh Quyên, người đứng đầu Trung Tâm, nói, “Chúng tôi rất quan tâm tới nỗ lực tàn nhẫn của chính phủ Trump nhằm trục xuất những người Việt tị nạn, những người cần phải được đất nước chúng ta bảo vệ.”
Những người bênh vực di dân đã tổ chức những buổi xuống đường tại Nam California và New Orleans, để gây chú ý đến vấn đề trục xuất này. Một cuộc tụ tập để lên tiếng chống trục xuất cũng đã được tổ chức ở Houston.

Trong tuần qua tại Hoa Thịnh Đốn, hơn 20 thành viên Quốc Hội đã ký tên vào một bức thư, nói rằng việc trả những người Việt tị nạn về lại Việt Nam sẽ làm ly tán các gia đình và phá tan các cộng đồng tị nạn tại Hoa Kỳ.

Bộ Ngoại Giao xác nhận rằng đã có một cuộc họp giữa các giới chức Mỹ và Việt Nam vào ngày 10 và ngày 11 tháng 12, nhưng từ chối cho biết họp về chuyện gì.

Tuy vậy chính phủ nói rõ họ tin rằng có quyền trục xuất những người Việt di cư nào tới Mỹ trước ngày chủ chốt vào năm 1995.

Mười-một người Việt Nam đến Hoa Kỳ trước năm 1995 đã bị trục xuất về Việt Nam, tính từ tháng Bảy năm 2017. Nhưng có lẽ thêm hàng ngàn người khác có thể bị ảnh hưởng.

Tính đến ngày 17 tháng Chín năm 2018, có 8,634 người Việt ở Mỹ nhận được lệnh trục xuất cuối cùng, trong số đó có 7,781 người từng bị kết án hình sự. Ngoài ra cũng có 71 người Việt Nam bị giam giữ tại cơ quan ICE với lệnh trục xuất cuối cùng, trong số này có 66 người bị kết án hình sự.